Ingólfur - 06.04.1911, Qupperneq 1

INGÖLFUR
IX. árg.
Iteykjavík, flmtudaginn 6. apríl 1911.
14. blað.
Hótunarbpéf Stórstúkunnar
Ósvífui baunmanna keyrir fram úr hófi.
í fundarbyrjun í efri deild í gær, áð-
ur enn byrjað var að ræða frumvarpið
um fre*tun bannlaganna, var eftirfar-
Það fyrsta sem fyrir mörgum verð-
ur er þeir lesa bréf þetta eru itaðhæf-
ingarnar, rangfærslurnar og útúrsnúning-
amir. í 1. málsgrein segir bréflð, að
frestun laganna, í hvaða formi sem er
sé á móti eindregnum yfirlýstum vilja
mikils meiri hluta þjöðarinnar* einsog
meðal annars* síðustu þingmálafundir
bera ljósan vott um. Þetta er sum-
part ranghermi og sumpart rang-
færsla. Um þetta mál, frestun bann-
laganna, liggur yfirhöfuð ekki fyrir neinn
yfirlýstur v-ilji þjóðarinnar annar en sá
sem fram kom á síðustu þingmálafund-
um, og það er sannarlega ranghermi,
að „mikill meiri hluti þjóðarinnar“ hafi
þar tjáð sig á móti frestun bannlaganna;
af h. u. b. 60 fundum alls voru rétt
rúmlega 30 mótfallnir frestun. Þetta
ætti framkvæmdarnefnd Stórstúkunnar
að vita, Ingólfur flutti skýrslu um það
ekki alls fyrir löngu.
2. málsgrein i bréfinu er óröhstudd
staðhœfing, sem eflaust samir sér vel á
fundum Goodtemplara og likum stöðum,
en það er heimskulegt að bera slíkt á
borð fyrir fólk flest. Vér höldum því
fram að á síðasta þingi hafi verið stig-
* Auðkent af oss.
andi prentuðu bréfi frá framkvæmdar-
nefnd Stórstúkunnar útbýtt meðal þing-
deildarmanra:
ið óhappaspor, og stendur þar þá stað-
hæflng móti staðhæfing, og Goodtempl-
arar eiga enga heimtiugu á og geta
ekki ætlast til að meira tillit sé tekið
til þeirra staðhæfingar en vorrar.
3. málsgreinin er staðhcefing, útúr•
snúningur og rangfærsla, öllu hrúgað
saman í eina litla málsgrein. Það er
staðhæfing, sem ekki er nokkur fótur
fyrir, að frestunin mundi verða þjóð og
þingi til minkunar erlendis. Og það
er útúrsnúningnr og rangfærsla, er því
er haldið fram i bréfinu, að það sé Iítt
skiljanlegt að sömu mennirnir, sem á
síðasta þingi greiddu bannlögunum at-
kvæði eitt skuli nú verða með frestun
á framkvæmd þeirra. Þeir herrar í
stórstúkunni ættu þó að vita það, að
nú stendur öðruvísi á, enn á síðasta
þingi. Þá var búist við að fyrir þessu
þingi mundi liggja fullDægjandi frum-
vörp um tekjuauka fyrir landssjóð í
stað áfengistollsins; nú vita allir að
svo er ekki — og frestun bannlaganna
verður því ekki „lítt skiljanleg" heldur
sjálfsögð.
Um 4. málsgrein sagði séra Sigurður
Stefánsson í ræðu sinni í gær, að ef
það væri satt og rétt, sem þar stendur,
að tekjur landsjóðs mundu ekki aukast
að nokkrum mun þótt innflutningur á-
fengis væri gefinn laus i 3 ár til, þá
væri bannið ónauðsynlegt, þegar svo
mikið væri orðið dregið úr drykkjuskap
landsmanna.
Allir sjá nú hversu mikils virði eru
þessar mótbárur æðstu mauna Good-
templarafélagsíns og bannliðsins hér á
landi hversu þær eru veigamiklar og
haldgóðar. Þar er svosem ekki verið
að bera fyrir brjósti heill og hag lands-
ins. Nei, þetta bréf er sprottið af ein-
hverri óumræðilegri hræðslu fyrir því,
að frestunin muni geta orðið til að
steypa af stalli skurðgoði þeirra, bann-
guðinum, þvingunarguðinum, 'sem þeir
hafa fallið fram og tilbeðið, og offrað
honum dómgreind sinni og skynsemi.
En það er líka annað, sem fyrir
mannum verður við lestur bréfs þessa.
