Norðurland - 21.05.1904, Blaðsíða 1

«
NORÐURLAND.
Ritstjóri: Einar Hjörleifsson.
34. blaö.
Akureyri, 21. maí 1904.
III. ár.
Aðalumboðsmaður fyrir Norður- og Austurland er B. Þorsteinsson,
prestur á Siglufirði. Aðrir umboðsmenn á þessu svæði eru:
Theódór Ólafsson á Borðeyri.
Bjarni prestur Pálsson í Steinnesi.
Árni prestur Björnsson á Sauðárkrók.
Júlíus Sigurðsson á Akureyri.
Helgi prestur Hjálmarsson á Helgastöðum.
Sigurjón Jóhannsson á Seyðisfirði.
Páll H. Gíslason í Djúpavogi.
Ef einhvern langar til að tryggja líf sitt, þarf hann ekki annað til að byrja
með, en að skrifa mér, eða einhverjum umboðsmanninum og biðja um nauð-
synleg eyðublöð, —- og svo ná í lækni. Félagið borgar allar læknisskoðanir.
Nú á næstu mánuðum fer BONUS að rigna yfir fólkið, og ætti það, ásamt
mörgu öðru, að hvetja þá hina mörgu, sem enn eru utan félagsins, til þess
að ganga inn í það sem fyrst.
Ein kona hér, sem er ný-orðin ekkja, fær þessa dagana 5000 kr. frá fé-
laginu. En hinir eru fleiri, sem ekkert fá, því fáir tryggja líf sitt, enn sem
komið er.
Rússar bíða ósigur
* * mikinn á landi.
Þriðjudaginn 25. f. m. fóru Japanar
að reyna að sækja yfir Yalú-fljót.
Það er skipgengt þar neðst og höfðu
þeir lagt fallbyssubátum upp í fljótið
og skutust þeir á við landher Rússa;
er það fátítt, að herskip og landher
heyi þannig orustu saman, þar sem
ekki er um setulið í sævirkjum að ræða.
í fljótinu eru ýmsar eyjar 0g liöfðu
Rússar búist um á sumum þeirra.
Japanar reyndu að koma á flota-brúm
eða fleytibrúm yfir fljótið, en Rússar
skutu á þá og þær og fengu skotið þær
sundur í fyrstu. Hélt þessu áfram í
sífellu næstu daga. Japanar náðu
brátt tveim eyjum í fljótinu, annari
rétt fyrir neðan Wídsjú; hana flýðu
Rússar viðstöðulítið; hina skamt fyrir
ofan Wídsjú, og var þar harðsótt, en
loks hröktu 1500 Japanar Rússa burt
af eyjunni og féll talsvert þar af Rúss-
um, en færra af Japönum. Loks tókst
Japönum að koma flotabrúm yfir
ána á þrem stöðum: undan Wídsjú,
yfir eyjuna Somalinda; yfir fljótið
undan Tsjó-san, og enn á þriðja
stað miðvega þar á milli; þetta var
á laugardaginn 30. f. m. Það var
á næturþeli að Japönum tókst fyrst
að koma brúnum á og nokkuru liði
yfir; héldu síðan áfram allan dag,
en Rússar sóttu að þeim hið harð-
asta. Meginhernuin virðast Japanar
hafa komið yfir um á laugardaginn.
Sunnudaginn 1. þ. m. var barist
látlaust allan dag frá morgnitil kvölds.
Þann dag komu fyrstu fregnir um
viðureignina, símaðar frá Tokio. Er
þar fyrst getið viðburða fyrirfarandi
daga, og kl. 11 árd. á sunnudaginn
sagt: »Orrusta hófst í dag í Iýsingu.
Rússar munu vera um 30,000. Enn
höfum vér haft lítið mannfall".
Kl. 2 síðd. s. d.: „Öll skotvirki
vor á suðurbökkum fljótsins og fall-
byssubátarnir á fljótinu hjálpa oss
með því að skjóta á Rússa. Vér höf-
um nú betri afstöðu en Rússar og
erum öruggir um sigur".
