Norðurland - 22.11.1902, Blaðsíða 2

Nl.
34
Ufflutningur á kjöti.
í fjáraukalögum síðasta aukaþings
voru veittar 20,000 krónur til tilrauna
til að flytja kjöt í kældu skipi til út-
landa haustið 1903.
»Styrkur þessi útborgast eftir til-
lögum Búnaðarfélags íslands og að
eins sem uppbót fyrir hvert það pund
af fyrnefndu kjöti, er selst lægra verði
en svo, að seljandi fái fyrir það 18
aura í kroppum undir 45 pd., en 20
aura í þyngri kroppum, að frádregn-
um kostnaði. Skal þá greiða seljanda
það, sem á vantar í 18 eða 20 aura,
þó ekki meira en 5 aura á hvert
pund.t
f fjáraukalagaumræðunum tók fram-
sögumaður verzlunarmálanefndarinnar,
Þórh. Bjarnarson lektor, það fram, að
tillagan væri bygð á bendingum stór-
kaupmanns Zöllners, er hann hefði
gefið Landsbúnaðarfélaginu, og er svo
til ætlað, að hann verði forvígismaður
fyrirtækisins á Englandi. »Tilraunin er
fólgin í því, að senda alfermi af kjöti
í kældu skipi, og þar sem tilraunin
verður að gerast í svo stórum stíl,
sem er talið óhjákvæmilegt til þess
hún geti borgað sig, þá er ekki von
á þvf, að nokkurt einstakt hérað fari
að taka að sér alla áhættuna, nema
landssjóður vilji hlaupa undir bagga
með, ef salan tekst illa«, sagði þing-
maðurinn. Og helzt bjóst hann við
því, að tilraunin yrði gerð frá Seyðis-
firði, það er »einmitt staðurinn, sem
bæði Zöllner og nefndin hafði hugsað
sér líklegastan fyrir útflutninginn á
kjötinu.*
Kaupfélögin í Þingeyjarsýslu hafa,
fyrir forgöngu alþingismanns Péturs
Jónssonar, tekið að sér að stuðla að
því, að þessi útflutningstilraun kom-
ist á næsta haust. Og á fundi, sem
fulltrúar félaganna áttu með sér í síð-
asta mánuði, kom þeim saman um,
að yrði tilraunin ekki gerð frá Seyðis-
firði, þá yrði að gera hana frá Akur-
eyri.
Fari nú svo, að ráðist yrði í til-
raunirnar hér, þyrftu sjálfsagt kaup-
félög og kaupmenn hér að taka hönd-
um saman, og Akureyrarbær þyrfti að
styðja málið.
Vitanlega er tilraunin töluverðum
örðugleikum bundin, einkum í byrjun-
inni, meðan vanséð er, hvernig fyrir-
tækinu reiðir af, og hvert framhald
verður á því.
Skýli þarf að koma upp, þar sem
unt er að slátra nægilega vel nægi-
lega mörgu fé á nægilega stuttum
tíma. Sennilega mætti nota þetta skýli
til geymslu mestan tíma ársins og
með því móti fá nokkuð upp í kostn-
aðinn. En meðan ekki er trygging
fyrir því, að fyrirtækið verði til fram-
búðar, verður húsið samt of mikil
byrði á þeim, sem tilraunina ábyrgj-
ast að öðru leyti.
Annar örðugleikinn er sá, að hafa
nógu marga hæfa menn til verka,
ef slátra þarf 1—2 þús. fjár á dag.
Sennilega þyrfti að fá mann frá öðr-
um löndum til þess að segja fyrir
verkum, með því að svo mikið er
undir því komið, að slátrunin sé svo
af hendi leyst, að hún spilli ekki fyrir
sölunni, — eða að minsta kosti senda
mann til útlanda til þess að kynna
sér slátrun og kjötflutning.
En jafnframt því sem örðugleikarnir
eru miklir, er líka stórlega mikilvægt
fyrir þjóðina, ef tilraunin hepnast, svo
að sannarlega er einhverju til hennar
kostandi. Og svo framarlega sem ekki
verður úr henni á Seyðisfirði, er mikil-
lega vonandi, að málinu verði komið
í framkvæmd í höfuðstað Norðurlands,
með röggsemi og góðri samvinnu.
«
Fjárkláðinn.
3 hrepparí Suður-Múlasýslu neita
að baða.
Málshöfðun væntanleg.
Allur þorri bænda í Breiðdals-, Valla-
og Eiðahreppum í Suðurmúlasýslu hafa
sent amtmanni neitun um að baða sauð-
fé sitt í vetur samkvæmt fyrirmælum
amtsins frá 4. ágúst þ. á. Þrír menn
úr Vallahreppi, síra Magnús Bl. Jóns-
son í Vallanesi, Sigurður Einarsson í
Mjóanesi og umboðsmaður Björgvin
Vigfússon á Hallormstað, hafa í um-
boði sveitunga sinna skrifað amtmanni
ástæðurnar fyrir því ráði, er þeir hafa
horfið að, og hefir »Norðurl.« verið
gerður kostur á að sjá bréf þeirra.
