Lögrétta - 16.11.1926, Síða 4

4
LÖGRJETTA
ing, huggun og von úr guðsorði,
sem þar er flutt.
Sameiginlegur söngur tengir
áreiðanlega einhverjar ræktar-
taugar frá manni til manns, og
hvers virði það er, er út í lífið
sjálft kemur, mun oss öllum vera
ljóst.
Og þetta er útlátalaust.
Að vísu verður að áminna
fólkið um, að koma með bækur
sínar í kirkjuna, er það fýsir
þangað. Sálmabókin eru þau einu
útlát, sem þessu eru samfara.
Þegar jeg hefi verið að knýja
á náðir fólksins um þetta mál, er
ekki svo, sem jeg hefði viljað
binda því þungar byrðar, er erfitt
hefði verið að rísa undir. Þetta er
fólkinu útlátalaust, tekur aðeins
til viljans, svo það noti söngrödd-
ina, sem flestum er gefin í meiri
eða minni mæli, guði til dýrðar í
húsi hans.
Þegar eitthvað kostar mikið
fje, þá vill maður einatt reka sig
á getuleysi eða þá viljaleysi. En
þetta kostar ekkert. Það sem
hinsvegar er í aðra hönd, er
meira yndi, betri not af guðs-
orði, og ríkari velvild hvers til
annars. Þetta svarar því fyllilega
kostnaði. Og hver sem stuðlar að
þessu meðal íslenskra safnaða,
hann vinnur fyrir víst að meiri
rækt við kristindóminn sjálfan,
hann greiðir Kristi sjálfum og
kenningu hans veg að hjörtum
annara og hjálpar þannig til, að
hann verði jafnvel framar en
hingaðtil lífsaflið með þjóð vorri
í andlegu og verklegu tilliti.
Jeg er fjölda mörgum sinnum
búinn að bera þetta mál fram á
bænarörmum, en svo gott tæki-
færi sem þetta mátti jeg ekki
láta ónotað, þar sem jeg vissi, að
koma mundu saman víðsvegar að
bæði prestar, sóknanefndarmenn
og organleikarar.
Og enn ber jeg það fram á'
bænarörmum við ykkur öll, bið
ykkur um að veita safnaðarsöngn-
um athygli og greiða honum veg
meðal vina ykkar, sveitunga og
samverkamanna. Verið viss um,
að Drottinn og herra kirkjunnar
hefur ætlað ykkur sem verkfæri í
hendi sinni til þess að beina
brautir góðs málefnis.
Jeg ætla, að ykkur gefist nægi-
leg ráð og ótal tækifæri til þess.
Hver fyrir sig leitar þeirra lík-
legustu ráða. Og helsta ráðið, sem
allir geta notað, er hvatning, á-
minning, uppörfun.
Jeg geri ráð fyrir því, að þið
gangið á undan öðrum með góðu
eftirdæmi, með því að koma með
bækur ykkar til kirkju og venja
heimafólk ykkar á að gera slíkt
hið sama, svo með því að taka
undir söng safnaðarins. í því for-
dæmi út af fyrir sig felst eigi
lítil hvatning.
Jeg fullvissa ykkur um, að ykk-
ur muni aldrei iðra, ef þið styrkið
þetta mál. Ávextimir munu koma
smámsaman í ljós. Og hvað ætti
að vera blessunarríkara en að
leggja einhvern skerf til þeirra al-
menningsþarfa, að kristileg trú og
breytni gæti fest dýpri rætur með-
al almennings.
Við tölum um svo margar
þarfir. Og satt að segja eru þær
óteljandi. En mesta þörfin er að
vera vel kristinn maður.
Með því að hlynna að safnaðar-
söngnum, hjálpið þið, góðu vinir,
til þess að bæta úr þessari mestu
þörf vorrar þjóðar. Geti hún orð-
ið betur kristin þjóð en hún er,
verða henni allir vegir færir. Trú-
in verður máttarvald í lífi henn-
ar og fleytir henni yfir allar tor-
færur og kennir henni að byggja
alla framtíð á grundvelli vonar-
innar.