Kl. 3 síðd.: „Vér höfum nú tekið
Kin-líen-tsjang; væntum að Rússar
muni flýja til Feng-hjúan-tsjeng".
Japönsku fregnirnar geta ekki um
liðsfjölda Japana, en franskir og ensk-
ir fregnritar gizka á, að þeir hafi
haft 24,000 manna, að varaliði með-
töldu. Aftur segja Rússar, að Japan-
ar hafi verið sér fjölmennari.
KI. 11 síðd. s. d.: »K1. 8 í kvöld
náðum vér allri línunni til Antung,
umkringdum Rússa á þrjá vegu;
eftir harða orustu náðum við 20
fallbyssum með hestum og vögnum;
yfir 20 foringja, marga undirforingja
og fjölda liðs tókum við til fanga.
Rússar fiýja nú hvarvetna til Feng-
hjúan-tsjeng. Fallnir og særðir af
voru liði eru 700. Alls höfum vér í
dag tekið af Rússum 28 hraðskeytar
fallbyssur og firn af byssum og
skotfærum. Fallbyssur vorar hafa
reynst fyrirtaks vel. Rússneskir for-
ingjar, sem vér höfum hertekið,
segja að báðir yfirhershöfðingjarnir
rússnesku séu særðir, og að tala
fallinna og særðra hafi verið yfir
800, auk þeirra er vér höfum tekið
til fanga."
Hershöfðingjarnir rússnesku heita
Sassulitsj og Castolinski.
Frá Tokio fréttist á mánudaginn
(2. þ. m.), að Rússar hefðu flúið úr
Antung, en kveikt fyrst í borginni;
Japanar hafa nú tekið hana á sitt
vald. — Allur Yalú-her Rússa er nú
flúinn vestur í land, áleiðis til Feng-
hjúan-tsjang.
Norðurfloti Japana reyndi að gera
árás á Wladivostok, en varð frá að
hverfa sakir þykkrar þoku. Situr þó
um færi, nær sem það gefst.
Hér verður því ekki til dreift,
segja ensk blöð um orusturnar við
Yalú, að Japanar hafi komið Rúss-
um á óvart. Rússar hafa búið um
sig í Mandsjúrí í mörg ár, haft
nægan tíma, en Japanar nauman og
orðið að sækja að úr öðru landi.
Rússar gátu kosið, hvar þeir vildu
vörnum sínum skipa; þeir kusu
Yalú-línuna og hafa beðið stórkost-
legan ósigur.
Þýðing þessara viðburða getur
orðið miklu meiri, en nú verður
ljóst fyrir séð. Það er víst, að álit
Rússahefir beðiðstórkostlegan hnekki
— hinn þyngsta til þessa dags, því
að á landi trúðu flestir, að þeir
mundu Japönum fremri. Þeir höfðu
barist sem hetjur, er sagt; en því
meiri er frægð Japana, að hafa reynst
þeim fremri bæði að vopnum, hreysti,
vígfimi og herkænsku.
Að undanhald þeirra hefir verið
fums-flól/i, það sýnir missir fall-
byssna og fanga til fulls.
Japanar sagðir í þann veg að
setja her á land í Takú-sjan, svo
að þeir geti sótt að Feng-hjúan-
tsjeng bæði sunnan og austan í einu.
(Eftir fregnmiða „Rvíkur" dags. 10. maí
síðastl.)
*
Cil Js/endinga,
Hlífið skógum og kjörrum!
Landið var fyrrum skógi þakið milli
fjalls og fjöru, en margra orsaka vegna,
ekki sízt fyrir sakir vægðarlauss skóg-
arhöggs, hafa skógarnir eyðst, og fáar
og smáar eru þær leifar, sem enn
eru eftir.
Það er nanðsynlegt fyrir allan bún-
að að hlífa og vernda þessar leifar
og að græða nýjan skóg í stað þess,
sem eyddur er.
Skógarnir veita eldivið og efnivið
í smáhýsi.
