Norðurland - 11.01.1908, Blaðsíða 2

Nl.
86
yfirklór til þess að villa lesendum sín-
um sýn, —Pað er heldur ekki annað en
hugsunarvilla hjá þingmanninum, að
halda að >brunabótamálið sé hreinir
féglæfrar«, ef þessi gjöld eigi að telj-
ast með útgjöldum landssjóðs á fjár-
hagsárinu. — Hér er aðeins spurning
um það hvort þetta fé eigi að teljast
með útgjöldum landssjóðs á fjárhags-
árinu og á því getur enginn vafi leik-
ið. — Kenning þingmannsins um tekju-
halla og fjáreyðslu orsakast víst af of
þokulegri hugsun. Mörg útgjöld, sem
greidd eru úr landssjóði geta ekki talizt
fjáreyðsla. Af því þingmaðurinn er líka
umboðsmaður skulum vér rétt til dæm-
is nefna það fé, sem þjóðjörðum er
lagt til húsabóta.
6. Vextir af lh miljónar láninu.
Norðurland áætlaði að lánið væri tekið
á miðju fjárhagsárinu og þurfti þá að
greiða af því 20 þús. kr. vexti á fjár-
hagstímabilinu. Eftir því sem áætlun
þingsins og aðrar ráðstafanir horfðu
við, munu allir sanngjarnir menn viður-
kenna, að hér var mjög hóglega áætl-
að. Geti þingmaðurinn ekki sannað,
að engin þörf sé á þessu láni — og
því var þá verið að taka það upp á
áætlun þingsins og því er þá verið
að semja um það við ríkissjóð Dana? —
þá hefir hann heldur ekki rétt til að
strika fé til þessarar vaxtagreiðslu út
af áætlun Norðurlands. Hér fer því
með þessar tölur eins og þær tölur
aðrar, sem borið hefir á milli um, að
þingmaðurinn hefði átt að láta þær
standa óhaggaðar, eins og þær voru
tilfærðar af Norðurlandi.
Loks eru hér ótaldar tæpar 12 þús.
kr. sem þingmaðurinn játar að þeir
hafi dregið undan, »sem við ekki hirt-
um um að tína saman svo nákvæm-
lega, af því þær hafa enga verulega
þýðingu fyrir fjárhagsáætlun, sem hleyp-
ur á miljónum«!
Eins og vant er reynir þingmaður-
inn að telja eitthvað fram á móti þess-
um gjöldum af vantöldum tekjum. A-
höldin úr Reykjanesvitanum gamla,
sem þeir þingmennirnir eru að burð-
ast með inn í tekjuáætlun sína, eiga
þar að verða helzta hjálparhellan. Náist
þau áhöld úr vitanum, verði þau ekki
komin í sjóinn áður, þá verða þau
aldrei að tekjum, nema í höndum
þeirra manna, sem leika sjónhverfinga-
leik fyrir þjóðina; þau verða þá eign
en ekki tekjur og sennilega ekki nærri
15 þús. kr. virði, þó þau hafi ein-
hverntíma kostað um 15 þús. kr. Á
næsta fjárhagsári sýnist ekki líklegt að
þau verði notuð í vitann á Siglunesi,
sem alls á að kosta 10 þús. kr. eða
í vitann á Dalatanga, sem á að kosta
20 þús. kr. ásamt bústað handa vita-
verði. En því að eins getur eitthvert
vit verið í því að telja þessi áhöld með
tekjum fjárhagsársins, að átt hefði að
nota þau í þá vita, sem átti að byggja
á fjárhagsárinu. Ætli þingmaðurinn sér
að gera það, fara þeir vitar víst eitt-
hvað verulega fram úr áætlun.
Pá þykir þingmanninum það á vanta
hjá Norðurlandi að ótalinn sé tollur
af innlendri vindlagerð. Eins og kunn-
ugt er þrengdi síðasta þing svo að
þeim atvinnuvegi, að það var alment
talað að hann hlyti að leggjast niður.