Almennur safnaðarsöngur glæð-
ir áreiðanlega trúna, hann vekur
rjettari skilning á sjálfum sjer
syndugum manni, styrkir traust-
ið til Drottins, vekur heitara kær-
leiksþel og meiri sanngirni.
Þetta eru ómetanleg gæði.
Að vísu veit jeg það vel, að
ávexti hins aimenna safnaðar-
söngs verður ekki unt að meta
á neina sýnilega vog. En við vit-
um, að gott sæði mun bera ávexti
blessunarinnar. Þó sæðið sje gott
í siðferðilegum skilningi, verður
ekki bent á ávextina, að þeir hafi
sprottið upp af því tiltekna sæði.
Það er líka gamall sannleikur um
guðs ríki, að ekki verður á það
bent og sagt: „Það er hjer eða
það er þar. Guðsríki er hið innra
með yður“.
Eitt einstakt atriði í söng safn-
aðarins vil jeg minnast á. Það eru
safnaðarsvörin, eða víxlsöngurinn
milli prests og safnaðar. Undar-
lega fáir taka undir safnaðar-
svörin, og felst þó meðal annars
í þeim vilji safnaðarins til þess
að styrkja með fyrirbón sinni líf
og starfs prestsins í söfnuðinum.
Víxlsöngurinn er eins og bending
um, að báðir, prestur og söfnuður
eigi að vera samstarfandi að út-
breiðslu guðs ríkis. 1 bæn prests-
ins fyrir söfnuðinum og bæn
safnaðarins fynr prestinum felst
eins og óbein, en þó skýlaus játn-
ing um, að báðir sjeu með Drott-
ins hjálp fúsir til að leggja sinn
skerf til þeirra safnaðarþarfa, að
sönn trú og siðgæði megi lifa og
glæðast. 1 fyrirbóninni á báðar
hliðar felst styrkur, sem hvort-
tveggja liggur í góðum vilja og
hinsvegar á sjer fyrirheit af
Drottins hálfu.
Þessvegna: Þegar jeg ber al-
mennan safnaðarsöng fram á
bænarörmum, að þjer vilduð
stuðla til þess, að allur söfnuður-
inn taki undir , safnaðarsvörin.
Um það atriði hefi jeg fengið
þau svör, að þetta þætti fólki
ekki eiga við. Þetta er þó svar
út í bláinn. Því hjer þarf fólki að
skiljast, að þetta eigi aðeins á
vel við, heldur er kirkjuleg og
trúarleg nauðsyn.
Til þess að þessi hugsjón, al-
mennur safnaðarsöngur, komist á,
þarf fyrst af öllu samvinnu milli
prests og safnaðar, samvinnu,
sem byggist á vinarþeli hvors
til annars. Og það vinarþel, sem
er allra fyrsta nauðsynin í sam-
vinnunni, á að eflast og styrkjast
við bæn prestsins fyrir söfnuðin-
um og safnaðarins fyrir prestinn
í lífi hans og starfi.
Margar hafa verið ástæðurnar
að söngleysi safnaðanna. Yrði
það of langt mál, að fara hjer
mikið út í þá sálma. En eitt vil
jeg þó nefna, fyrir utan vanalegt
tómlæti. Það er óframfæmi
margs fólks. Það kynokar sjer við
að syngja, af því að það þykist
ekki geta lagt til neitt að ráði,
finnur til raddleysis síns og van-
máttar.
En í þessu sambandi vil jeg
taka það fram, að hjer er ekki
verið að heimta stærri skerf af
hvérjum einstökum en hann getur
í tje látið.
Hver leggur þar eins og sinn
pening í guðskistuna, sumir
stærri, af því að þeir eiga hann
til, aðrir minni, af því að þeir
eiga ekki stærri pening til. Kon-
an forðum ljet alt, sem hún átti,
alla lífsbjörg sína. Og meira
hrós hefir vart nokkur fengið en
hún.
