Fréttir - 29.07.1918, Side 1

FRÉTTIR
DAGBLAÐ
91. blað
Reykjavík, mánadaginn 29. jiilí 1918.
2
. árgangur.
Jrrá vestarvígstððvunum.
Tekið er nú mjög að draga úr orrustunni við Marne.
Verkjallið brezka.
Verkfalli hergagna-vejckmanna á Bretlandi er nú að
létta aí.
frá Ukrajne.
Járnbrautarmenn um allt Úkrajne-riki hefja verkfall.
frá þjóðverjum.
Fjóðverjar hafa sett á stofn sameiginlegt fjármálaráð
fyrir Mið-Evrópu.
fastar (eriir til Pinpalla
annan hvern dag frá Nýja
Landi, sími 367. Nýr Over-
land-bíll fæst ávalt í ,privat‘-
ferðir.
Magnús Skaftfeld,
sími heima 695.
Ilt árferði.
Alstaðar kveður við sama sagan,
hvaðan sem tíðindi berast af land-
inu: Óminnilegur grasbrestur óhjá-
kvaemur. Fyrirsjáanlegt, að farga
verði drjúgum bústofni, kúm og
aauðfé.
Útlit með grasbrest jafnvel sum-
staðar enn iskyggilegra víða en
sumarið eftir frostaveturinn mikla
1880-81.
Furkar hafa nú gengið lengi og
ekkert líklegra, en að skifti um veður,
er líða tekur á sumar og óþerrar
gangi í garð. En þá er nýting þess
litla er af jörðu næst í voða. Og
þótt svo fari eigi, er eitt víst, að
heybirgðir verða með minsta móti
um land alt.
Ekki þarf orðum að því að eyða,
hver vandræði standa fyrir dyrum
sveitabænda, ef þeir verða að skerða
að mun bústofn sinn, — það bú-
mannsböl er óbætanlegt um sinn,
enda þótt nú sé afurðir sveita-
bænda í háu verði — á pappirnum
að minsta kosti. Sannleikurinu er
þó sá, að með tilliti til verðfalls
peninga vegna dýrtíðar, aukins til-
kostnaðar á búum fyrir dýran
vinnukraft og geypiverð aðkeyptra
tiauðsynja, er verð þeirra Iitlu
hærra en áður var fyrir ófriðinn.
Freistingin mikla, að setja á
»guð og gaddinn« hefur mörgum
bónda mein búið, þótt betur hafi
iátið í ári en nú. Og hætt er við,
að nú verði hún æði áleitin. En
sorgleg reynzla fyrri ára ætti að
færa bændum heim sanninn um
það, að eigi má fallast láta fyrir
henni. Fví að sú er villan verst
°g miklu argari hinni fyrri, að
biissa bústofn sinn úr hor, tapa
honum fyrir ekki neitt og bíða af
hvorttveggja í senn: eignatjón og
^htsspjöll.
Oft hefur það kveðið við og var
nokkru leyti sannmæli fyrir
stríðið, að hey mætti flytja að frá
utlöndum, ef heybrestur yrði hér,
og auk þess fá nægan. erlendan
fóðurbæti.
En nú er þvi ekki að heilsa.
Enginn maður með viti setur
skepnur sínar á þá von. Svo þröngt
er nú og erfitt um aðflutninga frá
útlöndum, að slíks er enginn kost-
ur að neinu ráði, og eigi enn að
vita nema enn þá meir kreppi að
um aðflutninga á erleudum vörum.
Þess vegna verður að leita allra
þeirra bjargráða hjá sjálfum sér,
— í landinu sjálfu, er unt er við
að koma.
Nú er útlit að glæðast um síld-
veiðar og eigi mikil líkindi til þess
að úr landi verði selt alt það er
veiðist, ef svo heldur áfram með
síldveiðar sem nú blæs byrlega úr
þeirri átt.
Svo sem allir vita er sild og
sildarmjöl hinn bezti fóðurbætir.
Fykir síld og síldarlýsi, sem og
annað lýsi, hin bezta gjöf sauð-
fénaði með heyi. En síldarmjöl
ágætur fóðurbætir handa kúm,
fitar þær og eykur mjólkina.
