Norðurland - 21.05.1904, Blaðsíða 3

Js/endingur f J'arís.
Christian Krohg, einn af helztu mönn-
unum, sem að staðaldri rita í norska
blaðið »Verdens Gang«, hefir hitt ís-
lending í húsnæðisleysingja-stofnun í
París, ritað um hann alllangt mál og
látið prenta mynd af honum, sem hann
hefir teiknað. Honum segist svo frá:
»Eg fór með forstöðumanninum inn
í næturgistingarstað borgarstjórnar-
innar í Rue Toqueville. Allir hús-
næðislausu mennirnir sátu við löng
borð og biðu eftir volgri súpu, sem
þeir fá, áður en þeir fara að sofa.
Það var raun að horfa á þá. Þeir
báru utan á sér fátæktina og eymd-
ina í hryllilegustu mynd. Þeir, sem
eiga io aura, fara heldur inn í gisti-
hús einstakra manna, þar sem fá má
húsaskjól fyrir svo lítið. Því að í
gistihúsum borgarstjórnarinnar er farið
eftir ströngum reglum. Og verst er
þessum mönnum við reglugjörðir, hverju
nafni sem þær nefnast.
Hvað andlitin voru aumkvunarleg!
Sumir höfðu mist allar vonir og dap-
urleg þolgæði var auðsæ í andlitun-
um á þeim. En svo voru aðrir, sem
báru þess merki á andlitum sínum, að
innra jbjó rík lífsnautnaþrá, sem enga
fullnægju fekk; augun og munnurinn
báru vott um viljaþrótt og ofsa; rar-
irnar voru skapaðar til nautna og
hendurnar til þess að þrífa og leggja
undir sig með valdi, en ekki til þess
að beiðast ölmusu.
Þeir menn eru brjóstumkennanlegri,
þvi' að þeir þjást meira. Þeir gtta
ekki gefist upp, jafnvel ekki fyrir
Iamandi ofurefli mannfélagsins.
Þá sá eg mann, sem hvorki hafði
gremjusvip né þreytulegt uppgjafar-
andlit. Hann rar um fertugt. Hann
var glaðlegur og virtist ekki taka
eftir neinu og var að lesa í þykkri
bók.
Þegar eg fór fram hjá honum, sá
eg, að bókin var á grísku.
»Hver er þetta?« sagðí eg við for-
stöðumanninn.
»Við megum ekki spyrja menn að
heiti. En eg held, að hann sé landi
yðar.«
Eg virti hann betur fyrir mér.
Aldrei hafði eg augum litið slíkan
landa minn.
Lazarus hlýtur að hafa verið sund-
urgerðarmaður í samanburði við hann.
Hann var allur rifinn og tættur. Hann
hafði hvorki stígvél né skó á fótun-
um, heldur dúkpjötlur og snærum
vafið utan um.
»Eruð þér Norðmaður?* mælti eg.
»Nei,« svaraði hann.
Hljómurinn í þessu neii var eins
og einhverstaðar milli norsku og sænsku.
«Eruð þér þá Svíi.?«
»Nei, eg er, - -«
»Þér eruð þá danskur? Þér eruð
ef til vill frá BorgundarhóImi?«
»Nei, danskur er eg að minsta
kosti ekki. Ein þjóð er enn, sem
verður að teljast með Norðurlanda-
þjóðunum.*
»Finnar?«
»Sumir þeirra eru Norðurlandamenn
en ekki þjóðin sem þjóð. En mín
þjóð er víst minst blandin. Eg er ís-
lendingur.«
»Og þér heitið?«
»Þorgrímur Þjóðólfur Bjarnarson
Þorgrímsson.
Hann varð tígulegur, þegar hann
135
nefndi þetta nafn, og nú var eins og
fátæktin væri þurkuð af honum.
