Baldur


Baldur - 07.09.1903, Blaðsíða 2

Baldur - 07.09.1903, Blaðsíða 2
2 BALDUR, 7- SEPT. I903 BALDUR ergefinn útáGIMLI, Manitoba. Kemur 6t einu sinni í viku. Kostar $1 um árið. Borgist fyrirfram. Útgefendur: Nokkrir Ný-Íslendingar. Ráðsmaður : G. ThORSTEINSSÓN. Prentari : JóIIANNES VlGFÓSSON. Utanáskrift til blaðsins: BALDUR, Gimli, Man. Verð á smáum auglýaingum er 25 centa fyrir þumlung dálkalengdar. Afaláttur er gefinn á ata-rri auglýaingum, aem birtaat í blaðínu yfir lengri tíma. ViðvíkjaDdi slíkum afalætti, og öðrum fjármálum blaðs- ina, eru menn beðnir að anúa Bjer að ráða- manninum. MÁNUDAGINN, 7. SEPT. I9O3. Pottbrot. „Víða er pottur brotinn”. (Niðurlag). RÚSSLAND er alræmt sem land kúgunarinnar. Þar er þjóðfje- lagsástandið enn þá hið sama, sem almennt átti sjer stað í vesturhluta Evrópu á miðöldunum. Hugsandi mennirnir, Leo Tolstoy og ýmsir aðrir, verða að láta prenta rit sfn í öðrum löndum, vegnaþcss að yfir- völdin gjöra allt, sem þau geta til þess, að fyrirbyggja útbreiðslu allra frelsishugmynda. Náms- mennirnir, sem þar eins og annars staðar eru fljótastir að kynnast og veita viðtöku öllum nýjum fram- farahugmyndum, eru reknir út úr skólunum og inníherinn eða flutt- ir sem fangar til Síberfu. Náms- meyjar hafa stundum verið hýddar þar til bana. Verkamenn, sem nokkuð hafa bært á sjer hafa verið skotnir niður í hópatali eða troðnir niður undir hestafótum riddaraliðs- ins. Bœndalýðurinn, sem hefir hafist handa gegn ofríki aðalsins, hefir verið eltur um landið eins og hundbeitt veiðidýrahjörð. Finn- lendingar, sem öðrum fremur hafa gjört tilraun til þess að vernda sóma sinn og þjóðerni, hafa verið gjörðir landrœkir cða kúgaðir á annan hátt. Nú hafa hinir rúss- nesku kristindómsjátcndur sfðast- liðið ár gjört sjerstaka rögg á sig f þvf, að myrða sem mest af hinum rússnesku Gyðingum. Það má heita svo, að mannkyn- ið hafi um nokkurn tfma horft agn- dofa á hin voðalegu Gyðingamorð á Rússlandi. Mest hefir kveðið að þessu blóðbaði f borginni Kishineff f Bessarabfufylkinu. Ríkir Gyðing- ar í Bandaríkjunum og vinirþeirra fengu Bandarfkjaforsetann til þess að ávarpa rússnesku stjórnina við- vfkjandi þessum málum, en þegar til kom leyfði utanrfkismálaráðgjafi Rússa aldrei þvf ávarpi að koma fyrir auglit hinnar rússnesku stjórn- ar. Þegar menn fá betur að kynn- ast framferðinu heima fyrir, kippa menn sjer minna upp við slfkar undirtektir stjórnarinnar, hvert heldur það er Gyðingunum við- komandi eða I'innlendingunum eðaeinhvcrju öðru atriði hins rúss- neska stjórnarfars. Það hefir sem sje komið upp úr kafinu, að stjórn- inni hefir verið kunnugt um það fyrirfram að Gyðingarnir yrði myrtir, og jafnvel ástæða til að halda, að það hafi vcrið gjört sam- kvæmt yfirlögðu ráði hermálaráð- gjafans. Hinn 25. marz f vor skrif- aði hann fylkisstjóranum f Bess- arabíu svo hljóðandi brjef: ,,Jeg hefi komist að þvf, að fullnaðarráðstafanir hafa nú verið gjörðar til þess, að gjöra stórfellda atlögu að Gyðingunum í þínu hjcr- aði. Þegar litið er til hins almenna ókyrleika meðal kaupstaðafólksins, þá er auðsjeð, að það er alls ekki œskilegt, að hleypa af stað, með of ströngum ofbeldisvcrkum, neinni œsingu gcgn þeim hluta fólksins, sem er enn þá snortinn af byltingakenningunum*. Þú lætur það ekki bregðast að gefa * Þetta virðist benda til þess, að ráðgjafinn hafi áiitið Gyð- ingana snortna af byltinga- kenningum, og þetta blóðbað hafi verið eitt af örþrifsráðum stjórnarinnar til þcss, að brjóta á bak aftur frelsisumbrotin á Rússlandi, þótt framkvæmd- irnar væru ofan á gjörðar í nafni trúarbragðanna og grísk- kaþólskir prestar gengjust fyr- ir hinu ókristilega athæfi. góðar bendingar um það, að láta morðunum linna á heppilcgum tfma, án þess samt, að ncyta her- liðsins til þess að stuðva þau“. Aðrar eins valdsmannafyrirskip- anir eins og þessi þurfa ekki mik- illa útskýringa við. Það er