Ingólfur - 18.08.1907, Qupperneq 2

130
INGÓLFUR
inn við þessi orð utnboðsmannsinp.
Þinginönnuni brá allmjög við og Dokkr-
ir þeirra gripu fram í og kváðu þetta
mestu fjarstæðu og ósannindi.
Umboðsmaðurinn sagði að þetta
mundi áreiðanlegt, Jringmuður liefði
sagt sér ])að, og þeir Piytz og Ryder
hefði tekið það sem skýrt og afdrátt-
arlaust loforð, sem ekki yrði af brugð-
ið. Eitthvað hnaut enn í sumum þing-
mönnum að mótmæla þessu, og bætti
Kl. J. þá við, að þetta hefði verið
eftir öll veizluhöldin í Dmmörku og
þingmenn þá glaðir og örir eftir gildin
og mundu því líklega að minsta kosti
ekki hafa gætt þess að mótmæla þess-
ari beiðni fyrrnefndra manna, svo að
þeir hefði skilið undirtektir þeirra sem
óbrigðult loforð!
BJeira var ekki rætt um mál þetta
„eldhúsdaginn“, enda var nóg komið.
Málið er þá svo vaxið, að þeir „stór-
daniruir“ Prytz og Ryder, sem verið
hafa að vasast í skógræðdu hér á landi
um nokkur ár, sýna þá frekju og áleitni
við þingmenn á Botníu í fyrra að láta
þá skuldbinda sig með loforði til þess
að stofna skógarvarðarembætti á næsta
alþingi, handa út’endum óreyndum
manni — Kofoed Hansen — með 500Öj
króna árslaunum og eftirlaunarétti.
Reyndar hafa uú þingmenn þverneitað
að nokkuð sé hæft í þessu, allir þeir
sem „Ingólfur“ hefir átt tal við, enda
er það harla ólíklegt og svo óþinglegt
og heimildarlaust sem mest má verða
ef þiugmenn léti hafa sig til slíkra
skuldbindinga utan þings og í öðru landi.
Þá væri skörin sannarlega komin upp
í bekkinn, ef islenzkir þingmenn færi
að láta erlenda kapteina hafa sig til
þess í veizluvaldi suður í Danmörk að
stofna íslandi til handa ný, óþörf og
afardýr embætti. Slíku háttarlagi munu
flestir trauðir að trúa, enda þótt stjórn-
in láti sér sæma að lýsa yfir því á al-
þingi og herma það sem órjúfanlegt
loforð upp á þingmennina.
Magur árangur.
Nú skal stuttlega litið á nauðsyn
þessa embættis og nytsemi þeirra afskifta
sem fyrrgreindir ú lendingar hafa baft
af skóggræðslu hér í landi.
Það mun nú vera um 7 ára skeið,
sem Ryder, Pryts og Flensborg hafa
verið að vasast hér í skóggræðslu upp
á landssjóðs kostnað. Þeir hafa fengið
stórfé úr landssjóði til að „vo'sa“ með.
Alt að helmingi þess heflr gengið í ferða-
vastur og aukakostnað. Og hver er á-
rangurínn eftir þennau tíma? Hann er
sv) hverfandi, að engum getur dottið
slíkt í hug, sem ekki hefir sjálfur séð.
Nokkrar gaddavírsgirðingar með visn-
uðum og skrælnuðum smáplöntum, al*
dauðum eða hálfdauðuui, né þroskalausum
með öIJu. Komið og skoðið „skógrækt-
ina“ (!) við Rauðavatn og á Þingvöllum.
Þar sést ekkert nema puntur og lyng,
sem dafnar vel af því að það er ekki
slegið eða bitið. En „plönturnar11 bless-
aðar eru hálfu aumari nú, beldur en
þegar þær voru se;tar niður og flestar
horfnar með öllu. —Aðkoraumenn, sem
heyrt hafa gumað af þessu og vita hvo
miklu Lefir verið til kostað, verða alveg
forviða þegar þeir sjá þessar stöðvar.
Eina skóggræðslustöðin, sem vel hefir
hepnast og þróast vel í nýgræðingur,
er stöðin á Akureyri. Sigurður Sig-
urðsson frá Draflastöðum hefir valið
henni stað og sagt fyrir um
hana að öllu leyti. Um þá stöð skrif-
aði Fiensborg ónot og niðraði henni á
allar iundir, þótti hún illa sett og af
vanþekkingu gerð, en reynslan hefir
nú sýnt, hversu mikið var að marka
haus miklu „þekkingu“ og vísdóm.
