Norðurland


Norðurland - 05.09.1903, Blaðsíða 3

Norðurland - 05.09.1903, Blaðsíða 3
ár, 5 kr. af hundraði hverju í 4 °/o vexti og aiborgun; sýslumaður innheimtir gjaldið hjá ábúendum á manntalsþingum og reikn- ast það frá þeim tíma, er efnið kom á þá höfn, sem um var beðið, en sé það ófáan- legt frá ábúanda á einstaks manns eign, skal jarðareigandi greiða gjaldið. Gjaldi þessu fylgir lögtaksréttur. 10. gr. Sé tún eigi algirt, þegar 2 ár eru liðin frá því hlutaðeigandi átti kost á að veita efninu móttöku, er öll skuld hans fyrir girðingarefnið þegar fallin í gjalddaga með 6 °/o vöxtum. 15. gr. Þegar leiguliði á jörð, sem hvorki er landssjóðseign né kirkjneign, hefir komið upp girðingu um tún leigujarðar sinnar með aðstoð landsstjórnarinnar, samkvæmt lög- um þessum, og eigi hefir verið öðru vísi um samið milli hans og landsdrottins, þá skal leiguliði við burtför sína frá jörðunni fá hjá landsdrotni endurgoldið verð fyrir þann Vt hluta girðingarefnis, er hann hefir Iagt til, eða komist hjá að leggja til, með því að hlaða garð undir vfggirðinguna, á- samt verði fyrir hlið og máttarstólpa sam- kvæmt mati úttektarmanna, enda afhendi hann þá túngirðinguna alla í gildu standi eða með fullu álagi. Hafi aftur á móti landsdrottinn sett upp á sama hátt girðinguna á slíkri jörðu, þá getur hann, ef eigi hefir öðru vísi verið um samið, heimtað, að ábúandinn taki við girðingunni til fullrar ábyrgðar, og greiði honum sem landskuld 4°/o ársvexti af verði fyrir þann Vt hluta girðingarefnisins, er hann hefir lagt til, ásamt verði fyrir hlið og máttarstólpa eftir mati úttektarmanna. Ráðgjafaábyrgðiu. 1. gr. Ráðherrann ber ábyrgð á stjórnar- athöfninni, og má því krefja hann ábyrgð- ar fyrir sérhver störf eða vanrækt starfa, er hann hefir orðið sekur um, ef málið er svo vaxið, að hann hefir annaðhvort af ásetningi eða stórkostlégu hirðuleysi farið í bága við stjórnarskipunarlög Iandsins eða önnur lög þess, eða að öðru leyti fyrirsjá- anlega stofnað heill almennings eða einstak- Iings í hættu. 2. gr. Það varðar ráðherrann ábyrgð eftir lögum þessum: a. Ef hann útvegar konungsundirskrift undir bráðabirgðarlög, tilskipanir eða aðrar ályktanir, er fara í bága við stjórnarskip- unarlög Iandsins, sérstaklega ef hann út- vegar konungsundirskrift undir bráðabirgð- arfjárlög, án þess að þinginu hafi verið gef- inn kostur á að leiða fjárlögin til Iykta. Hið sama er og ef hann lætur farast fyrir að bera upp fyrir konungi lög, tilskipanir eða aðrar ályktanir, er konungsundirskrift út- heimtist til, eftir stjórnarskipunarlögunum. b. Ef hann framkvæmir sjálfur, fyrir- skipar framkvæmd á eða lætur viðgang- ast, af ásettu ráði eða fyrir stórkostlegt hirðuleysi, að framkvæmt sé nokkuð það, er fer í bága við stjórnarskipunarlög lands- ins, eða lætur farast fyrir að framkvæma nokkuð það, sem þar er fyrirskipað, eða veldur því, að framkvæmd þess farist fyrir. c. Ef hann verður þess valdandi, að nokkuð það sé ráðið eða framkvæmt, er skert getur frelsi eða sjálfsforræði landsins. 