engin furða þótt aðfarir níhilistanna sje slörkugar, þegar við annað eins framferði er að etja af stjórnarinn- ar hálfu. Það scm út yfir tekur er það, ef satt er, að stjórnin hafi skipað Gyðingunum að vera frið- sömum og bannað þeim að verja sig. Þegar öxin er reidd á loft við Gyðinginn, þá á hann ekki að bera hönd fyrir höfuð sjer. Þótt Gyð- ingastúlka verði fyrir svívirðingu af kristnum þrælmcnnum, þááhún ekki að veita neina mótstöðu. Það er sagt, að forfcður þessa fólks hafi beitt svona framferði gagnvart Ammonftum og öðrum nágranna- þjóðum sfnum f fornöld, cn cnginn maður álftur að slfkt sje gott eða guði þóknanlegt, eða hæfilegt vopn gegn þeim frelsishugmyndum, sem rússnesku stjórninni þóknast að kalla byltingarkenningar. ÞÝZKALAND cr naumast nefnandi á nafn f sömu andránni sem Rússland, og samt er þjóðar- ástandinu þar f ýmsu ábótavant frá sjónarmiði allra sannra frelsis- vina. Kosningafrelsi þjóðarinnar stemmir mjög mikið stigu fyrir of- ríki keisarans og hans fylgjenda, en samt er hervaldið þar enn þá ofjarl alls sannarlegs lýðveldis. Dönum f Holstein og Frökkum í Lorraine er sjálfsagt ekki veittar jafn þungar búsifjar af hálfu þýzku stjórnarinnar eins og Finnum eru veittar af hálfu þeirrar rússnesku, en öll eru eplin fallin af sömu eik- inni, — auðvalds og hervalds yfir- ráðum hinna fáu yfirhinum mörgu. Hjá hvaða þjóð, scm HER- VALl) er á svo hárri hyllu, eins og hjá slavnesku þjóðunum, að stjórnendurnir geti með þess til- styrk komist hjá þvf, að veita al- menningi nokkurt KJÖRVALD, eða, eins og hjá rómönsku þjóðun- um, fyrirbyggt, að kjörvaldið geti virkilega neytt sín, hjá þeirri þjóð er um beina kúgun að ræða, — stjórnmálaófrelsi. Hjá þeirri þjóð gengur höfðingdómur f ættir án tillits til atgjörfis einstaklingsins. Iljá þeirri þjóð vinna frclsisvinirn- ir að þvf, að fá stjórnarbót — stjórnarskrá, — fá löggjafarvald f hendur þjóðarinnar sjálfrar. Hvar sem A UÐVALD cr búið að ná sjer svo niður, eins og hjá engilsaxnesku þjóðunum, að það getur ýmist haldið kjörvaldinu hræddu cða mútað þvf svo, að það verði ekki fjársöfnunarmönnunum til neins hnekkis, þar er um óbeina kúgun að ræða, — atvinnumálaó- frelsi. Hjá slíkri þjóð fer höfðing- dómurinn eftir cfnahag, — meiri lotning er borin fyrir auði en ætt- erni. Þar er atgjörvi einstaklings- ins metið eftir því, hversu skarp- skyggn hann er að sjá arðsömustu gróðavegina, og hversu ófyrirleit- inn hann er í því að ganga þá. í svoleiðis þjóðfjelagi berjast frelsis- vinirnir fyrir því, að hinar ýmsu auðsuppsprettur sje dregnar undan yfirráðum einstakra manna undir yfirráð heildarinnar. * * * Það er mjög mikill skortur á þvf, að menn gjöri grcinarmun á þess- um tveimur sporum í frelsisáttina. Fyrra sporið er fölgið f þvf, að meðlimir þjóðarinnar vilja fá jafn- an rjett til þess að tala, hcimta að sfn orð sje tekin til greina til jafns við aðra, — hcimta atkvæði. Með- al slíkra inanna koma alstaðar fram fleiri eða færri menn, sem fyrir gremju eða geðofsasakir vilja eyði- 'eggja stjórnarfar, — verða gjöreyðendur, stjórnleysingjar, nf- hilistar, anarkistar. Samt er var- hugavert að brúka slík orð sem brígslyrðanöfn yfir þá þjóðflokka, sem ekki hafa tækifæri til þess að láta neitt í ljós um það, hvað þeir kunna að vilja, t. d. hinir rússncsku níhilistar. Einkunnarorð þessarar frelsisbaráttu er STJÓRNAR- SKRÁ. Sfðara sporið er fólgið í þvf, að menn vilja fá jafnrjetti til að lifa, — heimta hluttöku f afbrðum jarð- arinnar. Þeir menn sem sjerstak- lcga bcrjast fyrir þvf, að meiri jöfnuður komist á í þcssu efni, eru nú almennt nefndir jafnaðarmenn, sósfalistar. Þcirra einkunnarorð er ÞJÓÐETGX. Atkvæðisrjett inum fylgir s ú skylda, að gangaekki framíhugs- u n a r 1 e y s i.

x

Baldur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Baldur
https://timarit.is/publication/165

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.