»Nú eruð þér víst ánægður. Þið
hafið fengið sérstakan ráðgjafa.«
»Það er einskisvert. Raðgjafinn er
dansklundaðar íslendingur.«
»Viljið þér, að ísland slíti sam-
bandinu við Danmörk? Þér viljið ef
til vill, að það komist aftur í banda-
lag við Noreg?«
»Nei! Við eigum ekkert Noregi að
þakka. Það var Noregur, sem svifti
oss fyrst sjálfstæði vorri og kom oss
svo undir Danmörk. Við erum ekkert
mótfallnir sambandi við Danmörk, en
við viljum hafa fullkomið jafnrétti,
eins og Norðmenn hafa fengið and-
spænis Svium. Langhelzt vildum við
allsherjar-samband allra Norðurlanda,
og að ísleudingar væru í því sem
sjálfstætt ríki.«
Samræðan varð löng. Eða réttara
sagt, íslendingurinn með þetta langa
nafn flutti langt erindi. Krohg gerði
ekki annað en skjóta inn við og við
örstuttum spurningum. Öll ræða land-
ans er prentuð. Hann talaði um þær
miklu framfarir, sem í vændum séu á
íslandi, þegar farið sé að nota foss-
ana og vindinn til þess að framleiða
rafmagn, og hvernig bókmentirnar og
önnur menning muni lifna þá við af
nýju — um Eddu, sem standi fremst
af öllum helgum vizkubókum, en vís-
indamenn hafi ekki skilið — um Is-
lendinga, sem fyrstir fundu Vestur-
heim — um heimspeki og sérstaklega
um »Njólu< f því sambandi — og um
ýmislegt fleira.
Þetta er niðurlag frásögunnar:
Forstöðumaðurinn kom nær okkur
og leit á klukkuna.
»Hafið þér lengi átt heima í París?«
»Já, tuttugu ár.«
»Langar yður ekki heim til íslands?«
»Jú, eg hefði viljað fara þangað
fyrir 15 árum.«
»Hvers vegna hafið þér þá verið
hér svo lengi?«
»Eg hafði ekkert fé til fcrðakostn-
aðar.«
»En var ekki danska sendiherrasveit-
in fáanleg til að koma yður heim á
almennings-kostnað. ?«
»Jú, og hún er enn fáanleg til
þess; en ef eg þægi það, yrði eg að
kannast við það, að eg væri danskur
þegn. Góðar nætur!«
Hann var staðinn upp og gekk út
úr biðsalnum. Nú sá eg aftur fátækt-
ina og eymdina utan á honum.
»Eg hafði gleymt henni, meðan hann
var að tala.«
Búfjársýning.
Að Stóru-Ökrum í Blönduhlíð í
Skagafirði var haldin búfjársýning þ.
5. þ. m. Búnaðarfélag íslands hafði
veitt 125 kr. styrk, til þess að hún
yrði haldin og Akrahreppur lagði fram
jafnmikið fé. Um 20 manns voru þar
saman komnir. Þessir hlutu verðlaun
á sýningunni:
Fyrir nautgripi.
A. Naut: 1. verðl. (11 kr.) Magnús Gísla-
son, Frostastöðum. 2. verðl. (8,50 kr.) Jón
Jónasson, Þorleifsstöðum og Jón Jónasson,
Flugumýri. 3. verðl. (6,00 kr.) Stefán Sig-
urðsson, Þverá.
B. Kýr\ 2 verðl. (7,50) Jón Jónasson,
Þorleifsstöðum og Sig. Sigurðsson Víði-
völlum. 3. verðl. (5,00 kr.) Gísli Björnsson,
Stóru-Ökrum, Jóhanna í Brekkukoti og
Hans Baldvinsson, Hrólfsstöðum.
Fyrir hesta.
A. Graðfolar: 2. verðl. (7,50) Magnús
Gíslason, Frostastöðum og Gunnar Bjarn-
arson, Ulfsstöðum. 3. verðl. (5,00) Magnús
Gíslason, Frostastöðum, Gísli Björnsson,
Ökrum, Sigtr. Jónatansson, Framnesi, og
Jón Jónasson, F'lugumýri.