Verði hann annars eitthvað rekinn fram
vegis, er auðsætt að hann muni mjög
ganga saman og veita litlar tekjur í
landssjóðinn.
IV.
Norðurland hefir þá gert grein fyrir
því sem á milli ber, því og þingmann-
inum, um yfirlitið yfir fjárhag landsins,
sérstaklega að því er til gjaldanna kem-
ur. En þó eru enn eftir tveir alllangir
kaflar af ritgerð þingmannsins. Sumt
af því sem þar er sagt eru fjárhags-
legar villukenningar, sem þörf er á
að athuga dálítið nánar, en að öðrum
þræði er þar svo mikið af útúrsnún-
ingi og rangfærzlum á orðum Norður-
lands, að blaðið vill enn mælast til
þess við lesendur sína að hafa enn
meiri þolinmæði, þó mál þetta hafi
þegar tekið upp mikið rúm í blaðinu.
1. I báðum ritgerðunum, þingmanns-
ins og þingmannanna, er því haldið fram
að það sýni varfærni þings og stjórn-
ar í fjármálunum, hvað tekjuáætlunin
sé höfð lág, jafnvel svo lág, að tekj-
urnar reynist mörgum hundruðum þús-
unda hærri en þær eru áætlaðar. Mörg-
um þykir þetta víst einstaklega álitleg
röksemdafærzla og þó er hún ekki
annað en hættuleg hugsunarvilla. Rað
hefir sem sé nauðalitla þýðingu hvort
tekjurnar eru áætlaðar hátt eða lágt.
Tekjuáætlunin er alls ekki prófsteinn
varfærninnar, eins og þeir halda fram,
en prófsteinninn er miklu fremur þau
útgjöld, sem landssjóði er gert að
skyldu að greiða. F*ó tekjur sem áður
hafa reynst 2 miljónir króna séu ekki
áætlaðar nema 1 miljón, þá lýsir það
alls engri varfærni, ef gjöldin eru samt
sem áður áætluð 3 miljónir. Pað er
því lítilla þakka vert, þó þeir þing-
menn þoki tekjuáætluninni eitthvað nið-
ur, sem samt sem áður greiða atkvæði
sitt með öllum útgjöldunum. Pað er
rétt að tekjuáætlunin hefir verið lág
undanfarið, reynzlan hefir sýnt það, en
hvað er mikið í sjóði af öllum þess-
um tekjuaukum? Lága tekjuáætlunin
hefir um síðasta kjörtímabil ekki verið
notuð til þess að safna til hörðu ár-
anna, hún hefir að eins verið notuð
til gengdarlausra gyllinga á þeirri fjár-
málastjórn, sem landið á að búa við.
Hafi skuldir ekki safnast stórkostlega
þrátt fyrir háu útgjöldin, á stjórnin að
hafa gert eitthvert kraftaverk, með því
að komast af með svona lága tekju-
áætlun, hún á að hafa mettað 5000
manna með 5 brauðum og 2 smáfisk-
um. Alt kraftaverkið var þó í því fólgið
að hafa tekjuáætlunina of lága. Lága
tekjuáætlunin hefir verið aðalvopnið,
sem stjórnarblöðin hafa beitt fyrir sig
— blekkingar og ekkert annað.
2. Rað er ein af aðalröksemdum
þingmannanna fyrir hinni nýju tekju-
áætlun þeirra, að tekjurnar hækki ár-
lega að jafnaði um fullar 50 þúsund
kr. frá ári til árs, án tolla- eða skatt-
hækkunar. Til þess að enginn vafi leiki
á ummælnm þingmannsins, skulum vér
leyfa oss að prenta þau upp orðrétt
úr 49. bl. Norðra:
»»Norðurland« mótmælir þeirri stað-
hæfingu, að tekjurnar hækki að jafn-
aði um fullar 50. þús kr. frá ári til árs,
án tolfa eða skatthækkunar, og færir til
tölur (tekjurnar 1905 og 1906). En
blaðið tekur upp rangar tölur og fær
því ranga niðurstöðu. Tekjur landsjóðs
næstl. 7 ár hafa numið (hundruðunum
slept):
1900 809 þús. kr.