Það er sá hroki, sú ósvífni, sem þessir
æðstuprestar skurðgoðsins leyfa sér gagn-
vart löggjafarþingi þjóðarinnar, sá tónn,
sem þeir tala i, eins og þeir, sem valdið
er gefið. Eða verður lengra jafnað
hroka og ósvífni, en að nafngreindir
menn, stjórnendnr félagsskapar, sem
angana hefir út um allt laud, skuli ger-
ast svo djarfir að rita Alþingi hótnnar
og ögrunarbréf, setja því kosti, ef það
fari ekki að vilja þessara háu herra.
Það er jafnvel mjög vafasamt livort slíkt
athæfi fellur ekhi undir sektarákvæði 96.
gr. og 229.. gr. álmennra hegningarlaga.
Yér getum þess á öðrnm stað hér í
blaðinu, að við 2. umr. fjárlaganna í
neðri deild var samþ. styrkurinn til
Stórstúku íslands; en styrkurinn er nú
butdinn því skilyrði, að Stjórnarráðinu
sé gefiu sundurliðuð skýrsla um hvern-
ig fénu sé varið. Það skyldi ekki undra
oss, þó að á þeirri sundurliðuðu skýrslu
Stórstúkunnar til Stjórnarráðsins væri
einn liðurinn sá, er gerði grein fyrir
kostnaði við prentun og útsendingu á
hótunarbréfi til löggjafarþings Islendinga.
Þykir mönnum þá ekki fénu vel varið ?
Og þykir möunum ekki bindindisstarf-
semin í góðra manna höndum?
Óhyggileg pólitík.
Þegar við lítum rólega á siðustu at-
burði í íslenskri pólitik, undrumst við
mjög hvernig sjálfstœðismenn hafa komið
fram gagnvart Kr. Jóussyni sem ráð-
herra.
Við skiljum að vísu vel að hr. Skúla
Thóroddsen hafi gramist að hann varð
eigi útnefndur ráðherra af konungi.
Skúla fylgdu nokkuð margir sjálfstæðis-
menn og aðrir vildu ekki fella hann á
þessu þingi, og hafði hann því ef til
vill ástæðu til að álíta, að hann hafi
staðið mjög nærri, og ef til vill að
konungur hafi gengið fram hjá honum.
Þetta gerir skiljanlegt að honum gramd-
ist í bráðinni og gremja hans beindist
að Kr. J.
Við skiljum einnig vel að Birni Jóns-
syni gramdist að sleppa völdunum og
itórreiddist er þau féllu í hendur þeim
manni, sem hann hafði gert svo mjög
á hluta. Því að það var hin meita
v&ntraustsyfirlýsing á framkomu hani
sem hugsast gat.
Við skiljum ennfremur að þetta gat
brætt laman aftur formann Björnsliðins
og formann Sparkliðsins. „Á rþeim
degi urðu þeir Heródes og Pílatus
vinir.u
Eu við skiljum eigi framkomu sjálf-
stæðisfiokksins í heild linni. Fyrir hon-
um áttu að vaka málin en ekki menn-
irnir, heill landsins en eigi lérhagsmunir
einstakra manna. Nú er það Ijóst að
Kr. J. og ijálfitæðiimenn eru sömu
skoðunar um flest mál, séritaklega aðal-
málið sambandimálið. Flokknum átti
því að vera innan handar að vinna með
ráðherra Kr. J. og halda með því áhrif-
um sínum á stjórn landsins. Flokks-
menn áttu að sjá hve meðferð þesiara
mála biði mikið tjón ef þeir rýrðu
flokkinn og hlýtur þetta að sjást f
meðferð á stjórnarskrármálinu og fjárlög-
unum, þar sem engir fundir hafa getað
átt sér stað með ráðherra og flokknum
i heild sinni.
Eu auk þessara stórmála, er að líta
á ýms önnur mál, sem ekki eru pólitísk.
Um öll þau mál átti sjálfstæðisflokkur-
inn að sjálfsögðu að geta staðið sem
einn maður. Skulum við sem dæmi
nefna kosningu gæslustjórans í efri
deild. Þar hefði ráðherra og flokkur-
inn átt að geta unnið saman og komið
sínum manni að.
En hvað hefir sjálfstæðisflokkurinn
gert?
