19. júní - 01.10.1919, Blaðsíða 1
19. JUNI
III. árg.
Reykjavík, okt. 1919.
4. tbl.
Konur —- kjósendur.
Nú, þegar svo er komið að telja
má þau lönd á fingrum sér, er eigi
hafa gert konur að kjósendum, verð-
ur spurningin hvarvetna þessi: Hvað
græðir heimurinn á þessum umskift-
um? Hvaða afstöðu taka konurnar
til þjóðfélagsmálanna og hver verður
afstaða þeirra gagnvart stjórnmála-
flokkunum?
Meðan kvenkosningarétturinn var
aðeins draumur, sem átti langt í
land að rætast, bar auðvitað ekkert
á slíkum spurningum sem þessum.
En þá er konur tóku að sækja róð-
urinn fastara, fór sá málsaðilinn, er
honum var beint gegn, að mynda sér
skoðun um það, hvað tapast mundi
eða vinnast við þá breytingu, sem
svo stórkostlega aukinn kosningarétt-
ur hefði í för með sér. Leit hver
flokkur þar á frá sínu sjónarmiði og
réði sú niðurstaða, er að varð kom-
ist, afstöðu flokksins til máls þessa.
Og þá kemur það kynlega fyrir-
brygði í ljós að frjálslyndir flokkar
verða einatt mótfallnir þessari, að því
er virðist frá frjálslyndu sjónarmiði,
sjálfsögðu kröfu kvenna. T. d. var
stjórnmálamaðurinn enski, hinn frjáls-
lyndi Gladstone, mótfallinn kosning-
arrétti kvenna, vegna þess að hann
óttaðist að konur yrðu um of íhalds-
samar í stjórnmálum, en Beaconsfield
sem um líkt leyti var formaður íhalds-
flokksins enska, var kosningaréttinum
frekar hlyntur. Hefir að líkindum vænst
styrks sínum flokki af »hinum aftur-
haldssömu« konum. Sósíalistar höfðu
meðal annars á alþjóðastefnuskrá
sinni almennan og jafnan kosninga-
rétt karla og kvenna, en ekki hefir
hugur þar jafnan fylgt máli og sum-
slaðar hafa sósíalistar á þingum ver-
ið beinlínis á móti kvenréttindum.
Rannig t. d. í Belgíu, þar sem ka-
þólski klerkaflokkurinn var í þessu
falli frjálslyndari en sósíalistar.
En einna gleggst koma þó óheil-
indi sósíalista fram í atvíki, sem
fyrir kom í Buda-Pest árið 1913,
þá er alþjóðafundur kvenréttindafé-
laganna var haldinn þar. Á fund þann
kom meðal annara Keir Hardie, for-
ingi óháðra, enskra verkmannafélaga
og mikill talsmaður kvenréttindamáls-
ins. Vildi hann nú nota tækifærið til
þess að vinna að framgangi þessa
máls og bað þvi félagsbræður sína
þar í borginni, að stofna til opinbers
umræðufundar um málið og bauðst
Keir Hardie til þess að vera frum-
mælandi. En hann fékk þá ekki til
þess. Fundurinn varð samt haldinn,
og gengust konur af borgarastétt fyr-
ir því. Hélt Keir Hardie þar aðal-