Fréttir - 06.07.1918, Qupperneq 2

2
FRETTIR
Lloyd Georg-e.
Eftir
Frank I >ilnot.
(Frb.) _____
Ungfrú Lloyd, systir Richard Lloyd, hafði
fyrir nokkrum árum gengið að eiga William
George, bóndason í Suður-Wales. Hann var
ungur maður og námfús, og lét hann brátt
af búskap og tók að stunda nám. Eigi leið
á löngu, unz hann hafði hlolið réttindi lýð-
skólakennara. Eigi litust honum horfur glæsi-
Iegar í heimahögum, og flutti hann sig því
búferlum til stórborgarinnar Manchester, og
varð hann þar kennari við einn lýðskólanna.
Böru þeirra hjóna fæddust í Manchester.
Eldra barnið, David, höfðu forlögin ákveðið
að verða skyldi frægur maður. Hann er
fæddur 17. janúar árið 1863. Foreldra hans,
er unnu í sveita síns andlitis fyrir daglegum
þörfum sínum og barna sinna, hefur að lík-
indum all-lítt grunað það, að framtíð sonar
þeirra mundi slik verða, sem raun er á
orðin.
William George þoldi eigi borgarlífið er til
lengdar lét. Hann var alinn upp í sveit, og
þráði hreint loft og landrými, og brátt skýrði
læknir hans honum frá því, að ef hann vildi
lífi halda, þá yrði hann sem bráðast að flytja
burt úr borginni. Flutti nú fjölskyldan frá
Manchester og tók sér bólfestu í Haverford-
west i Suður-Wales.
Willian George leigði sér bújörð, og bjó
þar eitt ár búi sínu. Var hann orðinn mjög
lasburða, svo að kona hans varð að vinna
mestan hluta vinnunnar, því að nauður rak
til, að heimilinu væri veitt forsjá, eigi að eins
sökum bónda hennar, heldur og barna. Sjálf
var hún kvellisjúk, og mun heilsu hennar
mjög hafa hrakað á ári þessu. — William
George varð eigi heill heilsu, og ári eftir
burtför sína frá Manchester fékk hann
lungnabólgu, er varð honum að hana.
Frú George harmaði mjög bónda sinn, og
kviði sá er hún bar fyrir framtíð barna sinna
jók mjög á harma hennar. Hún sá, að henni
var eigi fært að halda áfram búskapnum, þar
sem hún var einstæðingur, og auk þess voru
skuldir, er greiða þurfti í náinni framtíð. Að
lokum sá hún ekkert annað ráð vænna, en
að selja amboð sin og húsgögn á opinberu
uppboði. Þótt Davíð litli væri þá aj3 eins
þriggja ára að aldri, og hefði litla hugmynd
um harmleik þann, er fram fór, varð hann
samt sem áður fyrir djúptækum áhrifum dag
þann sem nábúarnir komu og keyptu bús-
hluti móður hans. Hann man enn þá eftir
því, að fyrst var alt skrifað upp á blað, og
síðan límdir rniðar á borðin og stólana í
húsinu og plógana og herfin á hlaðinu, og
að lokum alt selt hæstbjóðanda á uppboði.
Hann bar eigi skyn á það sem fram fór, en
samt mun viðkvæmt barnshjartað hafa kent
sársauka — sársauka, sem oft mun hafa gert
vart við sig síðar á hinni erfiðu lífsbraut
bans. Hann mun hafa haft ósjálfrátt hug-
mynd um einstæðingsskap móður sinnar, og
aldrei hefur þessi atburður liðið honum úr
minni. Hún var líka einstæðingur. Hún átti
einungis einn vin, er hún gæti leitað til í
raunum sínum, og það var bróðir hennar,
Richard Lloyd, skósmiðurinn í þorpinu í
Norður-Wales. Hún skrifaði honum bréf, og
skýrði honum frá því, hver ljóður væri á
orðinn ráði hennar.
Það var þetta bréf, sem olli því að Ric-
hard Lloyd hætli vinnu sinni dag nokkurn
árið 1866, og það var þetta bréf sem varð
þess valdandi, að hann, án þess að hann
hefði sjálfur hugmynd um það, gerði hinu
brezka heimsveldi þann mikla greiða, sem
nú er lýðuin ljós.
