Norðurland - 28.07.1906, Síða 2

Nl.
184
sagt að fara, en aftur voru aðrir af
báðum þeim flokkum, sem töldu rétt-
ast að Heimastjórnarmennirnir færu einir
Þenna skoðanamun er blöðunum sízt
fremur um að kenna en þjóðinni, en
sá er mergurinn málsins, að þessi Hafn-
arför kemur í rauninni landsmálastefn-
unum ekkert við. Menn gátu verið Skiln-
aðarmenn, Landvarnarmenn og Þjóð-
ræðismenn og þó haft ótrú á för þessari,
en þessir sömu menn gátu líka haft
töluverða trú á henni. Meira að segja
er ekkert því til fyrirstöðu að Heima-
stjórnarmennirnir gætu litið mjög mis-
jöfnum augum á förina, eins og þeir
líka vitanlega gerðu, þó allur flokkur-
inn fylgdi foringja sínum orðalítið og
þarf engan að undra það, sem kunnur
er auðsveipni flokksins á síðasta þingi.
Þá finnur það heldur ekki náð fyrir
augum Dagfara, að blöð Þjóðræðis-
flokksins voru sammála um það síðast-
liðið haust, að brýna nauðsyn bæri til
þess að efla vald þjóðarinnar yfir land-
inu, ekki aðeins út á við gagnvart
Dönum, heldur líka inn á við gagn-
vart stjórn og þingi. Helzt lítur út fyrir
að blaðinu finnist það vera stefnuleysi,
ef ekki er einlægt verið að höggva í
sama farið, berjast fyrir sömu og einu
hugsjóninni, eins og Landvarnarblöðin
munu þykjast gera. En aðgætandi er,
að það mega þau blöð vel gera, sem
hafa aðeins fámennan flokk að baki sér,
hin mega það ekki. Stefnuskrá Þjóð-
ræðisflokksins er órituð ennþá, en það
verðum vér að telja gleðilegt, að útlit
er fyrir að þegar hún verður samin,
verði enginn ágreiningur um þetta atriði.
Aukning á valdi þjóðarinnai inn á
við hefir ekki enn þá fundið náð fyrir
augum Dagfara. Það kemur víst af
því, að áhuginn á aukning valdsins
út á við er svo mikill, að Dagfari hefir
ekki rúm fyrir meira. Ekki tjáir að
fást um það, og sízt viljum vér lasta
kapp blaðsins í sjálfstæðisáttina. Hitt
ber fremur að lasta, ef þröngsýnið er
svo mikið að telja engan hafa áhuga
á málinu nema sjálfan sig. Satt að
segja ætlum vér að langt sé um liðið
síðan jafnmikjll vorgróður hefir verið
hugum manna hér í landi í þá átt
eins og undanfarinn vetur. Hafi þjóð-
lífsskútan siglt stundum afturábak
undanfarin ár, hefir hún áreiðanlega
kafað heldur áfram í áttina síðastliðið
ár. Því miður getum vér minna þakk-
að oss þetta sjálfum en rás viðburð-
anna í heiminum. Það er að vísu satt,
að töluverður munur hefir verið á því,
sem vakað hefir fyrir stjórnarandstæð-
ingum í sérveldisáttina. Sumir hafa
ekki viljað láta sér minna nægja, en
algerðan skilnað við Dani, aðrir háfa
talið nóg ef vér yrðum viðurkendir
sem sérstakt ríki, sumir hafa talið
málum vorum borgið ef ráðgjafinn
næðist út úr ríkisráðinu og enn aðrir
hafa talið líklegt að vér gætum sætt
oss við frjálslegt landstjórafyrirkomu-
lag. Skoðanamunurinn hefir verið engu
minni í Landvarnarflokknum, en Þjóð-
ræðisflokknum og ættu Landvarnar-
blöðin að aðgæta það, en þrátt fyrir
þetta vakir þó sama grundvallarhugs-
unin fyrir öllum, aukning á yfirráðum
vorum yfir landi voru. Hér er að eins
um efnismun en ekki um eðlismun að
ræða. Sá mismunur kom aftur skýrt
fram á síðasta þingi er stjórnarliðar
vildu sætta sig við undirskrift for-
sætisráðherrans og fela Dönum yfir-
ráðin yfir ritsímasambandi voru.
Það væri að vísu miklu gleðilegra,
ef vér gætum allir nú þegar unnið
sem einn maður, að ákveðnu og veg-
legu markmiði, en gæta verðum vér
þess að rasa ekki fyrir ráð fram og
ætíð getur verið nokkur hætta á því
fyrir jafnmikla smælingja og vér erum.
Þessvegna þarf vandlega að athuga
allar þær stefnur sem stungið er upp
á og bera þær vandlega saman. Enn
þá eru tvö ár til næstu kosninga. Á
því ^tímabili fáum vér engu verulegu
breytt í sjálfstæðisáttina; stjórnarflokk-
urinn sér væntanlega um það. Þeim
tíma getum vér naumast varið betur,
en til þess að ræða innbyrðis um hve
langt vér treystum oss að halda út á
Skáldstyrkurinn og
rógburður Norðra.