B. Hryssur: 2. verðl. (7,50) Sig. Jónsson,
Sólheimum, Jónas Jónasson, Grundarkoti
og Stefán Sigurðsson, Þverá. 3. verðl.
(S,oo) Frímann Magnússon, Uppsölum, Jón
Jónasson, Flugumýri, Valdemar Jónsson,
Djúpadal, Magnús Gíslason, Frostastöðum,
Ólafur Hallgrímsson, Kúskerpi og Daníel
Arnason, Mikley.
Fyrir saubfé.
A. Hrútar: 2. verðl. (5,00) Gísli Björns-
son, Ökrum, Árni Jónsson, Ökrum, Magnús
Gíslason, Frostastöðum, Rögnvaldur Björns-
son, Réttarholti og síra Björn Jónsson,
Miklabæ. — 3. verðl. (3,00) Valdemar Björns-
son, Djúpadal, Sig. Sigurðsson, Víðivöllum,
Sigurjón Gíslason, Syðstu-Grund, Jón Jóns-
son, Höskuldsstöðum, Gísli Bjórnsson,
Stóru-Ökrum og Jón Jónasson, Þorleifs-
stöðum.
B. Ær: 1. verðl. (5,00) Pétur Björnsson,
Flugumýri og Þuríður Jónsdóttir, Miðhús-
um. — 2. verðl. (4,00) Sig. Sigurðsson,
Víðivöllum. — 3. verðl. (3,00) síra Björn
Jónsson, Miklabæ, Gísli Björnsson. Stóru-
Ökrum, Sigurjón Gíslason, Syðri-Grund,
Valdemar Jónsson, Djúpadal, Gunnar
Björnsson, Úlfsstöðum, Stefán Einarsson,
Höskuldsstöðum, og Jón Jónsson, Þorleifs-
stöðum.
Á sýningunni voru 6 naut, 5 kýr>
15 folar, 30 hryssur, 80 ær og 30
hrútar.
Akrahreppsmenn eiga miklar þakkir
skilið fyrir að hafa fyrstir manna hér
á Norðurlandi notað styrk þann, er
Búnaðarfélag íslands veitir til að halda
búfjársýningar.
Verzlunarfrelsis-afmælið.
Verzlunarmannafélag Rvíkur stofn-
aði til hátíðabrigða 15. f. m. til minn-
ingar um verzlunarfrelsislögin frá 1854.
Veifa var á hverri stöng og Thom-
sens magasín — öll þau miklu húsa-
kynni — voru skreytt.
Fyrri hlut dags gengu félagsmenn
í prósessíu suður í kirkjugarð og lögðu
blómsveig á leiði Jóns Sigurðssonar.
Björn Jónsson ritstjóri hélt þar stutta
en einkar fagra ræðu.
Svo héldu félagsmenn samsæti síð-
ara hluta dagsins. Þar fluttu ræður,
eftir ráðstöfun forstöðunefndarinnar:
Halldór Jónsson bankagjaldkeri fyrir
minni konungs, Björn Jónsson ritstjóri
fyrir minni verzlunarfrelsisins, Jón Jak-
obsson alþingismaður fyrir minni ís-
lands og Bened. S. Þórarinsson kaup-
maður fyrir minni verzlunarstéttarinn-
ar. Ágrip af öllum þeim ræðum — að
konungsminni undanskildu — er prent-
að f ísafold. Þær eru allar góðar, en
verzlunarfrelsisminnið langveigamest. í
verzlunarstéttarræðunni var aðaláherzl-
an á það lögð, að vér þurfum að fá
stórsölu í landinu. Jón Ólafsson hafði
og ort Verzlunarfrelsisljóð, er sungin
voru í samkvæminu.
Auk þessarar samkomu verzlunar-
félagsins héldu og stúdentar samsæti
þann dag; þar hélt Jón Jensson yfir-
dómari aðalræðuna. Sömuleiðis skóla-
piltar og með þeim nokkurir kennar-
anna; aðalræðumenn þar Stgr. Thor-
steinsson yfirkennari og Jón Kristjáns-
son skólapiltur. Enn fremur hélt verzl-
unarkvenþjóð bæjarins samsæti út af
fyrir sig, um 30 yngismeyjar og konur.