Og í því sambandi má taka það
fram, að komið fyllir mælirinn.
Þegar margir leggja saman, fer
líkt og þegar sagt er, að margar
hendur vinni ljett verk.
Hver veitir öðrum alveg ótrú-
legan stuðning. Sá veikari verð-
ur sterkari á svelli í skjóli hins
sterka. Og sá veiki veitir hinum
stuðning, eins og tvöfaldar þor
hans og mátt.
----o-----
Snjóflóð fjell nýlega á bæinn
Sker á Látraströnd, tók fjárhús
með 6D kindum, heyhlöðu og 4
báta og flutti alt út á sjó. Aðeins
9 kindum varð bjargað. Fólkið
flýði bæinn og búpeningurinn
allur hefur verið fluttur á næstu
bæi. — Víða þar nyrðra hafa
snjóflóð fallið.
Maður fórst í snjóflóði á Há-
gengisfjalli. Var þar á rjúpaveið-
um. Hann hjet Dagbjartur Þor-
steinsson, úr Svarfaðardal.
Stórvirðri. Fyrir síðustu helgi
fór stórviðri yfir Austfirði og
gerði þar víða skaða. Á Norðfirði
fuku 30 árabátar og 20 kindur
hrakti í sjó.
Sjera Ólafur Magnússon í Am-
arbæli er skipaður prófastur í
Ámessýslu.
Steinn Dorfi, sem á grein hjer
í blaðinu um það, hver sje höf.
Njálu, er Jósafat ættfræðingur,
sem er vel fróður í fomum sögn-
um og ættvísi, en greinin er tek-
in úr „Sögu“, tímariti Þorsteins
skalds Þorsteinssonar í Winnipeg
Mjólkumiðursuðuverksmiðjan
Mjöll er nú að taka til starfa að
nýju í Borgamesi. Var hún áður
á Beigalda, en brann bar, og
þykir nú heppilegast að flytja
hana í Borgames.
ísfisksala. Nýlega seldu afla
sinn í Englandi Hávarður fyrir
1066, Egill Skallagrímsson fyrir
1300 pnd. sterl. Nokkru fyr seldu
Skúli Fógeti fyrir 1310 og Leikn-
ir fyrir 1080 pnd. sterl.
Vesalingamir. Cosetta, 2. saga
Vesalinganna, er nú á enda hjer
í blaðinu, og verður dálítið hlje
i, þangað til 3. sagan byrjar.
Þingkosningar í Danmörku eiga
að fara fram 2. des.
Laxaklakið. Jón Baldvinsson
alþm. biður þess getið, að það sje
ekki rjett í grein hr. Þórðar Fló-
ventssonar í Lögr. 26. f. m., að
hann hafi tekið að sjer að leið-
beina mönnum við klak í Isa-
fjarðar- og Barðastrandasýslum.
Cltflutningur ísl. afurða hefur í
október numið 7,179,000 kr. —
Alls hefur útflutningurinn í jan-
úar—okt. þ. á. numið 38,427,310
seðlakrónum, eða 31,381,491 gull-
kr. — 1 fyrra nam hann á sama
tíma tæpri 61 milj. seðlakr., eða
liðlega 43 milj. gullkr.
Norska krónan hefur mjög far-
ið hækkandi nú að undanfömu,
og er nú gengi hennar móti ísl.
krónu 1,1464.
Mannalát. Nýlega er látinn á
Skorrastað frú Guðrún Jónsdóttir,
móðir dr. Bjöms sál. Bjamason-
ar frá Viðfirði. 90 ára gömul.
Karl Karlsson, Lárussonar kaupm.
hjer í bænum, er nýlega dáinn,
efnilegur 16 ára piltur, á Versl-
unarskplanum.
Nýr bíll. Vegamálastjóri fær
hingað innan skams bíl af nýrri
gerð, sem ætlast er til að haldið
geti ■ opnum vegi fyrir almenna
piparmyntu piötur
hjúipa meltingunni, ilrna
andardráttinn, gefa hress-
andi bragð og verja
tennurnar.