Eg sá hann fyrir skömmu. Hann er hár
maður vexti, og enn þá beinn í baki, þótt
hann sé níræður orðinn. Augun eru hvöss
og eigi bleyðileg. Skegg hans er mikið og
hvítt, en efri vörin rökuð, sem venja var um
miðja 19. öld. Eg leitaðist við að gera mér
hugmynd um, hvern veg honum hafi þá
verið farið. Fá var hann maður á bezta aldri,
vinnumaður mikill og trúrækinn með afbrigð-
um, og hirti eigi um annað en biblíulestur
og vinnu sína.
Hann var maður skyldurækinn og spar-
neytinn. Ég er þess fullviss, að þeim er hefðu
hitt hann af tilviljun á þeim árum, hefði
hann komið þann veg fyrir sjónir, sem væri
hann einn þeirra manna, sem tíðir eru i
Wales, og eru leiðinlegir, þögulir, í rauninni
opinskáir, en þó ekki allir þar sem þeir eru
séðir. En eg hef aldrei kynst jafn-aðlaðandi
manni.
Richard Lloyd las bréf systur sinnar og
hugsaði ráð sitt. Hann ákvað að fara og
hjálpa henni, og lagði samstundis af stað til
Suður-Wales, sótti ekkjuna og börn hennar
og hafði heim með sér til Llanystumdwy.
Hann bjó í litln húsi tvílyftu, og var skó-
smíðastofa hans bygð við hlið þess. Húsið
stóð við þjóðveginn, er liggur gegnum þorp-
ið, og síðan yfir eugi og skóga. Umhverfis
þorpið voru höfðingjasetur, sem voru eign
auðmanna, er litu á skósmiðinn í þorpinu
sem óæðri veru, og af alt öðru sauðahúsi en
þá sjálfa. Þessum ríku nábúum kom það ekki
í hug, að barnið sem skósmiðurinn tók að
sér, ætti eftir að verða forsætisráðherra lands-
ins á hinum mestu ógnatímum er sagan seg-
ir frá.
Richard Lloyd tók glaður hlutdeild í kjör-
um systur sinnar, og hún lét ekki sitt eftir
liggja, til þess að börnunum gæti liðið sem
bezt. Það var ekki mikið sem þau höfðu
handa á milli. — Frú George bakaði sjálf
brauðið, til þess að spara sem mest. Kjöt
brögðuðu þau að«eins tvisvar í viku. En er
börnin tóku að stálpast, var þeim ávalt gefið
eitthvað aukreitis. A hverjum sunnudags-
morgni fengu þau t. d. egg með brauði sínu.
Að húsabaki var lítill matjurtagarður, og var
það skylduverk David’s litla að taka upp
kartöflur þær, er nota þurfti dag hvern.
Llanystumdwy, þar sem Lloyd George ólst
upp, er fagurt þorp, mílu vegar frá sjó. Það
er á veðursælum stað við rætur Snowdon-
fjallanna, og umhverfis það eru engi og
skógar. Lækur, sem spreltur upp hátt upp
til fjalla, rennur um bæinn og til sjávar. Eru
bakkarnir víði vaxnir, og mynda greinarnar
laufþak yfir læknum.
í vesturátt blasir Carnarvon-flóinn við sýn,
og eru strendur hans einar hinar fegurstu á
Englandi. í austri er fjallgarðurinn, sem fer
altaf smá-hækkandi eftir því sem lengra
dregur inn í landið. Ber þar fjölda tinda við
hiinin, og er einn þeirra hinn snævi þakti
Snowdons. Er það mjög efasamt, hvort for-
lögin hefðu getað valið rlökkurn hentugri
stað til uppfósturs draumlynduin dreng-
hnokka. Einmitt þessir landshættir, á þ^ss-
um afskekta stað milli Wales-fjallanna og
sævarins, voru sem skapaðir handa hinu
keltneska hjarta Lloyd George’s. Það er
þess vegna eigi neitt undarlegt, þótt hann
hafi eigi getað brotið bönd þau, er tengja
hann þessum stað. Á hann nú búgarð mik-
inn uppi í ásnum, nálægt milu vegar frá
hreysi skósmiðsins, þar sem hann fæddist
upp fyrir 40 árum. Er þaðan útsýn mikil
yfir Carnarvon-flóann.
