Norðurland - 30.05.1903, Blaðsíða 3

143
Nl.
sé skift í deildir eftir því, sem haganlegt
þykir. í hverri deild á að vera 1 kynbóta-
naut og eru allir félagsmenn skyldir að
halda kúm sínum undir það og borga 2 —
3 kr. f nautstoll. Geti þeir einhverra orsaka
vegna ekki haldið kúm sínum undir félags-
nautið, greiða þeir nautstollinn engu að
síður. Hver félagsmaði'.r greiði og 1 kr. til-
lag á ári. Félagsmenn eru skyldir til að
halda nákvæmar fóður- og mjólkurtöflur.
Sýningar skal halda að minsta kosti annað
hvort ár og þá úthluta þrennum verðlaunum
Þessir menn voru kosnir til þess að gang-
ast fyrir stofnun hinna ýmsu deilda: Stefán
Stefánsson í Fagraskógi, Davíð Sigurðsson
á Reistará og Kristján Pálsson á Ytri-P'akka í
hinni fyrirhuguðu Gálmastrandardeild, Guð-
mundur Guðmundsson á Þúfnavöllum, Árni
Jónsson í Lönguhlíð og Friðfinnur Pálsson
í Skriðu í Staðartungudeild, Jón Guðmunds-
son á Krossastöðum, Guðm. Jónsson á Þrí-
hyrningi og Friðfinnur Jóhannsson á Rauða-
læk í Þelamerkurdeild, Stefán Beigsson á
Þverá, Sigurður Jónasson á Bakka og Jó-
hannes Jóhannesson á Hrauni í Oxnadals-
deild og loks Kristján Jónsson í Glæsibæ,
Benedikt Guðjónsson á Hóli og Eggert Dav-
íðsson í Krossanesi í Kræklingahlíðardeild.
Ein deild, Möðruvalladeild, komst þegar
á laggirnar á fundinum og var kosinn
deildarstjóri fyrir hana Guðmundnr Magn-
ússon oddviti í Ytrakoti og til vara Gutt-
ormur Einarsson á Ósi.
Formaður félagsins var kosinn Stefán kenn-
ari Stefánsson Möðruvöllum.
Vonandi er, að sem flestir taki þátt í þess-
um mjög þarfa félagsskap. Mun þetta vera
hiö fyrsta þess konar félag, sem stofnað er
hér á Norður- og Austurlandi, en óskandi
að þeim fjölgi bráðlega.
Hin nýprentuðu form fyrir mjólkur- og
fóðurskýrslum eftir búfræðiskandidat Guð-
jón Guðmundsson, setn virðast mjög hentug
og óbrotin, koma nú í góðar þarfir, enda
ættu sem flestir að nota þau.
Skipakví
hér við tjörðinn.
Fundur var haldinn uin það mál 25. þ.
m. samkvæmt fundarboði frá nefnd manna
úr verzlunarfélaginu hér í bænun'. Fundar-
stjóri kaupmaður Friðrik Kristjánsson og
ritari kaupmaður M. B. Blöndal.
Magnús Kristjánsson kaupmaður var frum-
mælandi. Taldi skipastól manna hcr í voða,
cf hann aetti að búa við sama kost og að
undanförnu. Skipakvíin setti að vera í Odd-
eyrarbótinni í sambandi við hafnarbryggju
þá, sem byrjað er á á Torfunefi. 50 þús.
kr. styrk mundi þurfa úr landssjóði, og
svo mundi Akureyrarbær leggja nokkurt
fé fram.
Sn. Jónsson kaupmaður gerði ráð fyrir
að þörf mundi verða á 100,000 kr. lands-
sjóðsstyrk.
Páll Briern amtmaður taldi nauðsynlegt
að leggja fyrir þingið sem glöggvasta á-
ætlun og alla vitneskju sem nákvæmasta,
svo málinu yrði sint. Sýndi fram á með
mörgum dæmum, hve mikið aðrar þjóðir
legðu í sölurnar til þess að bæta hafnir og
koma upp skipakvíum og skjólgörðum, og
það þótt miklu fámennari bæir en Akur-
eyri settu hlut að máli. Nauðsynlegt að rita
í blöðin um málið og sýna fram á, í hve
miklum voða skipin eru hér í vetrarlegum.
Skoðun ræðumanns, að þinginu bæri að
sjálfsögðu að leggja fram nauðsynlegt fé til
þessa fyrirtækis og þvílíkra fyrirtækja.