Astæðurnar eru í stuttu máli þessar:
1. Þörfin tiltölulega lítil, »þar sem
það er sannfæring manna, að hér sé
enginn fjárkláði til í Múlasýslum sunnan
Lagarfljóts.«
2. »Ein böðun þykir ekki nægileg
trygging, til að útrýma fjárkláða, ef
hann virkilega væri til staðar.« Skoð-
unar 'þurfi eftir á, hvort sem er, »og
svo lækningar á sjúku og grunuðu fé,
sem kann að finnast við þá skoðun,«
og fyrir því kveðast bréfritararnir ekki
sjá, »að hin fyrirskipaða almenna böð-
un hafi neina verulega þýðingu, því
síður, að hún gjöri gagn tiltölulega
við þau vandkvæði, er henni fylgja*.
3. Ómögulegt »að afstýra samgöng-
um fjárins, nema með því að geyma
það innilukt í húsum.« »Fari nú bað-
anir fram í tveim slíkum hreppum,
sem engar skorður eru við reistar, að
geti orðið, þá er það eitt nóg til að
gjöra hina fyrirhuguðu böðun árang-
urslausa.«
4. »Menn eru mjög hræddir við
baðanir þessar, að þær muni hafa ill
áhrif á heilsu sauðfjárins«. . . . »Eitt
af meinum landbúnaðarins hér á Fljóts-
dalshéraði hefir verið lungnaveiki í
sauðfé, með mesta móti síðastliðinn
vetur, og hafa hinir hygnustu bændur
og nærfærnustu fjármenn þózt taka
eftir því, að mest beri á veiki þessari,
ef féð verður fyrir hrakningum, blotn-
ar mjög mikið, og það jafnvel þó féð
sé hýst og svo vel meðfarið sem hægt
er. Einmitt vegna þessa telja þeir
böðunina mjög hættulega fyrir alt úti-
göngufé — og hér er alt fé útigöngu-
fé nema hrútar —, því að hún er
mikill hrakningur og féð er lengi að
þorna — enda undir skafti og blaði
komið, hvort féð yrði ekki að standa
inni í köldum og óhreinum húsum,
eftir að það kæmi úr heitum baðleg-
inum, og þar af leiðandi hætt við of-
kælingu alllangan tíma á eftir. Auk
þess þykjast menn sannfærðir um, að
féð verði allan veturinn út móttæki-
legra fyrir áhrifum og sýkingarhætt-
ara, eru enda hræddir um, að baðlyf
þetta sé mjög vandmeðfarið og jafn-
vel skaðlegt fyrir hörundið, ef nokkru
munar frá réttri þynningu«.
5. Kostnaðurinn við böðunina þykir
þeim alt of mikill; þeim telst svo til
sem hún kosti smæsta bóndann um 53
kr. og hinn stærsta um 172 kr. »Auk
þess er það skoðun manna, að féð verði
kulvísara eftir baðanir og eyði meira
heyi veturinn út.«
Þessar eru í stuttu máli ástæður
þær, er fram eru færðar fyrir neitun-
inni.
Amtmaður hefir tilkynt sýslumanni
Sunnmýlinga, »að þar sem tími sá, er
tiltekinn er í auglýsingunni frá 4. á-
gúst þ. á. til baðananna, er enn þá
ekki útrunninn, svo að mögulegleiki
er fyrir því, að bændur í nefndum
hreppum hlýði fyrirskipuninni enn þá,
áður en miður vetur er kominn, þá
virðist ekki að svo stöddu vera full
ástæða til að skipa málshöfðun gegn
bændum þessum, en hafi þeir ekki
fyrir tilsettan tíma hlýtt nefndri skip-
un amtsins, þá ber yður að höfða mál
gegn öllum þeim bændum og fjáreig-
endum, sem óhlýðnast hafa, fyrir brot
á nefndri auglýsingu samkvæmt 6. gr.
laga nr. 40 frá 8. nóv. 1901.«
Frá öðrum löndum.
Vesfurindversku eyjarnar verða ekki
seldar.
Sala vesturindversku eyjanna féll
í landsþinginu danska 21. okt. með
jöfnum atkvæðum, 32: 32. Einn þing-
maður greiddi ekki atkvæði.
Þegar er þessi landsþingsfundur
var um garð genginn, áttu ráðgjaf-
arnir fund með sér og urðu allir
sammála um, að stjórnin ætti ekki
að segja af sér, þrátt fyrir þennan
ósigur í landsþinginu. Og forsætis-
ráðherrann, Deuntzer, gerði grein fyr-
ir því ráði stjórnarinnar daginn eftir
í fólksþinginu, sagði, að þetta væri
ekki málefni vinstrimanna, heldur
hefði verið unnið að málinu sífelt
um 40 ár. Þetta málefni, sem hægri-
menn hefðu nú ónýtt, væri þeirra
eigið málefni, og því ekki ástæða
fyrir vinstrimenn til þess að víkja
úr sæti þess vegna. En gersamlega
neitaði ráðaneytisforsetinn að bera
nokkura ábyrgð á því, að stjórn og
framfarir eyjanna yrði í lagi. Hann
hafði ekki von um, að neitt verulegt
væri unt að gera eyjunum ti! fram-
fara, né að löggjafarvaldið vildi neitt
leggja að mörkurn til þess, sem neinu
nemi. —Að hinu leytinu ætlar stjórn-
in sýnilega að sætta sig við úrslitin,
enga nýja baráttu að hefja, til þess
að fá annan enda bundinn á málið.