1901 875 - -
1902 1051 - -
1903 1012 - -
1904 1053 þús. kr.
1905 1145 — - tollauki frádreginn
1906*1185 — - sömuleiðis
Dragi maður nú frá tekjunum 1902
nál. 100 þús. kr., sem eru óvenjulegar
tekjur af frímerkjasölu, þá sézt að tekju-
hækkunin ár frá ári hefir verið býsna
jöfn og til jafnaðar er hún nokkuð yfir
60 þús. kr. á öllum þessum árum.
Retta sýnir að við tókum ekki of frek-
lega til orða.»
Pað er reyndar ósatt að Norðurland
hafi neitað því að tekjurnar hækki um
fulla 50 þús. kr. á ári að jafnaði, án
þess að nýjum gjöldum sé bætt við.
Þegar vér rituðum greinina í NI. höfð-
um vér ekki tíma tfl að aðgæta þessa
staðhæfing til hlýtar, en bentum að
eins á að tekjumismunur áranna 1905 —
1906 næði ekki einu sinni 5000 kr.
Eins og sézt á tölunum hér að framan
lætur þingmaðurinn aftur tekjumismun
þessara ára vera 40 þús. kr. og segir
að Nl. hafi tekið upp skakkar tölur.
Pað sem hér ber á milli um er, að
því er árið 1906 snertir, að Nl. fór
eftir þeim tölum sem ráðherrann gaf
þinginu upp í byrjun og lok þingsins,
en þingmaðurinn eftir þeirri skýrslu
(þessari sem getur skakkað um »örfá
þúsund«), er hann þykist hafa frá stjórn-
arráðinu og munar þar um rúmar 13
þús. kr. Um þær tölur ætlar Nl. að
Iofa þingmanninum að glíma við ráð-
herrann. Að því er árið 1905 snertir
fer þingmaðurinn eftir þeim dálki í
landsreikningnum, er sýnir hvað inn-
borgaðist á árinu, en Nl. eftir þeim
dálki, er sýnir tekjur reikningsársins.
Ressi tala sem Nl. fór eftir er rúmum
22 þús. kr. hærri en talan, sem þing-
maðurinn fór eftir. Nl. leitt svo á og
það lítur svo á enn, að þegar bera
skal saman tekjumismun tveggja ára,
þá sé meira um vert að sjá hinar réttu
árstekjur, heldur en hitt hvað inn borg-
ast af þeim, sem getur verið dálítið
mismunandi. Tala NIs. er því í alla
staði ábyggilegri og réttari en tala þing-
mannsins, sem verður villandi í þessu
efni, þó minna geri til þegar mörg ár
eru aðgætt í einu.
Til þess að leiða athygli manna frá
því að tekjurnar 1903 voru 39 þús.
kr. Iægri en árið 1902 dregur hann
100 þús. kr. frá árinu 1902 og segir
þetta séu óvenjulegar tekjur af frímerkja-
sölu; hann gleymir því þó ekki að
leggja þessar 100 þús. kr. við aftur
þegar hann fer að reikna út tekju-
hækkunina til jafnaðar. En sá galli er
þó á þessari fjármálaspeki, að hún er
lítið annað en blekking. F*að má sjá
á því, að árið 1902 voru allar tekjur
af póstferðum (og í þeim tekjum eru
frímerkjatekjur taldar) kr. 142,249.07,
en árið 1903 kr. 105,438.82. Mismun-
ur á pósttekjum áranna er því ekki
nema tæpar 37 þús. kr. F^ingmaður-
inn sníður tölurnar of mikið til í hendi
sinni, eftir því sem honum hentar í
hvert skifti.
F*á er að líta á tölurnar sjálfar í
þessum greinarstúf, sem hér hefir verið
prentaður orðrétt. Við þær loðir sami
gallinn sem við flestallar aðrar tölur
þingmannsins í þessari grein, að þær
* Tekjurnar teknar eftir reikningslögunum
öll árin nema 1906 eftir skýrslu stjórnar-
ráðsins til fjárlaganefndarinnar. Tollauk-
inn talinn eins og »NI.« gerir. Tollur af
súkkulaði og tegrasi kom til á þessu tíma-
bili, en nemur mjög litlu.
