19. júní - 01.11.1926, Blaðsíða 4

68
19. JUNl
ungur og unnandi öllu því, sem gott er og fagurt og
líklegt að verða þjóð vorri til sannra heilla.
Frú Kristjana Hatstein,
nírœð.
Amtmannsekkja frú Kristjana Hafstein er ein af
elstu konum þessa bæjar. Hún varð 90 ára 20.
september siðast liðinn, umkringd af barnabörnum
og fjölda vina, sem byltu hina gömlu merkiskonn,
með þakklæti og aðdáun á þessu æíikvöldi hennar.
Fáar konur munu alþektari um alt landið en hún,
þrátt fyrir það að hún hefir ætíð liíað óbreyttu og
yfirlætislausu lífi. Eu iífskjörum hennar hefir verið
þannig háttað, að menn hafa orðið að taka eftir
henni. Og þeir, sem hafa orðið fyrir því láni, að
kynnast henni um lengri tíma munu allir viðurkenna
að hún hafi verið sú »kvennlegasta« kona, sem þeir
hafi þekt í þessa orðs bestu merkingu: svo mild og
kærleiksrík og umburðarlynd og móðurleg. Sígleym-
andi sjálfri sér, fyrir öðrum. Móðir í hverri taug.
Móðir, með öllum sínum næmu tilfinningum.
Frú Kristjana Hafstein er fædd í Laufási í Höfða-
hverfi í Suður-Þingeyjarsýslu. Foreldrar hennar voru
prestshjónin í Laufási þau sira Gunnar Gunnarsson
og Jóhanna Kristjana Gunnlaugsdóttir, systir Eggerts
Briems sýslumanns á Grund í Eyjafirði. Ólst hún
upp hjá foreldrum sínum í Laufási þar til faðir
hennar dó. En þegar móðir hennar síðar giftist sira
Þorsteini á Hálsi í Fnjóskadal fluttist hún þangað
líka með henni. (Bræður frú Kristjönu voru þeir
Tryggvi Gunnarsson bankastjóri, síra Gunnar á Sval-
barði í Þistilf., Eggert Gunnarsson umboðsmaður í
Eyjafjarðarsýslu, sem mest og best gekst fyrir sam-
skotum til kvennaskólans á Laugalandi i Eyjafirði
og var fyrsti hvatamaður þess fyrirtækis, og Geir-
finnur sá yngsti, sem siðar fór til Ameríku.)
Á Hálsi i Fnjóskadal var um þessar mundir eitt hið
mesta myndarheimili. Sameinaðist þar forsjá og siða-
vendni húsbóndans og sljómsemi konu hans. Og á hinn
bóginn margt gáfað og glaðlynt ungt fólk. Síra Þor-
steinn átti með fyrri konu sinni 4 dætur, Valgerði,
Halldóru, Hólmfríði og Sigríði, og giftust þær Val-
gerður og Halldóra tveimur stjúpbræðrum sínum,
Valgerður síra Gunnari á Svalbarði og Halldóra
Tryggva, sem þá reisti bú á Hallgeirsstöðum í
Fnjóskadalnum. Þegar svo i þenna hóp bættist fimta
unga stúlkan, sem þótti ekki síst í ungmeyjahópnum
og meðan bræðurnir allir fjórir voru þar meira eða
minna heima, þá má nærri geta að ungu fólki hafi
þótt skemtilegt að koma þangað. Þegar Kristjana
Gunnarsdóttir var 18 ára að aldri, fór hún að Grund
til Briems sýslumanns móðurbróður síns. Átti hún
að vera þar sér til meiri menningar. í bóklegum
fræðum höfðu þau Hálsbörnin fengið ágæta mentun
eftir þeirra tíma sið. Til marks um það má geta
þess, að enn í dag skrifar frú Hafstein mjög fallega
rithönd og svo góðan stíl og réttritun, sem margar
yngri konur gætu verið ánægðar með að hafa sjálfar,
þó nú á tímum væri. Á þeim tímum var enga aðra
mentun að fá handa konum en þá, sem helstu heim-
ilin veittu, og var löngum sótt um að koma efnileg-
um ungum stúlkum á þau heimili undir handleiðslu
og kenslu húsmóðurinnar. Frú Jóhanna á Hálsi var
ein af slíkum fyrirmyndar húsmæðrum, enda urðu
þær allar systur, dóttir hennar og stjúpdætur, á
margan hátt fyrirmyndar konur þeirra tíma.
Á sýslumannssetrinu Grund í Eyjafirði hafði Krist-
jana Gunnarsdóttir tækifæri til að sjá og læra ýmis-
legt fleira en heima á Hálsi, og þar kyntist hún
fyrst manni þeim, sem hún giftist siðar, Pétri Haf-
stein amtmanni.
Ymsar sögur ganga um það norðanlands, á hvaða
hátt þessi kynning hafi orðið fyrst. Sumir segja, að
það hafi orðið á þann hátt, að þær systur hafi allar
verið að búa sig á engjar heima á Hálsi, og verið
komnar í útiföt sín og skinnsokka. En þá hafi Krist-
jana orðið fyrir því, þegar hún kom út úr skemmu
með hrifu sína, að koma þar úti á hlaðinu í ílasið
á amtmanninum, sem gisti þar um nóttina, og hafi
hann þá heilsað henni og spurt: »Er þetta fröken
Kristjana Gunnarsdóttir?« »Kristjana heiti ég«, er
sagt að hún hafi svarað. Sú sem þetta skrifar hefir
spurt frú Hafstein um þessa sögu, og minnir hana að
tildrögin væru eitthvað öðruvísi, en hennar snar var
það sama: nKristjana heiti ég«.
Petta svar einkennir frú Hafstein svo vel, að það
er þess vert að því sé haldið á lofti. Hennar með-
fædda látleysi og hispursleysi á allan hátt, og þó —