Allir hedvita menn sjá nú, hvort
nokkuit vit væri í því að fara að kosta
stórfé til skógræktar hér að svo stöddu.
Kostnaðarlitlar tilraunir þarf að gera
enn ekki allfá ár áður en farið er að
leggja í stórkostnað við skógrækt. Þá
fyrst er miklu fé tilkostandi, þegar
nokkur veruleg reynsla hefir fengist af
minniháttar tilraunum; þær má gera
umsvifalitið með fyrirsögn og umsjón
ianlendra manna; hér er engiun skort-
ur á nógu lærðum mönnum og reynd
um til slíkra starfa.
Euginn neitar því, að ákjósaDlegt
væri. að hægt væri að leggja fram sem
mest fé til þess að rækta og vernda
skóg í landinu, en enn sem komið er
liggja þó önnur andvirki nær garði.
Þetta hefir Kofoed Hansen jafnvel við-
urkent sjálfur, því að í vetur játar hann
að betra mundi að leggja fyrst alúð við
ræktun þess lands, sem meiri arð gefi
af sér og fljótara komi til afnota. „Það
tekur langan tima að rækta skóg“, seg-
ir hann, „miklu fljótlegra, er að þurka
votlendar mýrar, plægja þær, bera á
þær áburð og sá í grasfræi og smára.“
Er þessa ekki getið vegna þess að það
sé nokkur ný uppgötvun, heldur hins,
að það sýnir hve þetta er augljóst mál
þegar það dylst jafnvel tkki ókunnug-
um mönnum sem lítt þekka hér til.
Brögð eru að þegar barnið finnur.
„Taka skal silfurdisk.41
Ókunnugir menn mega ætla, að þessi
-fimmþúsund króna yfirskógarvörður sé
eiuhver óviðjafnanlegur afreksmaður,
úr því að stjórnin metur verk hans
svona hátt, en það er víst lítil ástæða
til þess. Maðurinn er með öllu ókunn-
ur hér og óreyndur, ferðaðist að vísu
um landið í fyrrasumar með Flensborg
og ritaði svo í vetur í danskt búnaðar-
rit mjög bágborna grein um landbún-
að hér, fulla af villum og misskilningi.
Þessari grein svaraði P. Feilberg í sama
blaði nokkru siðar og reif rækilega
niður vitleysur hennar. Feilberg er
kunnugastur búnaðarmálum héroglands-
háttum allra manna í Danmörku og
má því meira byggja á skoðunuin hans
en bráðókunnugra manna. Hann
leggur eindregið móti því, að danskir
menn sé teknir til þess að hafa um-
sjón og fyrirsögn um ræktun á Islandi
og sýnir fram á, hversu það sé misráð-
ið. Segir hann, að það sé eina skyn-
samlega aðferðin frá D ina hálfu til þess
að efla búnaðarframfarir á íslaudi að
leiðbeina ungum Islendingum til bók-
legs og verklegs náms í útlöndum og
leggur mikla áherz u á, að hér hagi
svo ólíkt til móts við önnur lönd, að
engar likur sé til að aðrir en íslend-
ingar sé færir um að finna rétt ráð og
réttar framkvæmdir til búnaðarbóta og
hafi þrek og þolgæði til að sigrast á
óblíðu náttúrunnar. Segir hann svo
meðal annars:
„Pað landbúnuðar-hyggiuvit, semþarf
til þcss að yfirvinna erfiðleikana á Is-
landi, er ekki liœgt að fi frá öðrum
löndum, fað verður að þróast í landinu
sj&lfu, á sama liátt sem plönturnar, sem
eicja að geta þrifist þar, og ekki er liægt
að vonast eftir, að aórir en Islending-
ar liafi svo mikið þrelc, þolgœði og slril-
ning á erfiðleikunum, að von sé um
sigurl
Hann rninnir einnig á, að jafumörg
breiddarstig sé á milli Norður-Ítalíu og
Danmerknr, sem Danmerkur og íslands
og segir, að ef ítalskur maður kæmi til
Jótlandsheiða og réði til að rækta þar
vínber, þá væri það naumast stœrra
glappuskot, en viðbúið vœri að danskur
maður gerði, sem færi að dæma um ís-
lenzkan landbúnað eftir stutta dvöl hér.