Lloyd George var snemma látinn fara i
skóla ríkiskirkjunnar, ásamt öðrum börnum
þar í þorpinu. Hegðun hans i skólanum var
hvorki betri né verri en annara barna. Hann
var ekki eftirlæti kennaranna öðrum fremur,
því að hann var fremur latur og flestum
fremri í strákapörum, en þrátt fyrir þetta var
hann ávalt — þótt Ijótt sé frásagnar — einn
hinna efstu í sínum bekk. Hann lærði það á
fáum minútum sem aðrir sátu við klukku-
tímum saman. Hann saug í sig það sem
hann átti að læra, næstum því eins og
svampur sýgur í sig vatn, — hann gat ekki
að því gert. Þegar hann var ekki í skólan-
um var hann ófyrirleitinn, fullur alls konar
hugmynda og altaf önnum kafinn við eitt-
hvað. Augu hans voru dökkblá, hárið svart,
hörundið mjúkt og andlitsdrættirnir reglu-
legir, og eldurinn sem funaði í sál hans var
hulinn draumkendum athyglisvip — hann
var einn þeirra drengja, sem eru eftirlæti
allra mæðra. Móðurbróðir hans, sem var
gamall sPuritani1®, unni mjög drengnum, en
samt mun hann hafa dulið honum tilfinn-
ingar sínar, með því að líta hann alvarleg-
um og oft ásakandi augum. Það er þess vert„
að eftir því sé tekið, að drengurinn skildi
ekki að eins þenna alvarlega og siðavanda
frænda sinn, heldur unni honum af heilum
hug. — Richard Lloyd var mjög umhugað
um, að drengurinn yrði maður réttsýnn og
guðhræddur, en þó engi bleyðimaður, og hafði
hann þegar frá upphafi vega haft djúptæk
áhrif á drenginn. Saga ein er til, er sannar
þetta.
Miðvikudag hvern á föstunni urðu börnin
í þorpsskólanum, er tengdur var rikis-
kirkjunni, að ganga skrúðgöngu úr skól-
anum til kirkju, til þess að taka þátt í guðs-
þjónustunni samkvæmt helgislðum ríkiskirkj-
unnar. Richard Ltoyd,' sem var einn þeirra
manna, er eigi vilja aðhyllast allar kenningar
ríkiskirkjunnar (Non-Conformist), kvað
presta engan rétt eiga þess að þröngva börn-
um þeirra manna, er eigi væru rikiskirkju-
trúar, til þess að ganga í kirkju og játa
kenningar hennar. Er Lloyd George heyrði
orð hans, hugsaði hann ráð sitt ogtók síðan
að vekja uppreistaranda meðal barnanna. Er
þau komu næst í kirkju, neituðu þau að
svara sem þeim var boðið. Lloyd George,
sem var forystumaður þessa, var refsað, en
uppreistarandi sá er hann bafði vakið olli
því, að eigi var þess oftar freistað að láta
börnin játa kenningar kirkjunnar. Saga þessi
er all-merkileg, og veit eg að hún er sönn„
því að það hefur Lloyd George sagt mér
fyrir skömmu. En það leyfi eg mér að efasl
um, að Lloyd George hafi breytt þann veg
af /rúar-ástæðum. Það var miklu frem-
ur fyrsti voltur hinnar ósjálfráðu tilhneigingar
hans að ráðast ótrauður og óhlifinn á þá,
sem1 valdið höfðu og misbeittu því (það
hafði frændi hans sagt að kirkjan gerði) og
þessi eigindi verða ávalt á vegi vorum, ef
vér gefum gætur að æviferli hans. Lloyd
George var enginn engill í æsku sinni, heldur
blátt áfram ófyrirleitinn ofurhugi.
1) Kalvinskur trúarflokkur i Englandi, Skotlandi
og Norður-Ameríku, er nefnist svo af pví að hann
vill vikja burt öllum kapólskum kirkjusiðum.
Þýð.