Fox-Normal
nærföt
ráðleggjast, öll úr sjerlega góðu
og hlýju efni, til þess að vernda
heilsuna. Fást aðeins í Kronprins-
ensgade 2, Köbenhavn K.
C. Jespersen.
Hin heimsfræga
„DIABOLO“-
skilvinda
ásamt öllum nauðsynlegustu
varahlutum fyrirliggjandi.
V er sl. V aðnes
Sími 228.
bíla yfir Hellisheiði að vetrinum.
Bíllinn er útbúinn með snjóplógi,
er sterkari miklu en almennir
bílar og með kröftugri vjel.
Búnaðarmálastjórinn. Um þá
stöðu hefur nú bætst við nýr um-
sækjandi: Hólmjám Jósefsson
landbúnaðarkandidat frá Vatns-
leysu.
Símslit urðu víða í stórviðrun-
um í síðastl. viku. I Hnífsdal tók
snjóflóð 10 staura, og í Ólafsfirði
skemdi snjóflóð símalínuna á
löngu svæði.
„Verndun“ heitir ritlingur eftir
Ólaf Friðriksson, sem nýlega er
út kominn. Er tilgangur hans,
að vara menn við að spilla feg-
urð landsins, og er margt fróð-
legt og vel sagt í ritlingnum.
----o-----
Prentsm. Acta.
höfðu þessir kvenmenn gert? Ekkert. Annarsvegar var
rán, fölsun, svik, nauðgun, saurlifnaður, allskonar glæpir,
allskonar brot á því, sem gott er og heilagt. Hinsvegar var
sakleysi, fullkomið sakleysi. Annarsvegar eiturþrunginn
óhroði, hinsvegar óumræðilega unaðslegur ilmur. Annars-
vegar siðferðilegur sjúkdómur, sem hjer var falinn bak
við fallbyssur og brendi þá smátt og smátt upp, sem
haldnir vom af honum, hinsvegar hópur af sálum, og
brann sami guðhræðslueldurinn í þeim öllum. Þar var
myrkur, hjer var skuggi, en skuggi, sem var þmnginn af
ljósi, skæru Ijósi. Tveir þrælkunarstaðir. Eíi á þessu
fymefnda var von um lausn, takmörk sett af lögunum,
sem sífelt var einblínt á, svo að ekki sje minst á mögu-
leikann til þess að strjúka. En á hinum staðnum var eng-
inn endir á þrælkuninni í þessu lífi; eina vonin var ytst
úti við takmörk framtíðarinnar. Það ljós lausnarinnar,
sem mennimir nefna dauða. Á fyrri staðnum var einung-
is fjötrað með hlekkjum; á hinum var fjötrað með
trúnni. Hver var árangurinn af hinu fyrra? Óumræðileg
bölvun, gnístran tanna, hatur, örvæntingar-ilska, reiðiösk-
ur gegn mannfjelaginu, spott að himninum. Hver var
árangurinn af hinu? Blessun og kærleikur. Og á þessum
tveimur stöðum, sem voru svo líkir hvor öðrum og þó
svo ólíkir, fór hið sama fram: friðþæging.
Friðþæging hinna fyrnefndu skildi Jean Valjean vel,
persónulega friðþægingu fyrir það, sem drýgt hafði verið.
En hann skildi ekki friðþæging hinna, og spurði sjálfan
sig titrandi: Fyrir hvað þurfa þessar lýtalausu verur að
friðþægja? Rödd í samvisku hans svaraði: Þetta er hið
guðdómlega form mannlegrar göfgi: Friðþæging fyrir
alt, sem aðrir hafa drýgt. /
Hann fór oft á fætur um miðjar nætur til þess að
hlusta á lofsöngvana, sem þessir saklausu kvenmann
sungu, sem höfðu tekið þessa hræðilega þungu byrði á
herðar sínar, og honum fanst blóðið storkna í æðum sín-
um, þegar hann hugsaði um það, að þeir sem báru verð-
skuldaða hegningu, höfðu ekki hrópað til himinsins til
annars en smána hann, og að hann, þessi ræfill, hefði
kreft hnefann gegn guði.
