Ísafjarðarpóstur - 21.08.1909, Side 1

Ísafjarðarpóstur - 21.08.1909, Side 1
I. árg. Nr. 13. Isafjarðar-pöstur. REYKJAVÍK 21. ÁGÚST 1909. Stjórnarbyltingin á Tyrklandi. í fyrra gerðu framfaramenn á Tyrklandi, Ungtyrk- ir svonefndir, stjórnarbylting þar í landi, komu á fót þingbundinni stjórn, veittu trúfrelsi og mörg önnur rjett- indi. Bylting þessi gekk furðu friðsamlega og Abdul Hamid soldán fekk að lifa við völdin. Það leyndi sjer ekki að ýmsir »rétt-trúaðir« Mú- hamedstrúarmenn kunnu afarilla þessum umskiftum, einkanlega trúarbragðafrelsinu, því að þar í landi hefir það vei'ið sjálfsögð venja öld eftir öld, að ofsækja með oddi og egg alla þá, sem ekki hafa trúað á Múhamed. Eins var soldáni þvernauðugt að sleppa valdi sinu í hendur þingsins og hugði því á hefndir þegar færi gæfist. I apríl í vor sótti afturhaldsliðið í sig veðrið. Frjálslyndu stjórninni var steypt frá völdum, stjórnar- skráin afnumin og soldán gerðist einvaldur að nýju 13. apríl, samfara þessu voru ýmsir leiðtogar Ungtyrkja settir í fangelsi og sumir drepnir. Alt stjórnarfar átti aftur að færast í sitt gamla og góða horf. En afturhaldsliðinu og soldáni varð ekki kápan úr því ldæðinu og varð þeim að því, að eltki er sopið kálið þótt í ausuna sje komið. Leiðtogar Ungtyrkja komu saman í borg þeirri, er Saloniki heitir, 70 mílur frá Miklagarði, og skoruðu á þjóðina, að hrinda af sjer okinu og steypa soldáni og stjórn hans af stokki. Varð þeim ágætt til liðs, og dreif að þeim her manns hvað- anæfa. Heilar herdeildir gengu þar í lið með þeim og auk þess komu sjálfboðaliðar svo þúsundum skifti. — Þeir tóku því næst á sitt vald járnbrautina, er lá til Miklagarðs og fluttu síðan herinn og vopnabirgðirnar áleiðis til borgarinnar. Er því við brugðið, hversu liði þessu var vel stjórnað. Seltust Ungtyrkir síðan um borgina. Það sannaðist á soldáni, að skamma stund verð- ur hönd höggi fegin. Hann sá brátt, að hverju fór og tapaði þá fljótlega kjarkinum, kempan. Hann hafð- ist við í höll sinni, sem lieitir Jildiz Kiosk og er hún allramlega víggirt með mörgum múrveggjum, hverjum út af öðrum. Herlið ungtyrkja var um 30 þúsund manna, en soldán hafði vart meira en 4 þúsund manna til varnar hjá höll sinni. Herinn í Miklagarði reyndist ekki traustur, því að fjöldi hermannanna var á bandi Ungtyrkja. —Þingmenn Ungtyrkja settust á þing í borg- inni San Stefan skamt frá Miklagarði, meðan á þessu stóð og lýstu því yfir, að þjóðþing væri sett og við það væri að semja. Var því þegar lýst, að soldán væri settur frá völdum, en í stað hans valinn bróðir hans Reschid Effendi, 55 ára, er verið hafði i fangelsi hjá bróður sínum í 33 ár. Hann er kallaður Múhamed fimmti. Síðan réðst liðið til inngöngu í borgina og varð þar lítið viðnám veitt fyrr en kom að virkjunum í námunda við höll soldáns. Varð þá harður bardagi og Iauk svo að liðsmenn soldáns ui'ðu að gefast upp. Her- skipin á höfninni höfðu gengið í lið við Ungtyrkja og hótuðu að skjóta á liöllina, ef her soldáns hætti ekki tafarlaust allri vörn og varð liann þá að láta undan. Her Ungtyrkja reif niður vatnsleiðslu, sem lá inn í höll- ina, sleit raflýsingarstrengi og tepti allan vistaflutning ti! hallarinnar, svo að soldán sat í myrkri og hafði ekki annað en kálmeti af skornum skamti síðustu þrjá dag- ana áður en liann gafst upp. Tók þá þjónustufólk og jafnvel konur hans að læðast burt frá honum og var orðið næsta þunnskipað i höllinni þegar hann var tek- inn. Sagt er að fallið hafi um 2 þúsundir manria i bardaganum um virkin. Soldánsliðið var flett vopnum og makedónskir hermenn látnir halda vörð um alln borgina. Þetta var 27. apríl. Þjóðþingið sendi nú nefnd inanna til þess að tjá soldáni afsetning hans. Var Enver Bey, yfirherforingi Ungtyrkja, foringi nefndarinnar og voru þeir 5 saman. Soldáni varð mjög liverft við komu þeirra og hugði, að nú ætti að drepa sig. Varð þessi gamli blóðhundur skelfdari en frá megi segja, fleygði sér ílötum á gólf- dúkinn og engdist sundur og saman. Orgaði liann í sífellu: »Gefið mér líf, gefið mér líf, eg skal gera hvað sem þið viljiðkc Sendimenn horfðu liljóðir á þessi læli soldáns, og þegar hann þagnaði loks, þá flýttu þeir ser að þylja yfir lionum afsetninguna. Því næst komu hermenn og fluttu soldán burt úr höllinni. Var liann settur í vopnaða járnbrautarlest og með honum nokkrar konur hans, prinsar tveir synir hans og tveir þjónar. Þessi hópur var síðan íluttur til borgarinnar Saloniki. Þar var honum fengið allveg- legt hús til íbúðar og sómasamlega með hann farið, en varðliðið hefir vakandi auga á honum, eins og næri i má geta, að hann sleppi ekki á brott. Auð sinn allan var soldán látinn ánafna ríkinu, og er sagt að það fé liafl verið (sem fundist hefir) um 820 miljónir króna í gulli. Mestöllu þessu fé hafði soldán stolið af tekjum rikisins. Soldán var mesti svíð- ingur og féníðingur alla ævi, og timdi aldrei að sjá af

x

Ísafjarðarpóstur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafjarðarpóstur
https://timarit.is/publication/190

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.