Frækorn - 15.07.1908, Blaðsíða 5

fftÆKORN
ina útborgaða af gjaldkera skips-
ins. Meira er varla hægt að
heimta, meðan maður dvelur úti
á Atlantshafinu.
Eg tók mér svolítinn tíma
að skoða Stóru New York,
sem borgin er nefnd, síðan
Broóklyn var talin með sem
hennar. Stóra hew York (Oreater
New York) telur nú rúmlega
fjórar miljónir innbyggjendur;
er því næst-stærsta borg heims-
ins, og er að mörgu leyti merki-
leg, svo merkileg, að stórar bækur
hafa verið ritaðar til að lýsa henni.
Allra þjóða menn má sjá þar;
auk Ameríkumarina eru Oyðingar
fjölmennastir, um 1,000,000. 4.
hver maðurí New York er Gyð-
ingur. Einnig eru Rjóðverjar,
Bretar, Norðurlandanienn, Rússar,
Ítalíu-menn, Kínverjar og Japanar
mjög fjölmennir í New York.
Rað fyrsta, sem menn reka
augun í, þegar þeir koma til
New York, eru hina afarháu
byggingar þar. Rað er langt
síðan farið var að kalla þær »sky-
scrapers* (skýja-skafara), og sjálf-
sagt hefir Babelsturninn forni
ekki verið hærri. Fyrir nokkrum
árum var farið að byggja slík
hús, og það þótti gífurlegt þá,
að byggja svo hátt sem 20 hæðir,
en miklar hafa framfarirnar verið
síðan; nú byggja menn hús sem
eru 48 hæðir ofanjarðar og ö —8
hæðir undir jörðu. Og bygginga-
meistararnir segja, að ekkert sé
því til fyrirstöðu að hafa 100
hæðir.
Ein af hæstu byggingunum
í New York er The SingerBuilding
(Hús Singer-íélagsins). Rað hús
er 724 feta hátt, og bygt á klöpp
92 fet undir jarðlínunni. Öll
grindin er úr stáli, alls ekkert
tré er notað; múrað er svo úr
steini í grindina. Oftast byggja
Ameríkumenn þannig, að þeir
setja alla grindina upp í einu,
ogbyrja svo efst að múra í hana
og halda áfram niðureftir. Pyngd
slíkra bygginga er meiri en hægt
er að gera sér í hugarlund;
Singer-húsið er 90 millíónir smá-
lestir. Lyftivélar eru í öllum
slíkum húsum. í Singer-húsinu
má koma upp í »hæstu hæð«,
alt upp í .49. loftthæð á 30 sek.
Svo fljót ferð er annars ekki
skemtileg. Loftþyngslin eru ekki
lítil og sú tilfinning er óþægi-
leg. En svo má fara l ægt eins
vel — bara Ameríkumenn hefðu
tóm til þess. í »skýasköfurun-
um« hafa þúsundir manna að-
setur. En húsaleigan getur
verið há. Eina einustu búð í
slíku húsi sá eg á boðstólum
fyrir 500 dollara (1850 kr.) um
mánuðinn.
Orð ttierkrð ntanna
um vínsölu ou bannlöð acsn bcnni.
Faðir Doyle, New-York:
»Af öllu því, sem hefir orðið
mönnum að böli, sem hefir
komið hjörtum kvenna til að
bresta, eyðilagt hf unglinga, rek-
ið dygðugar manneskjur út í hol-
ur svívirðingarinnar og lagt veg
til glötunar, er ekkert til, sem
hægt er að bera saman við hið
illa, sem áfengir drykkir hafa til
vegar komið.«
Richard Cobden:
»Bindindismálið er grundvöil-
ur allra þjóðlegra og stjórnfræði-
1 legra endurbóta.«
í 17
John Ireland erkibiskup:
»Aðal-orsökfátæktar er drykkju-
skapurinn. Þegar eg heyri um
fjölskyldu, sem er komin á von-
arvöl og spyr um orsökina, þá
er svarið: drykkjuskapur. Færi
eg tii fangahússins og spyrði
fangann um . orsökina að veru
hans þar, þá er svarið: drykkju-
skapur. Pá spyr eg sjálfan mig
hlessa: Rví afnema ekki þessa
orsök.«
Grant dómari i Michigan:
»Brennivínssa!an hefirætíð ver-
ið og mun ætíð verða rotnunin
í hinu pólitíska lífi.«
Abraham Lincoln:
Brennivínssalan er krabbamein
þjóðfélagsins; hún drepur lífs-
kraftana og leiðir til eyðilegging--
ar. Allar tilraunir til þess að,
reyna að koma reglu á hana;
munu ekki einungis reynast til-
gangslausar, heldur munu þær
auka hið illa. Vér verðuni að
hætta að leitast við að koma reghj
á krabbameinið. Rað verður að
brúka hnífinn. Og það verður
að skera fyrir ræturnar á þvj.
Þangað til það er gert hljóta allir
að vera í hættu staddir.« »
William McKinley:
»Með því að gjöra áfengis-
verzlunina löglega, tökum vér á-
samt vínsölunum hlut í þeirri
ábyrgð og því böli, sem söíu
þessari fylgir. Hver maður, sem
greiðir atkvæði með löggildingu
vínsölunnar, verður óhjákvæmi-
lega hluthafi í henni og í afleið-
ingum hennar«.
Giastones svar til bruggara í
Lundúiium:
»Herrar mínir! Þér skuluðalls
ekki gera yður neinar áhyggjur