Eins og kunnugt er af Norðurlandi
14. þ. m. gerði Stefán Stefánsson al-
þingismaður frá Möðruvöllum glögga
grein fyrir því, hve ósanninda brigzl-
yrði Norðra út af umsókn Guðmundar
skálds Friðjónssonar um landssjóðs-
styrk handa nokkurum skáldum í Þing-
eyjarsýslu væru alsendis ástæðulaus í
sinn garð.
»Ritstjórinn« hafði reyndar ekki sjálf-
ur kannast við brigzlyrðin um Stefán,
heldur látið standa undir þeim nafnið
»Skagfirðingur«.
Þessi svonefndi »Skagfirðingur« átti
svo sem ekki að vinna minna en það,
að gera annaðhvort Guðmund eða Stefán
að ósannindamanni í þessu máli.
En nú hefir »ritstjóranum« þótt ráð-
legast að renna niður brigzlyrðunum
um Stefán.
Ef til vill þykir þetta benda á, að
maðurinn sé heldur á betrunarvegi.
En ósköp er víst framförin lítil.
Ekki er þessi sómapiltur fyr búinn
að renna niður ósannindunum um Stefán,
en þau vella upp úr honum aftur og
er strokunni þá beint á Guðmund Frið-
jónsson.
En hvers á Guðmundur að gjalda?
Ummæli hans voru þessi: »Eg vissi
það síðast til umsóknarinnar, að hún
komst í hendur eins »heima«stjórnar-
mannsins á alþingi og að hann stakk
henni undir stólinn sinn.« Eins og menn
muna sannaði grein Stefáns einmitt
þessi ummæli Guðmundar. Og kunnugt
brautina að fullu sjálfstæði og skýra
málin fyrir þjóðinni, tala um þau æs-
ingalaust og án þess nokkuru sé stungið
undir stólinn, sern þjóðin þarf að vita
og skilja. Þar höfum vér allir ærið
verk að vinna, bæði Landvarnarmenn
og Þjóðræðismenn og það hvort sem
vér viljum vinna saman í einum flokki
eða tveimur. Landvarnarmenn hafa
þar mörgum nýtum manni á að skipa.
Með þessu hlúum vér bezt að þeim
vorgróðri, sem þegar er sprottinn.
Landvarnarblöðin mega ekki troða
hann niður með óhreinum fótum á-
stæðulausrar deilusýki.
%
er oss það, að Stefán bar grein sína
undir Pétur á Gautlöndum, áður en hún
var fullprentuð og hafði hann ekkert
að athuga við frásögn Stefáns.
Óneitanlega ætti ósannindamaðurinn
í þessu máli að verða auðfundinn hér-
eftir.
Hæg heimatökinn fyrir »ritstjóra«
Norðra
Sterlinz
heitir nýtt skip er Thorefélagið hefir keypt
og á það að hefja göngu sína milli /?vík-
ur og Hafnar nú í haust. Skip þetta var
smíðað fyrir 5 árum og hefir ál. farrými
rúm fyrir 120 farþega, er 1034 smálestir og
fer 13 mílur á vöku.
111 sumarveðrátta.
Skrifað er úr Húnavatnssýslu 17. þ. m.:
»Bleytuhríð hefir verið hér i þrjá sólar-
hringa, hálsarnir og fjöllin alhvít, grátt ofan
í á og engum manni fært úti að vera fyrir
illviðri og kulda.«
Úr Skagafirði eru sagðar sömu fréttir af
tíðarfarinu.
Sannfrétt er líka að eitthvað af fé hafði
króknað og jafnvel fent á Reykjaheiði i
Þingeyjarsýslu í þessu sama hreti og mjög
hætt við að það hafi víða orðið á heiðum
hér norðanlands. — Fyrri hluta þessarar
viku hefir hér veríð kalsatið með úrkomu,
en brá til landáttar á fimtud. og í gær
þornaði upp. Töðurnar liggja blautar á
túnunum, en hafa víst enn ekki skemst til
mikilla muna vegna kuldanna.
fslands bankl.
Hlutafé bankans verður aukið um 1 miljón
kr. frá næsta nýári.
%
Heiðvirð biaðamenska.
Vér höfum leitað upplýsinga hjá
manni þeim, er færði oss þá frétt að
Botnia ætti ekki að koma hingað til
þess að sækja þingmennina, um hvernig
á því stæði að oss hefði alls ekki verið
skýrt frá því að Klemens Jónsson land-
ritari hafði fengið þá ráðstöfun gerða,
að ráðherrann skyldi ráða fyrir ferð
skipsins o. s. frv.