Og hann gerir napurt skop að búnað-
arbollaleggingum Kofo'M Hausens og tel-
ur þær viðlíka gáfulegar eins og fyrir-
sögn nokkra um matreiðslu, er byrji
svo: „ Taka slcal silfardisk.u
Stjórnin og aðrir þeir, sem hafa svo
óbilandi trö’latrú á útlendingum, að
þeir vilja ráða þá hingað til ýmissa
starfa fyrir margfalt kaup við það, sem
tiðkast heflr innanlands, ættu vel að at-
huga röksemdir Feilbergs gamla, áður
en þoir flana lengra í því efui.
Uggvænleg stefna.
Auk þess sem skógræktarfrumvarp
stjórnarinnar er ram'dtlaust viðvíkj-
andi stofnun yfirskógarvarðarembættis-
ins og fleira, þá felst og í því tvenns
konar stefna, sem mjög er viðsjárverð
og skaðleg.
1 fyrsta lagi hlyti þetta hálaunaða
embætti að verða til þess, að 'aun op-
inberra starfsmanna í landinu hækkuðu.
gífurlega, því að engin sanngirni væri
að láta aðra starfsmenn, sem hafa meiri
og vandasamari störf fá miklu lægri
laun en skógarmanninn. Á þessu brydd-
ir líka þegar í fjárlagafr.v. stjórnarinn
ar, þar sem árslaun eins embættismanns
eru t d. aukin úr 3000 upp í 4500 og
fleira í þá átt.
í öðru lagi kemur fram vantraustið
á íslendingum, til þess að geta haft á
hendi forustu mikilvægra starfa. Sá
hugsunarháttur er þjóðinni stórskaðleg-
ur, hnekkir sjálfstrausti hennar og sjálf-
stæðisviðleitni og ætti stjórnin sízt að
stuðla að slíku.
Konungst'örin.
Síðustu dagarnir.
Á fimtudaginn 8. þ. m. hafði konungur
boð til morgunverðar í latínuskólanum og
bauð þangað alþingismönnum, rikisþings-
mönnum og ýrasum öðrum. Vóru j ar
ræðuhöld nokkur og mannfagnaður.
Um kveldið var dansleikur í Birna-
skólanum; veitti bæjarstjórnin honum
forstöðu og bauð til konungi og öðrum
gestum. Var þar fjöldi borgara og alls
um 400 manns. Stóð sú skemtun langt
fram á rótt. Engar vóru þar ræður
haldnar, en margt skeggrætt og skraf-
að. Krossadrífa var þar mikil um
náttmálaskeið, og kom víða niður, sem
sagt mun verða annarsstaðar hér í blað-
inu.
Loka-veizla var á föAudaginn. Átti
landssjóður það boð og var kallaður
morgunverður. Situ þar um 200
manna. Ræðuhöld vóru allmikil. Þótti
langmest til . koma þeirrar ræðu, er
Dahl flutti þar, tíðindamaður blaðsins
„Politiken". Árnaði hann frelsinu heilla
í endalok tölu sinDar og var það ný-
lunda.
Kl. 4 síðdegis gekk konungur í bát
og hélt til skips síns og alt förunejti
haDS. Var þá skotið mörgum fallbyssu
skotum.
Um náttmál hófst dansleikur og veizla
í konungsskipinu. Var þangað biðið
mörgu fólki úr landi, körlum og kon-
um. Flugeldum var skotið á herskip-
unum og eitthvað i landi þegar skyggja
tók um kveldið. Um kl. 1 e. miðnætti
kom boðsfólkið í land. Skömmu síðar
léttu skipin akkerum og héldu áleiðis
til ísafjarðar.
Alla þessa daga var veður hið feg-
ursta.
Skip konungs kom til ísafjarðar II.
þ. m. Veður var hráslagalegt, norðan-
kaldi og þoka á fjöllum. ísfiiðingar
fóru á móti konungsflotan út á Djúp á
7 eimskipum og 70 vélarbátum. Þótti
gestunum mikið til þess kom8. Á landi
var skreytt moð flöggum og vótu á
stöngum allmafgir íslenzkir fánar. Þar
var sungið snjalt kvæði eftir Guðmund
skáld Guðmundsson og ýmsar ræður
haldnar. Annars hefir ógerla f/ézt af
því sem þar fór fram.