Þess vegna ber nauðsyn til að
bændur afli sér í tæka tíð forða
af síld, svo að þeir geti byrjað
jafnskjótt sem fé er tekið á gjöf
að gefa þvi þennan fóðurbæti og
enda fyrr, því með lélegri beit er
ekki litilsvert að gefa sauðfénaði
síld. Með því treinast heyin, en
nauðsyn er að blanda þannig fæðu
fénaðar og gefa eigi þá fyrst fóður-
bætinn, er fénaður er magur orð-
inn og hey þrotin.
Síld má að vísu gefa kúm, en
betra miklu er þó talið að gefa
þeim síldarmjöl. Nú eru síldar-
verksmiðjur til nyrðra og vestra, en
eigi vitum vér, hvort þær vinna í
sumar að mjölgerð. Væri svo ekki,
ætli landsstjórnin þegar að gera
gangskör að þvi, að þær tæki til
starfa og gæti bændur fengið
þaðan nægilegar birgðir þessa fóð-
urbætis banda kúm sínum.
Vonandi er að bændur vindi
bráðan bug að því að tryggja sér
kaup á sild úr síldveiðistöðum og
láta flytja til sín á næstu hafnir,
þar sem þeim væri auðvelt að ná
henni til sín í haust.
Dreng
vantar nú þegar til að bera
út
Engar andvökunætur.
Merkileg uppgotvun.
N. W. Aasen heitir norskur verk-
fræðingur, — einhver hinn mesti
hugvitsmaður yngri manna, er nú
eru á dögum. Hann er fæddur í
Rissen í Þrændalögum i Noregi
árið 1878. Námi lauk hann í verk-
fræðingaskólanum f -Þrándheimi
og hélt því áfram í háskólanum í
Sviss. Snemma tók Aasen að leggja
stund á hergagnagerð og árið 1905
fann hann upp holkúlutegund, er
rutt hefur sér til rúms á Norður-
löndum og víðar.
Aasen fór til Frakklands, er ó-
friðurinn mikli skall á. Var hann
nú eigi iðjulaus og gerði allmarg-
ar og merkar uppgötvanir, er að
hinu mesta liði bafa komið í ó-
friðinum. Hann var hinn fyrsti sem
sagði fyrir um gerð á ogbjó til flytj-
anlegar sprengislöngvur (sprengju-
valslöngvur) með holkúlum, er
notaðar eru i skotgrafa-viðureign*
inni.
Aasen hefur sæmdur verið ridd-
arakrossi heiðursfylkingarinnar
frakknesku fyrir aðstoð sína, og
honum hefur verið boðin foringja-
staða í her Frakka og Itala. En
hann hefur heldur kosið að fást
við tilraunir sínar, sem oft hafa
allmikla lifshættu í för með sér.
t fyrra henti hann alvarlegt slys
við tilraunir sínar og varð frá verki
mánuðum saman.
Þessu slysi er nú það að þakka,
að svefnvélin varð til. Tví að ekki
gat Aasen setið auðum höndum,
meðan hann var að ná sér eftir
Ieguna, og því síður gat hann liætt
að hugsa, og þá hugkvæmdist hon-
um þessi einkennilega uppgötvun.
Þessi merkilega vél er enn eigi
komin á markaðinn, en hún er
fullgerð og Aasen hefur sótt um
alheims-einkaleyfi fyrir henni. —
Sennilega líður ekki á löngu unz
allir þeir, er þjást af svefnleysi,
geta með henni fengið bót á böli
sinu.
Hvernig er þessi undravél? —
Einkaleyfismálinu er ekki enn til
lykta ráðið, og er því alls eigi unt
að lýsa henni nákvæmlega. En
það er uppi látið, sem hér segir:
Vélin er lítil og mjög einföld.
Hún er lögð á borð hjá rúminu,
eða tengd á þilið og sett í sam-
band við rafljósa-leiðiþráð eða
einhvern rafmagnsgeymi, er kraftur
fæst úr svo sem með þarf. En svo
(Framhald á 3. siðu.)