Fréttir - 28.11.1918, Blaðsíða 2

2
FRÉTTIR
Fréttir.
Kosta 5 anra einíakið i lausasölu.
Fyrir fasta kaupendur 1 kr. á mánnði.
Anglýsingfaverð: 50 aura
hver centimeter í dálki, miðað við
fjórdálka blaðsiður.
Af ^reiðsla í Austur-
stræti 17, sími 331.
Við anglýsingum er tekið á af-
trreiðslnnni og í prentsm. Gntenbergr.
Útgefandi:
Félag 1 Beykjavík.
Ritstjóri:
Guðm. GuðmundsHon,
•káld.
£í|Iát Rnssakeisara.
Nl.
Verðirnir reistu hann við og
buðu honum vatn að drekka. Eg
helti á glas af hinu helga messu-
víni og hélt þvi að vörum hans.
Hann tæmdi glasið og virtist
styrkjast við. Svo leit hann upp
til mín bænaraugum og mælti með
ósamanhangandi orðum:
»Fólk mitt — sonur minn—skyldi
það fá að sleppa? Vesalings —
konan mín — og börn. Hver verða
endalokin?«
Orðin dóu á tungu hans.
Lögreglustjórinn gaf hermönn-
unum bendingu að færa fangann
til gálgans. Fanginn gat nú tæp-
lega gengið. Ásamt hermönnun-
um studdi eg hann.
Hin helga huggun trúarinnar
veilti honum styrk að ná ögn
haldi á hugsunum sínum. Eg
mæltist til við lögreglustjórann að
fanginn fengi að tala. Við merki
frá dómurunum var þetta veitt.
Eftir að hafa drukkið glas af vatni
blönduðu með víni, talaði keisar-
inn nokkur orð með titrandi en
áheyrilegri röddu:
»Guð sé mér vitni, að eg reyndi
— mitt bezta — fyrir land mitt
og þjóð — alt mitt líf. En eg var
fangi — fangi eins og eg er nú«.
»Haltu áfram«, 'örfaði eg hann
og hélt í hönd hans stöðugt á
meðan.
»Eg var svikinn — táldreginn
— hrjáður. Ó, Guð minn, — hve
nær hlaut eg sanna lifsánægju —
lífsstundir mínar?«
Hermennirnir og dómararnir
hlógu. Raddir hér og hvar tóku
fram í: »Hvað um harðstjórn
þína ? Hvað um kúgun þina og
aftökur? Hvað um lögreglu þína?
Hvað uin þær mörgu þúsundir
flæmdar til Síberíu?«
Keisarinn fékk ekki haldið á-
fram.
Eg bað að mér vært leyft að
heyra síðustu orð hans í einrúmi,
án þess við værum nokkuð ónáð-
aðir. Dómarinn veitti náðarsam-
legast hálfa klukkustund til slíks.
Á þessum tíma hvíslaði fanginn
að mér í sundurlausum setningum
því, sem hann hefði getað sagt.
Eg lofaöi að birta þjóð hans orð
þessi við fyrstu möguleika.
»Eg er — hræddur við stríð
eftir þetta stríð«, hvíslaði hann.
»Skelfileg ógæfa vofir yfir heimi
öllum. Þetta er barátta hins dýrs-
lega manns gegn hinum þroskaða
manni. Trúin ein fær bjargað
mannkyninu frá eyðileggingu. —
Rússland er nú stjórt eldfjall. Eg
sé — loga eyðileggingar og angist-
ar, en sömuleiðis dögun — nýrrar
menúingar«.
Hann sagði mér frá hinum
margvíslegu hindrunum, er komið
hefðu í veg fyrir góðar fram-
kvæmdir hans gagnvart þegnum
sínum. Hann lýsti því yfir, að
skoðun hans væri, að Rússland
myndi aldrei verða ánægt undir
lýðveldisstjórn og sizt af öllu und-
ir jafnaðarmannafána. Að eins
frjáls, haganleg konungsstjórn
myndi hæf fyrir Rússland. Enn-
fremur sagðist hann aldrei hafa
viljað landi sínu neitt ilt — þetta
illa hefði verið framkvæmt af
»klikkunni« er umkringdi hann.
»Dauði Rasputins var stórt áfall
fyrir mig. Innan um alt falsið og
í hinu hræsnisfulla andrúmslofti
við hirðina, var hans ljúfa sveita-
mannseðli bressing fyrir mig.
Hann vár góður og velviljaður
maður, er skildi sál Rússlands».
Lögreglustjórinn benti mér, að
aftakan yrði að byrja. Eg hélt
krossinum fyrir framan augu keis-
arans. »Hafið miskunn með konu
minni og börnum! Guð hjálpi
Rússlandi!« voru síðustu orð hans.
Hermennirnir færðust í stelling-
ar með hlaðna rifíla í höndum.
Allir stóðu á öndinni, sem væru
þeir að horfa á átakanlegan sorg-
arleik. Keisarinn virtist nú aðfram
kominn, áreynzlan og hin dýrs-
Iega meðferð hafði yfirbugað hann.
Fjórir verðir báru hann frá bekkn-
um og bundu hann við stoð. Lög-
reglustjórinn lyfti upp hendinni,
tuttugu rifflar kváðu við — og
Nikulás Romanoft' var ekki lengur
í lifandi manna tölu. »Hkr.«
Friður.
V.
Þýzkaland verður því væntan-
lega lýðveldi með einui sambands-
stjóru fyrir öll ríkin, sennilega að
viðbættum þýzka hluta Austurrikis.