Ný skólalög.
Ný skólalög hefir danska stjórnin
lagt fyrir ríkisþingið. Orískunám á
að afnema, og draga úr latínunámi
til stórra muna, kenna latínu að eins
dálítið í þrem efri bekkjunum, en
auka í þess stað kenslu í nýju mál-
unum, náttúrusögu, efnafræði o. s.
frv. Loks er því von um, að vér
förum að sjá fyrir endann á því ó-
hæfilega fyrirkomulagi á latínuskóla
vorum, sem vér höfum hingað til
átt við að búa.
Chamberlain og Suður-Afríka.
Nýlenduráðherra Breta, Joseph
Chamberlain, sem mest er hataður af
holl. mönnum í Suður-Afríku, enda
verið af mörgum gefin einna mest
sök í Búaófriðinum, ætlar að leggja
á stað í vetur til Suður-Afríku, til
þess að sjá með eigin augum, hvern-
ig þar er ástatt. Þessi fyrirætlun, sem
gerð er í samráði við alla ensku stjórn-
ina, þykir bera vitni um, hve afarmik-
ils brezku stjórninni þykir um það
vert, að komið verði verulega góðu
skipulagi á mál manna í Suður-Afríku
og að sáttum verði komið á. Aldrei
hefir það fyr komið fyrir í stjórnar-
sögu Englands, að stjórnin hafi sent
einn af ráðherrunum til nýlendnanna,
í stað þess að taka trúanlegar frá-
sagnir fulltrúa sinna þar og byggja
ráðstafanir sínar á þeim frásögnum.
Óeirðir í Tyrklandi.
í Makedóniu á Tyrklandi eiga sér
stað allmiklar óeirðir og virðist þar
vera um verulega uppreisn að tefla.
Tyrkir hafa gersamlega eytt tveim-
ur þorpuin, sem kristnir menn áttu
heima í og hundruðum saman höfðu
karlar, konur og börn flúið norður
yfir landamærin.
Verkföllin.
Roosevelt, forseta Bandaríkjanna,
tókst um miðjan síðasta mánuð að
leiðatil lykta verkfall kolanámamanna
í Bandaríkjunum, fekk námaeigendur
og verkamenn til þess að fallast á að
gjörðarnefnd væri skipuð af óvilhöll-
um mönnum, er geri um deilumál-
in. — Á Frakklandi var aftur tekið
til starfa í ýmsum námum um síð-
ustu mánaðarnót og horfur á, að alt
mundi komast í lag.
Hallæri í Svíþjóð.
í norðurhluta Svíþjóðar hefir sum-
arið síðastliðna verið svo vont, að til
hallæris horfir sumstaðar. Talað er
um ýmsar ráðstafanir til að bjarga
efnahag manna. Sendiherra Svía og
Norðmanna í Khöfn hefir skorað á
Svía og Norðmenn, sem dvelja í
Danmörk, að skjóta saman fé.
„Friður í landinu."
Á leiðarþingi, sem alþingismenn Norð-
mýlinga héldu á Vopnafirði 1. nóv., bar
síra Sig. P. Sívertsen upp svo iátandi til-
lögu til fundarsamþyktar:
„Með því að fundurinn er sannfærður
um, að eindrægni og samheldni sé nauð-
synleg fyrir þjóð vora í framfarabaráttu
komandi tíma og að brýna nauðsyn beri til
að Iandsmál séu rædd með stillingu og
gætni með sannleikann fyrir augum,
þá skorar hann á íslenzku blöðin að
hætta að vekja tortrygni og kala á milli
hinna pólitisku flokka í landinu, sleppa öll-
um getsökum í garð einstakra manna, en
láti bæði flokkana og einstaka menn úr
þeim njóta sannmælis, um leið og þau láta
niður falla allar deilur út af þeim málum,
sem alþingi þegar hefir ráðið til lykta."
Annar alþingismaður kjördæmisins, Ólaf-
ur Davíðsson, talaði móti tillögunni. Hinn
alþingismaðurinn, Jón Jónsson, greiddi at-
kvæði með henni.
Tillagan var samþykt með öllum greidd-
um atkv. gegn þremur.
Hvalaveiðarnar.
Skafti Jósepsson ritstjóri á Seyðisfirði kom
hingað með i,Mjölni" sem fulltrúi Austfirð-
inga, til þess að koma á samtökum austan-
lands og norðan gegn hvalaveiðum Norð-
manna hér við land. Hann stofnaði til fund-
ar hér í bænum á þriðjudagskvöldið, til þess
að ræða málið og gera samþyktir í því.
Eggert Laxdal kaupmaður var fundarstjóri
og Friðrik Kristjánsson kaupmaður ritari.
Umræður urðu fjörugar og stóðu um 3 Va
klstund. Allir voru sammála um það, þeii