Eitt var það, sem hann tók eftir og olli honum mik-
illa heilabrota, eins og forsjónin hefði sjálf hvíslað því að
honum, til þess að minna hann á það; hann tók eftir því,
að hann varð að lenda í sömu stórhættunum, sem hann
hafði komist í, er hann var að klífa bratta steinveggi
o. s. frv., til þess að komast úr hinum friðþægingarstaðn-
um og leggja á sig sama erfiðið, til þess að komast inn í
þennan. Var þetta tákn um forlög hans? Þetta hús var
líka fangelsi og líktist, hinu, sem hann hafði flúið úr,
óþægilega mikið, og þó hafði hann aldrei látið sjer koma
til hugar að neitt gæti líkst þessu húsi. Hjer voru grind-
ur, hlerar, jámstengur, en um hvað var vörðurinn? Engla!
Hann hafði sjeð samskonar veggi byrgja tígrisdýr inni;
hjer sá hann þá verja lömb. Þetta var friðþægingarstað-
ur og ekki refslngarstaður, og þó var alt enn strangara,
enn óvistlegra og miskunarlausara en í hinum staðnum.
Þessar meyjar höfðu þyngri fjötra að bera en galeiðuþræl-
amir. Kaldur, bitur vindur næddi um búrið, þar sem
viltir ránfuglarnir vom læstir inni, vindurinn, sem hafði
kalið æsku hans; en vindurinn, sem næddi um búr dúfn-
anna, var ennþá kaldari og hvassari. Hversvegna?
Þegar hann sökti sjer niður í að hugsa um þessi efni,
sogaðist allur hugur hans inn í þennan æðri leyndardóm.
Stærilætið hverfur þegar aðrar eins hugsanir em ann-
arsvegar. Hann sneið margt og mikið af því, sem hann sá
og hugsaði, eftir sjálfum sjer; honum fanst hann vera
lítilmótlegur og auvirðilegur og hann grjet oft. Alt, sem
komið hafði fyrir hann síðasta misserið, dró heilagar
áminningar biskupsins fram í hugskot hans; Cosetta
hafði kent honum að elska, klaustrið að lítillækka sig.
Stundum, er rökkur var komið, og garðurinn var
auður og mannlaus, sást hann krjúpa í trjágöngunum,
sem lágu meðfram kapellunni, fyrir utan gluggann, sem
hann hafði horft inn um nóttina, þegar hann kom. Hann
sneri andlitinu að staðnum, þar sem hann vissi að syst-
irin, sem bað friðþægingarbænina, var niðursokkin í
bænagerð sína. Hann kraup á knje fyrir þessari systur og
baðst fyrir. Það var eins og hann þyrði ekki að» krjúpa
frammi fyrir guði sjálfum.
Alt, sem var umhverfis hann, friðsamlegur garður-
inn, ilmandi blómin, glöð bömin, alvarlegar og saklausar
konumar, kyrlátt klaustrið — alt hafði þetta meiri og
meiri áhrif á hann, og að lokum fyltist hugur hans af
kyrð klaustursins, ilm blómanna, friði garðsins, sakleysi
kvennanna og gleði bamanna. Og svo hugsaði hann um
það, að það hefðu verið tvö guðshús, sem hefðu veitt hon-
um hæli tvisvar sinnum, er honum reið mest á á æfinni,
fyrra skiftið, þegar öllum dymm var lokað fyrir honum
og mannfjelagið hratt honum frá sjer, hitt skiftið, þegar
mannfjelagið ofsótti hann og dýflisan beið hans, og að
hann mundi hafa fallið aftur í glæpafenið, ef hið fyrra
hefði ekki verið, og orðið að sæta hegningu, ef hið síðara
hefði ekki verið.
Hjarta hans varð sífelt gljúpara og gljúpara, og
haim varð sífelt meira og meira þrunginn af kærleika.
Þannig liðu mörg ár. Cosetta stækkaði.