Rifsímamáliö.
Einhver hreyfing segja Reykjavíkur-
blöðin að muni vera komin á ritsíma-
NI.
málið, sagt, að landstjórnin sé í ein-
hverjum samningum við Ritsímafélag-
ið norræna í Khöfn.
Vitaskuld vita menn ekki, hvað
stjórn vorri og félaginu hefir á milli
farið. En eftir öllu því, sem á undan
er gcngið, virðist helzt mega við því
búast, að hér sé um nýja tilraun að
tefla frá félaginu til þess að fá málið
dregið á langinn og afstýra því, að
Marconifélagið í Lundúnum fái komið
á þráðlausu loftskeytasambandi við
landið.
ísafold segir, að Marconi-félagið
hafi ritað ráðherra vorum í vetur, 19.
febr., »eftir hans undirlagi sjálfs eða
tilmælum, og sent honum ýms skil-
ríki fyrir því meðal annars, að því
hafi tekist að koma áreiðanlegum loft-
skeytum meira en helmingi lengri leið
en milli Skotlands og íslands, og það
milli skips og lands, sem sé þó miklu
örðugra en milli lands og lands. Meðal
annars hafi enskir sjóliðsforingjar verið
vottar að því í haust, að slík skeyti
voru send daglega frá Englandi á eftir
enskum stórorustudreka, Duncan, á
leið þaðan suður í Gíbraltar við Njörfa-
sund, og tókst mætavel, sfðast alla
leið þangað suður, yfir Spán þveran.«
Iðunn.
Stofnunarkostnaður við klæðavcrk-
smiðjuna með því nafni í Rvík hefir
orðið 78V2 þús. kr. Mikil aðsókn er
orðin að verksmiðjunni nú þegar víðs
vegar að, segir lsafold, svo talin er
þörf á að bæta við 3 vefstólum, svo
að þeir verði 6 alls. Höfuðstóll auk-
inn í þvf skyni.
Sundlaug
nýrri ætla Reykvíkingar að koma
sér upp við laugalækinn. Skýli á að
vera yfir henni allri; nota má hana
alt árið og 800 manns geta Iaugað
sig þar á dag. Kostnaður er áætlaður
4500—5000 kr.
Skipsfrönd.
Kaupskipið »Ásta« frá Keflavík syðrá
rak þar upp með alfermi af útlendum
vörum 4. þ. m. og brotnaði alveg.
Mannbjörg varð.
Fiskiskútu frá Stykkishólmi, er
»Ægir« hét, var hleypt í vor til skip-
brots upp í vörina á Látrum við Látra-
bjarg. Skipverjar komust á land þurr-
um fótum. Skipið var nærri sokkið af
leka.
Gaddavírslögin.
Langt er víst síðan er nokkur lög
hafa fengið aðrar eins viðtökur hér á
landi. Enginn maður, er á þau minn-
ist opinberlega, virðist vilja mæla
þeim bót. Og mótspyrnan er alveg
óvenjulega ákveðin. í viðbót við alt
það, sem áður er búið að skrifa gegn
þeim í blöðum vorum, flytur ísafold-
ar frá 7. þ. m. mótmæli gegn þeim
trá 10 merkum mönnum vfðsvegar í
landinu. Þar af hafa nafngreint sig:
Jónas Eiríksson skólastjóri á Eiðum,
Eyjólfur Guðmundsson á Hvoli í Mýr-
dal, síra Einar Thorlacius í Saurbæ,
Jósef Jónsson á Melum, Árni A. Þor-
kelsson á Geitaskarði, Björn Péturs-
son á Hofsstöðum í Skagafirði, Zoph.
Halldórsson prófastur í Viðvík og Ól.
Sigurðsson dbrm. í Ási.
Lærði skólinn.
Rektor lærða skólans, dr. Birni M.
Ólsen, hefir verið veitt lausn í náð
frá embætti sínu.