Friðr. Kristjánsson: Ætti að gera svo
fullkomna kví, að stór skip gætu hlaðið
og affermt fyrir innan kvíarvegginn o. s.
fiv., mundi ekki veita af 150,000 kr. En
eigi að eins að Ioka Oddeyrarbót með
görðum, sem næðu t. d. fram á 19 feta
dýpi, mundi það kosta um 50,000.
Kl- Jónsson sýslumaður vildi styðja málið
af fremsta megni, ef hann yrði á þingi.
En hugði nauðsynlegt skilyrði fyrir fjár-
veiting frá þinginu að skipaeigendur og
bærinn hér Iegðu fram nokkurt fé til móts
við landssjóð. Spurði fundarboðendur, hvað
þeir hefðu hugsað sér um slíka hluttöku.
Porv. Davíðsson kaupmaður leit svo á,
sem skipaeigendur ættu ekkert fé að
leggja fram til að koma upp kvínni, því
að þeir ættu síðar að borga fyrir að nota
hana. Landið og bærinn ættu að bera
kostnaðinn.
Magnús Kristjánsson tók í sama streng.
Hafði hugsað sér, að bærinn legði fram i
mesta lagi '/« móti landssjóði.
Eftir nokkurar frekari umræður var sam-
þykt með öllum atkvæðum svo hljóðandi
fundarályktun (M. Kr. tillögumaður):
>Fundurinn lýsir því yfir, að hann álítur
brýna nauðsyn á að skipakví verði bygð
hér við fjörðinn sem allra fyrst, með því
að hún sé skilyrði fyrir því að skipastóll
Norðlendinga geti þrifist; og að Oddeyrar-
bót sé fyrir allra hluta sakir sjálfkjörinn
staður fyrir hana.<
Fundurinn fól fundarboðendum »að láta
mæla dýpi, gjöra kort og áætlun yfir
kostnað við skjólgarða þá, sem nauðsyn-
legir eru, til þess að tryggilegt vetrarlægi
fyrir skip fáist í Oddeyrarbót<.
Enn fremur samþykt með samhljóða atkv.
svo hljóðandi áskorun frá M. Kr.:
>Fundurinn skorar á bæjarstjórn Akur-
eyrar að leggja málið fyrir næsta þing og
fara þess á leit, að á næsta fjárhagstíma-
bili verða veittar 50 þús. kr. til skipakví-
ar í Oddeyrarbót, og að hlutast til um,
að Akureyrarkaupstaður leggi fram fé að
einhverju Ieyti til þessa fyrirtækis.
Ut af ræðu Sn. Jónssonar um skipa-
ábyrgðarsjóð skoraði fundurinn á hann að
halda því máli vakandi og fá því fram-
gengt á sem heppilegastan hátt.
Lífil athugasemd
við greinina „Góu-páskar — Sumar-pásk-
ar", „ísafold" 30. árg. 1903, bls. 83. í grein-
inni er víst prentvilla: 1869 fyrir 1859, því
þá bar sumar-páskana upp á 24. apríl. Sama
mun og vera um sumar-páskana, sem þar
er sagt að eftir reglunni verði 1906, en
hljóta að verða 23. apr. 1905.
Karl.
\
Afturför.
Þegar eg las ritgjörðina í 25. tbl. „Norður-
lands" um búnaðinn á Norðurlandi, eftir
Sigurð Sigurðsson, datt inér í hug, að nú
væri Þistilfirði gengið, eða að hann ætti að
muna fífil sinn fegri.
í greininni er látið mjög illa yfir ástandi
sveitar þessarar, eða hag bænda þar, og það
svo mjög, að eg get naumast trúað; og
eftir greininni að dæma, og því, setti eg
þekti til í Þistilfirðinum fyrir 40—50 árum
hefir efnahag og búskap bænda þar farið
svo mjög aftur, að ótrúlegt er, og eg, sem
var ungur og fjörugur, þegar eg kyntist
þar í sveitinni og hafði trú á framtíð lands-
ins, hefði ekki trúað því, þótt einhver spá-
n-.aðurinn úr ganila testamentinu hefði risið
upp úr gröf sinni, og sagt tnér að svona
mundi verða ástandið í sveitinni um alda-
mótin 1900. En samt hefir mér fundist bú-
skap manna hafa að sumu leyti farið aftur
á síðari árum.