Ástæðan var ofur einföld. Maðurinn
hafði fengið 2 bréf með nokkurra daga
millibili. í fyrra bréfinu er fullyrt að
skipið eigi ekki að koma og þá fregn
segir hann Norðurlandi og er hún prent-
uð þar samdægurs, en í seinna bréf-
inu er skýrt frá þeim ráðstöfunum er
landritarinn hafði fengið gerðar. Þetta
síðara bréfsýndi hann »ritstjóra«Norðra,
sama daginn sem hann fékk það og
lét þess jafnframt viðgetið að bréfið
hefði komið þann sama dag, en rit-
stjóra NIs. gat hann ekki skýrt frá því
vegna annríkis.
Þegar Norðri hafði fengið þessar
upplýsingar lætur hann sér sæma að
drótta því að Norðurlandi, að það sé
að gamni sínu að gefa mönnum rang-
ar hugmyndir um þetta mál, spyr hvers-
vegna Norðurland hafi ekki viljað segja
söguna eins og hún var.
Norðri hefði líkleg gert réttara í
því, að tala minna um það í upphafi
vega sinna, hve mjög honum lægi á
hjarta að efla heiðvirða blaðamensku;
úr því efndirnar eru á því eins og allir
vita.
í enda greinar sinnar um þetta legg-
ur Norðri þessa spurningu fyrir Norður-
land:
»Er svo fjarskaleg nautn í því að
fara með rangt mál og sleppa ekki
tækifærinu að blekkja lesendurna?*
Vér leggjum spurninguna aftur fyrir
Norðra.
V
Málsókn.
Að þessu hefir mér ekki þótt þörf
á því að láta mann þann, er kallar
sig ritstjóra Norðra, bera lagaábyrgð
á illyrðum sínum og óþverra orðbragði
í minn garð. Mér þótti það satt að
segja óþarfa viðhöfn við »ritstjóra
Gjallarhorns.« En heldur þykir mér
þetta takandi í mál nú, er hann er kall-
aður ritstjóri að blaði, sem gefið er
út af nokkurum alþingismönnum. Verð-
ur því í þetta sinn brugðið út af venj-
unni og »ritstjórinn« látinn sæta ábyrgð
fyrir grein í 31. bl. Norðra, sem hann
hefir kallað: »Stagkálfsnuddið í Nl.«
Sigurður Hjörleifsson.
Verðlaunasclíma
á að fara hér fram þriðjudaginn 21. ág.
næstkomandi. Eru verðlaunin silfurbúið
leðurbelti, sem á að vera í vörzlum þess
manns, sem vinnur kappglímur í hvert skifti.
Er það félagið »Grettir,« sem til glímunnar
stofnar. Forinaður þess félags er hóteleig-
andi Vigfús Sigfússon.
Skipkomur.
„Esbjœrg“ aukaskip Sam. gufuskipafél.
kom hingað frá Rvík. 21. þ. m. Með skip-
inu voru þessir farþegar: Pálmi Pálsson
kennari við Reykjavíkurskóla með frú sinni
og syni, ungfrú Sigríður Möller frá Hjalt-
eyri, Guðbjörn Björnsson timburmeistari
og Jón Jónsson verzlunarerindreki. — Skip-
ið tók hér mikið af hrossum vestan úr sýsl-
um, er stórkaupm. Sörensen hefir umboðs-
sölu á. Skipið fór aftur 24. þ. m. og tók
Sigtryggur Jónsson kaupmaður og timbur-
meistari sér far með því til útlanda.
„Stettin" norska milliferðaskipið kom 22.
þ, m. frá Noregi. Með því komu frá Siglu-
v. ' • •

1—-------
Kláðamaurinn.
Félagsmaurinn.
Vér gátum þess í 37. bl. þ. á. að maura þeirra, er myndir þessar eru af,
mundi síðar getið í Norðurlandi. Þóttumst vér að svo stöddu ekki geta gert
það á annan hátt betur, en að láta búa til myndir af þeim, og er reyndar all-
merkilegt að það hefir ekki verið gert áður, að því er kláðamaurinn snertir, í
því skyni að útbreiða þekkingu meðal alþýðu á þessu kvikindi, er orðið hefir
landbúnaði vorum til svo mikils tjóns.
Félagsmaurar (Symbiotes) eru auðþektir frá kláðamaurunum á því að haus þeirra
er snubbóttari og að þeir hafa ekki hreyfanlegan beittan brodd, Fæturnir og
sogskálarnar eru einnig frábrugðnar og svo eru þeir miklu minni en kláða-
maurarnir, en aftur miklu lífseigari, er þeir eru teknir af skepnunni, er þeir
lifa á. Aldrei hefir orðið vart við útslátt á fé eftir félagsmaurana, enda stinga
þeir ekki niður í húðina eins og kláðamaurinn gerir, en lifa á húðflösinni.
Þeir geta því ekki orðið orsök til fjárkláða.