3. gr. Og enn varðar það ráðherrann á- byrgð eftir lögum þessum, ef hann veldur þvf, að brotið sé gegn öðrum lögum lands- ins en stjórnarskipunarlögum þess: a. Með því að Ieggja fyrir konung til undirskriftar ályktan, tilskipun eða erindi, er fer í bága við lögin, eða með því að láta farast fyrir að útvega konungsundir- skrift undir ályktan, tilskipun eða erindi, þar sem konungsundirskrift er lögmælt. b. Með því að framkvæma eða valda því, að framkvæmt sé nokkuð það, er fer í bága við fyrirmæli laganna, eða með því að láta nokkuð ógjört, sem heimtað er í lögum, eða verða þess valdur, að slík framkvæmd farist fyrir. 4. gr. Loks verður ráðherrann sekur eftir lögum þessum, ef hann framkvæmir nokk- uð eða veldur því, að framkvæmt sé nokk- uð, er fyrirsjáanlega getur orðið almenningi eða einstaklingi að tjóni, þótt eigi sé fram- kvæmd þess bönnuð í lögum. Hið sama er og, ef hann lætur farast fyrir að fram- kvæma nokkuð það, er fyrirsjáanlega gat forðað almenningi eða einstaklingi við tjóni, 199 Nl. eða veldur því að slík framkvæmd ferst fyrir. 5. gr. Brot gegn 2. gr. varða embættis- missi eða sektum frá 500—5000 kr., ef málsbætur eru. Brot gegn 3. gr. varða alt að 5000 kr. sektum eða embættismissi, ef miklar sakir eru. Brot gegn 4. gr. varða alt að 5000 kr. sektum. Hafi ráðherrann jafnframt brotið gegn hinum almennu hegningarlögum, bætist hegning sú, er hann hefir unnið til eftir þeim, við hegningu þá, er honum er gerð í lögum þessum. 9. gr. Ákvarðanir laga þessara ná einnig til landritarans, þegar hann gegnir ráðherra- störfum á eigin ábyrgð, enda dæmi hæsti- réttur, þangað til öðru vísi verður ákveðið með lögum, í málum á móti honum, eftir sömu reglum og í málum á móti ráðherr- anum. Útrýming fjárkláðans. 1. gr. Landsstjórninni veitist heimild til að gera ráðstafanir til algerðrar útrýming- ar fjárkláða og ráða til þess starfa einn framkvæmdarstjóra fyrir land alt. En hann tekur sér aðstoðarmenn eftir þörfum. 2. gr. Eftir tillögum framkvæmdarstjór- ans semur Iandstjórnin reglugjörð um fram- kvæmd verksins, og má þar ákveða sektir fyrir brot á reglugjörðinni. 3. gr. Baðlyf þau og baðpottar, er með þarf 1' hvern hrepp, skal flutt þangað frá næstu kauptúnum á kostnað fjáreiganda í hreppnum. Hreppsnefndin annast um flutn- inginn og jafnar flutningskostnaðinum niður á fjáreigendur eftir fjártölu og innheimtir hann. Gjald það má taka Iögtaki. Húsbóndi hver leggur ókeypis til baðker, nægilega aðstoð við böðun og skoðun fjár á heimili hans, og flutning baðlyfja og böðunaráhalda til næsta bæjar. Allur annar kostnaður við ráðstafanir til útrýmingar fjárkláðanum greiðist úr Iands- sjóði. Lög um skipun umboðsstjðrnarinnar. Laun ráðherrans eru þar ákveðin 8000 kr. á ári, risnufé 2000 kr. og aðrar 2000 kr. til uppbótar fyrir embættisbústaðinn, þangað tii hann fær hann til afnota. Eftir- laun ráðherrans má konungurinn ákveða alt að 3000 kr. á ári. Laun Iandritara eiga að vera 6000 kr. og skrifstofustjóranna 3500 kr. handa hverjum. Annar skrifstofu- kostnaður 14,500 kr. á ári. Til að breyta landshöfðingjahúsinu í stjórnarráðsskrif- stofur má verja 11,000 kr. * * * Fjárlögin urðu tiltölulega mikið svip- uð því, sem fjárlaganefndin ætlaðist til í áliti sínu, en eru ókomin, þegar þetta er ritað (laugardagsmorgun). Þau voru loks samþykt í sameinuðu þingi. Efri deild vildi fella burt mikið af fjár- veitingunum, þar á meðal ýmsar, sem ætlaðar voru til norðlenzkra framfara- fyrirtækja, svo sem skipakvíarinnar og brúár á Jökulsá. En í sameinuðu þingi bar neðri deild hærra hlut. Gagnfræðaskólalögin eru líka ókom- in. Þau voru loks samþykt f sameinuðu þingi með sæmilegri fjárveiting og all- mörgum heimavistum. Af ótta við það, að ekkert muni verða úr stofnun hlutafélagsbankans hefir alþingi samþykt lög um að Lands- bankanum skuli heimilt, ef hinn bank- inn kemst ekki á fót, að gefa út inn- leysanlega seðla, er nemi 1 miljón króna, en á að hafa trygging, er nemi '/2 miljón. Lögin ókomin. 4 Ræktunarfélagið hefir, eins og áður hefir verið frá skýrt, látið gera tilraunir með tilbúin áburðarefni á nokkurum stöðum við Eyjafjörð og í Þingeyjarsýslu. Arang- urinn af þessum tilraunum er eigi enn ljós. Sumstaðar er enn eigi búið að slá eða taka upp af þeim blettum, sem tilraunirnar hafa verið gerðar á. A einum stað er þó kunnugt um árangurinn. Það er hjá kaupmanni Snorra Jónssyni á Oddeyri. Sn. J. hefir látið plægja, jafna og herfa 3 dagsláttur af landi í óræktarmóum, nokkuð fyrir utan Oddeyri. í land þetta var sáð höfrum síðastl. vor, og í nokkurn hluta þess gras- fræi. Jarðvegurinn er djúpur leir og sandi blandinn, mjög líkur jarðvegi í vanalegum óræktarholtum. Aburð vant- aði í mikinn hluta af flaginu, og þess vegna hafa hafrarnir sprottið lítið. A 72 [] fóðmum hafa verið gerðar tilraunir með tilbúin áburðarefni. Þetta var gert á tveimur stöðum í flaginu; hinar sömu tilraunir á báðnm stöðum til samanburðar. Hverjum blett hefir verið skift í smá reiti; hver þeirra var 4 Q faðm- ar. A hvern reit hefir verið borið sér- stakt áburðarefni, eða þeim blandað saman. Tilgangurinn með tilraununum er að komast að raun um, hver áburðar- efni vanti í jarðveginn, svo jurtirnar geti náð þroska. Hver reitur er sleg- inn sérstaklega og heyið viktað af hon- um. Eftir því er svo hægt að reikna út, hve mikið hey fæst af dagsláttunni, ef grasið er eins mikið og á þessum og þessum reit. Ef reiknað er út eftir tilraunum þeim, sem gerðar hafa verið hjá Snorra Jóns- syni, þá virðist kalíáburður að hafa litl- ar verkanir. Af því má drega þá álykt- un, að gnægð sé af kalí í jarðveginum. Fosfórsýruáburður verkar mest; en bezt er sprettan, þar sem fosfórsýru- og köfn- unarefnisáburður er borinn á saman. í tölum kemur þetta þannig út. Af einni dagsl. fæst af þurru hafra-heyi: Þar sem ekkert er borið á 800 pd. Með fosfórsýruáburði .... 3800 — Með fosfórsýru og köfnunar- efni.....................6000 — Fosfórsýra hefir verið borin á í efni, sem nefnist Superfosfat. Af því þarf að bera 150 pund á dagsl. Það kost- ar um 6.25 kr. hingað komið. Köfnunarefnið var borið á í efni, sem nefnist Chilisaltpétur. Af því þarf um 200 pund á dagsl. Það kostar um 20 kr. 4 Sverð fundið. Nálægt Skógum í Fnjóskadal fann lítill drengur sverð í vikunni, sem leið. Skeftið var dottið af því, en látúns- naglar, sem það hafði verið fest með, stóðu eftir og vottaði fyrir tré kring- um þá. Blaðið var um 28 þml. á lengd og um 1 ’/á þml. á breidd. Ofurlitið var það afturfatt og tvíeggjað fram undir oddinn. Það hefir haldið sér vel, er enn nokkuð sterkt. Þegar er dreng- urinn kom með sverðið heim að Skóg- um, var farið til þess að forvitnast um, hvort ekki fyndist neitt meira á sama staðnum. En drengurinn var svo ungur, að hann gat ekki vísað á, hvar hann hafði fundið sverðið. Sláttuvél. Skólastjóri S. Sigurðsson keypti í fyrra á sýningunni í Þrándheimi sláttuvél. Hann hefir verið að reyna hana hér þessa daga. Sláttuvél þessi er að því Ieyti frábrugðin öðrum sláttuvélum, sem reyndar hafa vérið áður hér á Iandi, að fyrir henni gengur að eins einn hestur. Þó má breyta henni þann- ig, að tveir hestar geti dregið hana. Reynt hefir verið að slá með vélinni í hólmunum fyrir framan Akureyri og á tún- um. Þar, sem vélin var reynd í hólmunum, sló hún vel, einkum þar sem jarðvegurinn er eigi mjög harður. Á túnum skilur hún eftir um V2 þml. langa stúfa, þar sem jarð- vegurinn er harður, annars slær hún nærri rótinni, ef jarðvegurinn er linur. Sláttuvél- in er Iétt fyrir einn hest, og þeir, sem sáu hana vinna, létu það álit sitt í ljósi, að þessi vél mundi óefað geta komið að mikl- um notum hér á landi. S. S. hyggur, að hægt sé að láta breyta sláttuvélinni þann- ig, að hún slái nær rótinni. Björn Jónsson, ritstjóri ísafoldar, var á mjög góðum bata- vegi, þegar síðast fréttist, og talinn úr allri hættu. Tíðarfar. Aðfaranótt síðasta mánudags voru 4 frost- stig á Möðruvöllum. En um og eftir helgina var þurkur nokkura daga, svo að menn náðu inn miklu af heyjum. Síðari hluta þessarar viku óþurkar aftur. Alt af snjóar í fjöll. Sýslumaður KI. Jónsson kom heim af þingi Iandveg í gær. Stefán Stefánsson og Pétur Jónsson eru ekki væntanlegir fyr en um iniðjan mánuðinn, vegna búnaðarþingsins. Sifllingar. Oufuskipið »Ekko" kom frá Noregi með tunnur og salt þ. 31. f. m. „Skálholt" kom í gær. Með því kom meðal annara Sigh. Bjarnason bankabókari, og ætlar suður með því aftur. „Laura" kom í dag sunnan að á leið til útlanda. Með því eru meðal annara banka- stjóri Tr. Gunnarsson til Khafnar og Mr. Jones trúboði hingað. VeOurathugranir á Möðruvöllura í Hörgárdal. Eftir Valtý Stefdnsson. 1903. Ágúst. Um miðjan dag (kl. 2). Minstur h. (C) á sólar- hringnum. O — 2& Hiti (C.) -< 3*3 «0 u >* & ra E f cn Úrkoma | Md.12. 75.4 10.0 0 10 R 5.0 Fd. 13. 75.4 9.o N 1 10 R 4.o Fd. 14. 75.4 7.5 N 2 10 R 4.o Ld. 15. 75.4 9.0 N 1 7 4.9 Sd. 16. 75.2 9.0 N 2 10 R 3.9 Md.17. 75.3 5.o N 2 10 R 2.5 Þd. 18. 75.1 6.0 NAU 1 10 R 1.0 Md.19. 75.4 11.0 N 1 6 3.0 Fd. 20. 75.7 9.0 N 1 10 R 4- 0.2 Fd. 21. 75.7 4.o N 2 10 R 3.o Ld. 22. 75.8 6.5 N 2 9 2.8 Sd. 23. 75.o 4.o N 1 10 1.7 Md.24. 75.9 7.0 N 1 10 R 2.0 Þd.25. 75.8 7.0 N 1 8 1.9. Md.26. 75.5 7.9 NAU 1 10 -4-0.5 Fd. 27. 74.9 7.3 0 7 0.0 Fd. 28. 75.1 8.0 0 6 -4-0.1 Ld. 29. 75.3 8.5 NAU 1 9 R O.o Sd. 30. 75.7 9.0 NAU 2 6 -4- 0.2 '4 Ferðamenn. Frk.Fejlberg, dóttir íslandsvinarins inspek- törs Fejlbergs hefir dvalið hér á Akureyri

x

Norðurland

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðurland
https://timarit.is/publication/203

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.