Fyrst reka þeir Kr. J. úr flokknum,
að vísu einungis með 16 atkv. (af 25
flokksmönnum og 34 þjóðkjörnum þing-
möanum). Með þeisu gefa þessir menn
skýrt til vitundar að þeir vilja enga
samvinnu við mannínn Kr. J. og meina
honum þvi að styðja flokkinn í ópóli-
tíikum málum, þótt þeir auðvitað fylg-
iit að í a’tkvæðagreiðslu um pólitíik mál.
Þessu næst bera þeir fram vantrausti-
yfirlýsingu, aem að vísu ekkináðifram
að ganga, þar sem aðeins urðu 12 atkv.
með henni en 13 á móti ank forseta.
En með þessu herða þeir menn enn
meir á sundurlyndinu innan flokksins.
Afleiðingin af öllu þesiu framferði
meiri hluta sjálfstæðiiflokksini hlýtur
hverjum manni að liggja í augum uppi.
Hún spillir fyrir flokknum á þingi, rýrir
álit hans hjá almenningi, gerir hann
hálf hlægilegan í augum andstæðinganna
og sýnir betur en nokkuð annað hve
sundurlaus flokkurinn er og veikir með
þvi styrkleika ham í koiningarbarátt-
unni. Og hvað er unnið við þetta?
Ekkert fyrir flokkinn, og lítið fyrir
frumkvöðla mótipyrnunnar gegn Kr. J.
Og því er þetta mjög ohyggileg og
óvarkár pólitík.
Steinþór.
Botnvörpungarnir
veiða enn ágætlega vel. Á laugar-
daginn var komu inn bæSi „Mars“ full-
hlaðinn eftir fárra daga útiviit, og „Vale
of Lennox", ikipstj. Jón Jóhannuon
sömuleiðis fullhlaðinn með 37,000 eftir
10 daga útiviit. Á mánudaginn kom
„Snorri goði“, sömuleiðis hlaðinn.
2.
3.
17 RAMKVÆMDARNEFND Stórstúkunnar hefir sannipurt, að komið sé fram í
háttvirtri efri deild alþingis frumvarp til laga um freitun á framkvæmd bann-
laganna, sem samþykt voru á síðasta þingi.
Um þetta leyfir framkvæmdarnefnd Stóritúkunnar sér að snúa sér til hins
háa alþingis og benda því á:
1. Að frestun á lögum þessum, í hvaða formi sem er, yrði á móti eindregn-
um yfirlýstum mikils meiri hluta þjóðarinnar, eins og meðal annars síð-
ustu þingmálafundir bera ljósan vott um.
Að með þessu væri stigið itórt spor aftur á bak á þeirri happaleið, sem
aíðasta þing lagði út á.
Að slík freitun mundi verða þjóð og þingi til minkunar erlendis, með því
að séritaklega öllum áhugamönnum þessa máls mundi verða lítt skiljan-
legt, að sömu þingmennirnir, sem með stórum meiri hluta sam-
þyktu bannlögin á síðasta þingi (18 : 6 í neðri deild, og 8 : 5 í efri deild),
skuli nú verða með frestun á framkvæmd þeirra.
Að þótt frestað yrði að meira eða minna leyti framkvæmd á innflutnings-
ákvæðinu, þá mundi það ekki auka að neinum mun tolltekjur landsjóðs,
því að úr því að taka á fyrir allan innflutning og söluá áfengi 1. jan. 1915,
þá munu kaupmenn eins flytja inn þessar 3. ára birgðir fyrir lok þessa árs.
Auk þess verður framkvæmdarnefndin að lýsa yfir því, að hún er þess
fullviss, að með því að hver frestun á framkvæmd bannlaganna er brot gegn
ótvíræðum vilja kjósenda, muni allir bindindismenn oq bannvinir líta svo á,
að þeir þingmenn, er greiða slíkri frestun atkvæði sitt, segi þeim stríð á hendur,
og hljóta þeir þvi að sameina krafta sína til þess að vernda bannlögin.*
Vér berum það traust til þingsins, að það felli frumvarp þetta og kviki i
engu frá gerðnm sínum á síðasta þingi í þessu efni.
Reykjavík 3. apríl 1911.
Virðingarfylit
Halldór Jónsson
stórkanslari.
4.
Þ.
J. Thoroddsen
stórtemplar.
Jón Arnason
stórg. ungtemplara
Sveinn Jónsson
itórgjaldkeri.
Anna Thoroddsen
itór-varatemplar.
Pétur Zóphóníasson
stórg. kosninga.
Haraldur Níelsson
stór-kapellán.
Jón Pálsson
stórritari.
Indriöi Einarsson
fyrv. stórtemplar.