Skóga má græða svo, að þeir veiti
hlé húsum, görð'um og túnum.
Skógarnir aftra því, að moldina blási
burt úr hlíðunum.
Skógarnir aftra skriðum og snjó-
flóðum.
Skógarnir eru skrúð lands.
Alþingi hefir veitt fé til að græða
móðurreiti og skóga og til náms handa
gróðursetjurum. Tilgangurinn er sá,
að selja plöntur úr þessum móðurreit-
um skógræktarfélögum og einstökum
mönnum; það munu þó líða eitt eða
tvö ár, áður en nægileg gnægð plantna
verði til orðin til þess.
Alþingi hefir veitt fé til þess að
kaupa skógana við Hallormsstað, Háls
°g Vagla til friðunar og til þess að
þessir staðir geti orðið þær megin-
stöðvar, er frá megi renna þekking á
skóggræðslu til alþýðu, og vakið á-
huga hennar. (
Hvarvetna á landinu eru margir
meiri og minni skógar og kjörr. Það
ríður líka á því, að forða þeim við
eyðingu. Landssjóður getur eklci keypt
það alt. Þess vegna snúum vér oss
að allri alþýðu landsins með áskorun f
og leiðarvísun þá, er hér fylgir:
Hlífið kjörrunum, svo að niðjar
yðrir megi hafa gagn og gleði af þeim.
Hlífið skógunum, svo að þeir geti '
framleitt fræ, er nýr skógur grói upp /
af. Það er þörf á miklu fræi.
Að hlífa skógum er ekki sama sem
að höggva ekki í þeim. Þvert á móti.
Það á að höggva í þeim, en það á
að gera það á skynsamlegan hátt og
svo sem þegar skal getið. ,
Að hlífa skógunum er að varna
fénaði að komast í þá, að svo miklu
leyti, sem hægt er og einkum á vorin;
annars bítur hann hina ungu frjóanga
og nýsprotnu plönturnar.
Eigi skal höggva í kjörrum stór
eða smá samfeld svæði.
Eigi skal höggva hávöxnustu stofn-
ana, en taka skal eldiviðarefni í kjörr-
um þar sem þéttast er; taka skal
visnuðu stofnana eða greinarnar og
þá stofna, sem nágrannar þeirra eru
næstum að kæfa, eða þá, er standa
svo nærri fögrum stofni, að þeir hitidra
hann í að þróast eftir mætti.
Munið að trén eiga að verða stór,
áður en þau geta borið fræ fullgóð
og til hlítar, og munið, að alt landið
getur haft gagn af því birkifræi, sem
grær í hverjum einstökum skógi.
Hlítið þessum reglum og fáið ná-
granna yðar, hver í sinni sveit, til
þess að hlíta þeim þar sem skógar
og kjörr eru.
Flensborg skógfræðingur mun halda
fyrirlestra á ferðum sínum í sumar
um skóggræðslumálið og sýna ljós-
myndir. Ákveðið er fyrst um sinn, að
hann haldi fyrirlestra
í Reykjavík í öndverðum maí,
á Eskifirði, um þ. 21. maí,
á Seyðisfirði, - - 4. júní,
á Akureyri, - - 10. —
á Sauðárkrók, - - 17- —
í Stykkishólmi, - - 22. —
Hlýðið fyrirlestrunum; í þeim verð-
ur veitt nákvæm leiðarvísun um með-
ferð skóga og árangurinn af góðri
meðferð þeirra.
C. V. Prytz. C. Ryder.
Landakofsspítalinn.
Sfðasta ár lágu á honum samtals
239 sjúklingar, samkvæmt skýrslu,
sem Guðm. héraðslæknir Björnsson
hefir birt í ísafold. Þeir voru úr öll-
um sýslum landsins nema Eyjafjarðar
og Þingeyjar. Guðm. Magnússon hafði
gert á árinu 77 holdskurði, og að
eins einn af þeim sjúklingum hafði
dáið. Systurnar (spítalaeigendur) höfðu
gefið upp legukostnað fyrir 467 legu-
daga.