Þegar eg var á Hólsfjöllum á árunum frá
1850—60, þekti eg vel til í Þistilfirðinum,
og þá var hat;n álitinn mjög velntegandi
sveit; efnahagur manna var þar yfirleitt
mjög góður og bændur fjártnargir, enda
voru þar stórríkir bændur innanum, svo
sem í Dal, Flvannni, Kollavík, Svalbarði,
Álandi, Kerastöðum og Gunnarstöðum, og
t. d. átti bóndinn á Gunnarstöðum, Gunn-
iaugur Sigvaldason, um hundrað sauði, og
bóndinn í Dal, Jón Björnsson, átti svo
mikið af sauðaskinnum, að hann þakti
heyhlöður sínar með þeim, þegar mikið
rigndi, og voru þær þó ekki svo fáar.
í greininni segir, að í sveitinni séu um
200 leiguær, og leigan eftir ána sé 10 —12
krónur á ári. Það er ótrúlegt, að þetta sé
rett, eða að nokkur tnaður taki ána fyrir
svo háa Ieigu, að ársleigan verði alt að því
eins mikil og dýrleiki ærinnar, og þó að
fátæktin sé mikil og bændur verði að ganga
að neyðarkjörum, hvað leiguna snertir, finst
mér, að þessi kjör verði rétt til að drepa
niður búskapinn og sökkva bændutn enn
dýpra niður í fátæktina, og því séu þau
rétt nefnd „drápskjör".
Höfundur greinarinnar segir á einutn
stað, þar sem hann er að lýsa Axarfirðin-
unt: „Inn í Axarfirðinum er hið einkenni-
lega og nafnkenda Ásbyrgi". Það er ekki
rétt að Ásbyrgi sé inni í Axarfirði, heldur
er það fyrir vestan Jökulsá f Kelduhverfi,
en héraðið fyrir austan ána heitir Axarfjörð-
ur. En þetta er líklega misritun hjá hinum
heiðraða höfundi.
Tilgangur minn með þessum fáu línum
var, að sýna, hve tnikið sveit þessari hefir
farið aftur á síðastliðnum 50 árunt, og þó
að mér hafi ekki tekist það sem allra bezt,
af því að eg er óvanur ritstörfum, held eg
að menn geti fengið dálitla hugmynd utn
þá afturför, sent þar hefir átt sér stað. En
af hverju hún stafar, vildi eg fá að vita.
Gamall Þingeyingur.
%
Siglufjarðarfréttir.
Tveir rnenn farast á hvalabát
og einn lœrbrotnar.
Af Siglufirði er NI. skrifað 23. þ. m.:
í gærdag kom inn hvalaveiðabáturinn
»Minerva< með fiagg í hálfa stöng; hafði
meðferðis 2 menn dauða og einn Iærbrot-
inn, Hvalur hafði barið mennina til bana
með bægslinu; þeir voru f pramma og
ætluðu að leggja hvalinn, en þá var hann
ekki dasaðri en svo, að hann braut pramm-
ann, og vann á mönnunum.
Stórhríð í allan gærdag og ekkí nema
i° hiti yfir hádaginn; sömuleiðis í dag.
Afli á hákarlaskipum héðan fremur lítill
enn: >Siglnesingur<, »Latibrúnn< og Christ-
iane« komu inn f dag með lítinn afla, frá
20—60 tnr. lifrar.
Enginn hafís fyrir Horni í gær (22. þ.
m.) en ís á Húnaflóa, eftir því, sem norskt
hvalaveiðaskip segir.
5»
Siglingar.
»Amy<, seglskip, kom þ. 22. með trjávið
til Sn. Jónssonar.
»Skálholt< og »Hólar« komuþ. 25. Með
»Skálholti< fór meðal annarra amtmaður
Páll Briem vestur í Húnavatnssýslu til
þess að vera þar á kjörfundi.
»Sylvia«, seglskip, kom með kol til J.
V. Havsteens þ. 26.
»Erlingur SkjáIgsson«, hvalabátur, kom
með sjúkan skipstjóra þ. 26.
»Albatros«, gufuskip frá konsúl Falck í
Stafangri kom hingað þ. 27. til þorskveiða
og reknetaveiða.
»Familien«, seglskip, kom þ. 27. með
trjávið til Sn. Jónssonar.
Seglskip frá Bergen kom þ. 29. til þorsk-
veiða og reknetaveiða.