Þessi gagnstæða stjórnskipulags-
breyting, seui þjóðin þýzka nú
styður samhuga, er á komin fyrir
utan að komundi áhrif, ófriðar-
lokin og friðarkröfur Wilsons hafa
komið þessari breytingu á, en ekki
sannfæring þýzku þjóðarinnar um,
að þetta stjórnarfyrirkomulag sé
heppilegra, Tíminn einn getur leitt
það í ljós, hvort hið nýja fyrir-
komulag verður þjóðinni til eins
mikillar blessunar og gamla fyrir-
komulagið, þvi um það geta allir
verið sammála, að yfirburðir Þjóð-
verja á síðasta mannsaldri fram
yfir aðra í vísindum, listum, verzl-
un, iðnaði og öðrum greinum séu
m. a. að þakka stjórnarfyrirkomu-
laginu. »Prússneskt hervald« hafa
andstæðingar Þjóðverja hrópað
himinskauta milli á undanförnum
árum og talið mörgum trú um,
að hervald þetta væri eitthvert
mesta böl þýzku þjóðarinnar, þótt
sannleikurinn sé sá, að hervald
þetta er nauðsyn, og því sterkara
sem það er, því betra fyrir þjóðina.
Án hers gátu Þjóðverjar allra þjóða
sízt verið, umkringdir af óvinum
á alla vegu (þrívelda-bandalag Ját-
varðar 7.). Hervald þetta bitnar
eingöngu á þýzku þjóðinni, en hún
hefur aldrei bölvað þvf. »Brezkt
sævald« (brezkur Marinismus) er
aftur á móti vald, er saklausar
Mary Cecil Hay: Erfðaskráin.
5
og aftur, og tauta fyrir munni sér f óánægju-
vandræðum:
»Hvernig stendur á að hann hefur gert sig mér
svo ómissandi, að eg kvíði fyrir að hugsa til þess
að verða að sjá af honurn? Eg vildi að hann væri
farinn! Það væri öruggara, miklu öruggara. Húu er
ung stúlka með ríku ímyndunarafli, og hefur eins og
móðir hennar stolta fyrirlitningu á auðæfum, og eins
og faðir hennar miklar mætur á vilsmunum og dá-
ist að þeim. En hún er gott barn«, bætir Sir Victor
við, eins og til að hugga sjálfan sig, um leið og
hann fer aftur inn i skrifstofuna, þar sem ungi skrif-
arinn hans situr kappsamlega að verki; »já, gott
barn og hlýðið, og Victor'bróðursonur minn kemur
nú bráðum. Og auk þess, þá veit hún full-vel hvað
samboðið er stúlku, sem er dóttir mín og á að verða
Lafði Luhorne«.
»Joster«, segir hann upphált, um leið og hann
sezt niður við arineldinn, »viljið þér gera svo vel
að skrifa fyrir mig bréf til Victor’s Luhore Esq.,
Chine Abbey, Cheshshire? Segið honum að eg ætli
að þetta sé um það leyti sem hann hafði ákveðið
að koma heim til Englands, og að við séum því að
búast við að hann heimsæki okkur hér, eins og
hann hafði lofað. Minnið hann á, að eg hef nú ekki
séð hann siðan hann var lítill drengur, og segið
honum að dóttir mín sé komin heim frá Ítalíu, og
að mér þyki nú tími til kominn að við förum að
endurnýja þá persónulegu viðkynningu, sem svo
langt er siðan, við höfðum hver af öðrum«.
»Ekkert meira, herra? Eg hef skrifað þetta«.
Baróninn starir enn í eldinn, en þegar hann svarar
6
aftur, er eins og rödd hans hafi fengið einhvern
hreim af þeim geðfelda blæ, sem var á rödd hins
nnga manns.
»Það er alt og sumt. Mr. Luhorne skilur hálf-
kveðna vísu. Það þarf ekki að herða á honum að
koma þegar bann veit að dóttir mín er komin heim.
En það getur verið að hann sé ekki komin heim til
Englands enn þá, svo að það er bezt að þér skrifið
utan á: Bréfið bíði viðtakanda heima. Það er ekki
vert að vera að senda það frá heimili hans til út-
landa, enda býst eg við að hann sé heim kominn
nú. Það vona eg. Síðustu tvö árin hefur hann verið
að kanna lönd suður í Afríku; það var nú nokkuð
ófyrirleitið fyrirtæki af honum, en úr því að hann
hefur nógan auð, nógar tómstundir og nóg þrek, þá
er líkast til eins gott að hann þjóni sérvizku-lund
sinni — meðan hann er enn ókvongaður«.
Nú verður þögn; en Joster spyr einskis. »Nú, en
því ætli hann að vera að spyrja mig?« hugsar bar-
óninn með sjálfum sér. »Hvað ætli hann láti sig þetta
nokkru skifta? Það er ekki við að búast að hann
spyrji neins, sem gefur mér tilefni til að segja hon-
um frá einkamálum okkar hér á heimilinu. En það
væri nú samt eins gott fyrir mig að segja honum
frá þeim«.
Svo heldur hann aftur áfram og lítur vingjarnlega
en mjög gaumgæfilega til hins unga manns; »Þér
hafið nú verið hér svo lengi, að þér eruð orðinn hér
alveg eins og heimilismaður; svo að eg get vel sagt
yður það sem engir annars vita, nema við sjálf.
Bróðursonur minn, sem enn er ungur maður, þó að
hann sé nú höfðingi ættar vorrar, hefur um mörg ár