• o
llum þeim sem sýndu okkur
hluttekningu við jarðarför
okkar elskulegu konu, móð-
ur, dóttur og systur með
því að skreyta kistuna með krönsum,
tjalda innan kirkjuna og fylgja til
grafar, sendum við hérmeð okkar
innilegasta þakklœti.
En sérstaklega þökkum við hinum
háttvirtu konum sem lögðu hinn fagra
silfurskjöld á kistuna, og á annan
hátt sýndu einlæga hluttekningu og
velvild.
Akureyri 8. janúr 1908.
Sigtryggur Jónsson.
Ingibjörg Gísladóttir.
Hjalti Sigtryggsson.
Páll Porkelsson.
eru villandi og blekkjandi. Tölurnar
áttu að sýna tekjuhækkunina frá ári til
árs, að nýjum álögum frátöldum, en
svo leyfir þingmaðurinn sér að taka
ekkert tillit til þess, að á þinginu 1901,
þegar tolllögin voru færð saman í eina
heild, var líka gerð stórfengleg hækkun
á vínfangatollinum, auk þess sem lagð-
ur var á nýr tollur á tegras, súkkuladi
og brjóstsykur. Hækkun á vínfanga-
tollinum nam að sönnn ekki nema 18 —
19 þús. kr. á fjárhagsárinu 1902 — 3
frá því sem hann hafði verið fjárhags-
árið áður. en auðvitað hefir það stafað
af því að vínfangabirgðirnar hafa verið
með mesta móti hjá kaupmönnum í
árslok 1901, af því þeir vissu toll-
hækkunina fyrir, en á fjárhagsárinu
1904 — 5 er tollhækkunin búin að ná
sér að mestu eða öllu og þá er vín-
fangatollurinn orðinn tæpum 100 þús-
und kr. hærri en hann var fjárhags-
árið 1900 — 01. F'essi tollhækkun hefir
því afarmikil áhrif á tölur þingmanns-
ins og þarf góða einurð til þess að
látast ekki vita af henni fyrir þing-
mann, sem sat á þinginu, samþykti iögin
og talaði í málinu. — Að aðflutnings-
gjald af tegrasi, súkkuladi og brjóst-
sykri sé heldur ekki einskis virði fyrir
landssjóð má sjá af því, að þessi tollur
nam nær 23 þús. kr. á fjárhagsárinn
1904-5
Pað er líka aðgætandi, að þó tölur
þingmannsins hefðu ekki verið rangar,
þá þurfti hann samt að seilast aftur
um 7 ár til þess að fá það út sem
hann vildi og er lítið vandaverk að
fá út hækkandi tölur, þegar sífelt er
verið að hækka gjöldin. Hefði hann
látið sér nægja 5 síðustu árin, þá er
tekjuhækkunin á þeim að jafnaði ekki
nema rúmar 30 þús. kr. F*að er því
víst alveg óhætt að fullyrða, að 5 ára
reynzla undanfarið sýnir það, að kenn-
ing þingmannsins um 50 — 60 þús.
kr. tekjuhækkun til jafnaðar, að nýjum
tollum og álögum frádregnum sé hel-
ber villukenning. Pví er miður, hann
hefir ekki rétt fyrir sér.
En er það ekki hastarlegt að þing-
maður, fróður og mikilhæfur, skuli
láta flokksofstækið leiða sig til þess
að fara með slíkar tölur á prenti frammi
fyrir allri þjóðinni.
I sumar notaði forseti neðri deildar
þingveizlu-fagnaðinn til þess að at-
yrða andstæðinga sína í veizlunni, bar
þeim á brýn að þeim gangi ekki ann-
að til mótspyrnu gegn ráðherranum
en óvild og valdafíkn. »Lögrétta« fór
um þetta þeim orðum að í veizlufagn-