Akureyri 14. ágúst 1907 kl. 8,15 siðd.
Kouungur kom hér á höfnina kl 10'/2
í gærmo’gun. Ríkisþingsmenn komu í
land 10 mín. fyrir kl. 11 og tók bæj-
arstjórn á móti þeim á bæjarbryggjunni.
Þar var reistur heiðursbogi mikill og
öll bryggjan flöggum skreytt. Börn
voru í röð á bryggjunni og héldu þau
á dönskum fánum og fálkafánum, gáfu
stúlkurnar ríkisþingsmönnum blóm og
sungu svo öll börnin. Konungur kom
í land kl. tl, var þá gengið upp að
að templarabúsi. Þar var fyrir hópur
íslenzkra meyja í íslenzkum búningi bæði
peisu og faldbúningi. Var eiu þeirra
(Hulda Laxdal) kjörin til að gefa kon-
ungi blómvönd. Þá var gengið inn í
templarahúdð. Aðgangur að því kost-
aði 10 krónur fyrir bæjarbúa þá er
þátt tóku í gleðinni, en 2 kr. kostaði
aðgangur að veggsvölum fyrir áhorrend-
ur. í templarahúsinu var veitt kampa-
vin, kransakaka og vindlar.
í templarahúsinu talaði Guðl. sýslu-
maður fyrir minni konungs og þakkaði
konungur. Þá talaði Guðl. at'tur fyrir
minni annara gesta og svaraði þá for-
maður þingsins danska. Var þá geng-
ið inn fyrir hafnarbjyggju, þar biðu
vaguar og hestar og var nú haldið inu
að Kristnesi, þar var áð. Þá var ha'dið
að Hrafnagili. Tjald var þar reist 32
álna langt og 14 álna breitt og borð-
uðu 200 manns kaldan mat Tjaldið
var mjög skreytt og mæltu það gestirn-
ir, að þetta væri hinn ágætasti kaldur
matur er þeir he'ðu fengið á íslandi.
Þar var veitt kampavín, limonade, kaffi,
likör og vindlar. Á Hrafnagili töluðu
þeir yfir borðum Guðl. sýslum., konung-
ur og Vigfús veitingam., en einn hinna
dönsku þingmanna talaði á í-lenzka
tungu Úti var reistur ræðupallur og
töluðu þar konungur og Jakob Hav-
steen konsúll. Svo telst, til að á Hrafna-
gili hafi verið samankomnar um 3 þús-
undir inanns.
Veður var ágætt allan þann dag en
kuldar höfðu gengið áður og svo er
aftur kalt í dag. Nú var haldið nið-
ur á Akureyri aftir. Var þá ætlasttil
að komið væri saman aftur í templara-
húsinu, en þar sem menn urðu svo ó-
hreinir af moldriki á leiðinni, varð ekk-
ert af þvi og fóru gestir út á skip.
Þar var baldio veizla fyrir bæjarfull-
trúana og nokkra menn aðra, en skip-
in fóru af stað kl 6 í morgun.
Fyrir móttöbunui stóðu Kriðrik Krist-
jánsson, Otto Tulinius og Sig. Hjörleifs-
son, en V. Knudsen var framkvæmdar-
stjóri þeirra.
Seyðisfuði 14. ág. 1907 kl. 3,JS.
Nú er verið að undirbúa konungs-
komuna í mesta máta. Er kouungs
von kl. 2 á rnorgun. Flagggöng hafa
verið reist frá bæjarbryggjunni upp að
skólahúsinu, þar verður tekið á móti
kouungi. Síðan verður gengið inn á
Langatanga; er þar reist tjald mikið.
Þar verða etnir ávextir og vín drukk-
ið. Konungur fer væntanlega út á skip
sitt um kl. 6 síðd. Þá verður tekið til
að dansa bæði í skólahúsinu og bind-
indishúsinu. Engin skip fara héðau út
á móti konungi, skip hans legst vænt-
anlega við bæjarbryggjuna. BMein ís-
lenzk flögg verða hér uppi. Fálkinn
er komimi hér, fór frá Eyjafirði kl. 12