Um miðjan mánuðinn kom inn á fjörð-
inn rússnesk skonnorta með salt til pönt-
unarfélaga hér við fjörðinn. Þann 27. rak
skipið á land í Hrfsey í sunnanveðri á
svonefnt Sandshorn. Svo var gengið að
því með atorku að ná saltinu úr því. Þá
losnaði skipið og var alveg óskemt.
Mannaláf.
Föstudaginn þ. 22. þ. tn. lézt á Akureyri
merkiskonan Sigurborg Ólafsdóttir, eftir
langvarandi heilsttleysi.
Sigtirborg sál. var dóttir Ólafs Guðmuttds-
sonar, er seinni hluta æfi sinnar var borgari
í Flatey á Breiðafirði, og Guðrúnar Odds-
dóttur, Hjaltalfns læknis. Hún var fædd í
Bár í Eyrarsveit 2. nóvember 1846, en flutt-
ist 14 ára með foreldrum sínunt til Flateyjar,
þar sem hún giftist manni sínum, kanpm.
Eyjólfi E. Jóhannssyni í Flatey, % 1874;
börn þeirra vortt Ó. G. Eyjólfsson og Jónína,
sem bæði eru til heimilis á Akureyri. Árið
1901 varð hún ekkja og árið 1902 fluttist
hún til sonar síns hér á Akureyri, og dvaldi
þar til æfiloka.
Sigttrborg sál. var prýðisvel greind kona
og fróð, ágæt móðir barna sinna og fóstur-
barna. Hún var hjartagóð kona, sem etoc-
ert aumt mátti sjá, álti því marga vini, ekki
fæsta á meðal bágstaddra manna. Heimili
hennar í Flatey var viðbrugðið fyrir rausn
og gestrisni, og þegar hún fór þaðan, eftir
40 ára dvöl, tnun hennar hafa verið saknað
af öllunt þorra sveitarinnar og fleirum.
Reknefasíldarveiðar
hér við land ætla Norðmenn að reka af
kappi í sumar. Falck konsúll í Stafangri
ætlar að setja upp reknetaveiðistöð á Siglu-
firði og halda út nokkurum skiputn þaðan.
Ekki allfá skip er nú verið að smíða í Nor-
egi til reknetaveiða hér.
pilskipin.
Fiskiskipið »Julius« kom hingað þ. 23.
með 21,000 fiskjar eftir vorið. Önnur þil-
skip hafa ekki komið inn síðan er síðasta
blað Nl. kom út.
Tíðarfar.
Vikuna, sem nú er að enda, hefir tíðar-
far mjög breyzt til batnaðar, leysing mikil
og víða að koma dálítill gróður.
%
Veðurathusrnnir
á Möðruvöllum í Hörgárdal. Eftir Valtý Stefánsson.
1903. Maí. lím miðjan dag (kl. 2). Minstur h. (C) á sólar- hringnum.
O — £1 jS j Hiti (C.) & 3 <0 > & n i JK m Úrkoma |
Md.ll. 75.9 8.1 0 7 -i- 1.2
Þd. 12. 74.3 5.0 NAU 1 10 R 0.2
Md.13. 73.8 6.6 0 8 R 0.8
Fd. 14. 74.2 4.4 0 10 Þ 0.9
Fd. 15. 75.o 3.0 NAU 3 10 S -r- 0.5
Ld. 16. 75.8 5.1 0 2 -4- 3.5
Sd. 17. 75.7 9.2 VSV 3 7 R 4- 3.6
%
Spæjarinn.
Skáldsaga eftir Max Pemberton.
[Framhald.]
»Fröken«, svaraði Stefanovitch og lyfti
upp hendinnþeins ogtil þess að vara stúlkuna
við þeirri stcfnu, er hún hafði tekið. »Þér
þurfið ekki að auka á sekt yðar með ó-
sannindum. Eg vonast eftir, að þér segið
mér, að þér séuð þess albúin að skýra okl*-
ur frá því, hvað vinir yðar bæði á Rúss-
landi og Englandi heita.«
»Eg vil ekkert segja yður,« svaraði hún
með þvergirðingi. »Þér vitið ekkert. Það
eruð þér, sem segið ósatt. Þér hafið
ekki rétt til að flytja mig hingað. Eg
er ensk kona. Þér hafið ekki rétt til
að gera mér neitt mein. Eg skrifa til
Englands. Það er heigulskapur af yður
að kvelja mig með þessum spurningum.«
Hún sló saman höndunum og stappaði
í gólfið reiðulega, því að hún var yfirkomm
af æsingu. Nú gat hún ekki lengur haft