Norðurland - 11.07.1908, Blaðsíða 2

má hrynja. En hvenær sem kirkjan
blæs eldi hugsananna inn í mannssál-
irnar, verður sagt: Hún má fyrir hvern
mun eigi hrynja. Eldinn megum vér
ekki missa. Hér er nógu kalt samt.
Sóður gestur.
í júlí í sumar eigum vér von á góðum
gesti hingað til Akureyrar: Mag. Karli
Kiichler frá Varel í Oldenborg í Þýzka-
landi. Svo sem mörgum mun vera
kunnugt hefir hann stundað íslenzkar
bókmentir af miklu kappi, og hefir
þó erfiðu kennaraembætti að gegna.
Hefir hann ritað bókmentasögu íslands
á 19. öld í tveim bindum, og er hið
þriðja eftir, og svo hefir hann útlagt
ýmislegt úr íslenzku á þýzka tungu,
t. d. sögur Gests Pálssonar, Jónasar
Jónassonar o. fl. Sumarið 1905 ferð-
aðist hann um Suðurland og vestur í
Borgarfjörð, og ritaði ferðasögu um
þá ferð sína, með mörgum myndum.
Er hún mjög skemtileg og ber íslend-
ingum söguna hið bezta. Þá ætlaði
hann og að fara norður í land, en
tíminn vanst eigi til þess, og svo
skorti hann og fé, því að maðurinn er
fátækur. Nú ætlar hann að koma aft-
ur með Agli 20. júlí, og ferðast um
Þingeyjarsýslu til Húsavíkur, og það-
an til Asbyrgis, Dettifoss, kringum
Mývatn og svo til Akureyrar. Héðan
fer hann svo aftur vestur á Sauðár-
krók og siglir þaðan. Hann hefir tekið
innilegu ástfóstri við ísland og alt
það sem íslenzkt er, líkt og Poestion
í Wien og Frl. Filhés í Berlin, og
ætlar að rita ferðamannaleiðarvísi
handa útlendingum um þessa fegurstu
staði á íslandi, og reyna þannig að
beina ferðamannastraumnum leið til
vor. Mætti það verða landi voru
gróðavegur eigi síður en öðrum ferða-
mannalöndum. Vert væri að þess væri
gætt, hver maður hann er: sannur
íslandsvinur, og honum væri sýndur
einhver meiri sómi en öðrum óþekt-
um ferðamönnum er vitja lands þessa,
og bera oss misjafnar sögur, bæði í
blöðum og ferðabókum; að minsta
kosti vill blaðið biðja alla góða menn
að greiða ferð hans eftir því sem þeir
geta.
‘ \
Bindindissameining
Norðurlands
hélt aðalfund sinn á Svalbarðseyri
laugardaginn þ. 20. júftí s. 1. Fundar-
stjóri var Stefán bóndi Stefánsson á
Varðgjá og skrifari gagnfr. Hólmgeir
Þorsteinsson, Ytra-Dalsgerði.
Störf fundarins voru þessi:
1. Athugað um mœlta fulltrúa. Voru
þeir xi frá 8 deildum Sameining-
arinnar, auk stjórnarnefndarmanna.
Fundurinn lýsti óánægju sinni yfir
því hve fáir fulltrúar voru mættir.
Frá þessum félögum vantaði full-
trúa:
Reykdæla og Reykhverfinga, »Til-
reyndinnic og »Baldursbánni< í
Skagafjarðarsýslu, og Svarfdæl-
ingafélagi.
2. Lesnar upp fundargerðir frá síðasta
aðalfundi og stjórnarnefndarfundi
17. maí þ. á. Yms atriði þeirra
voru tekin til umræðu, svo sem:
a. Starfsemi Sameiningarinn-
ar í þarfir aðflutnings-
bannsmálsins. Var hún aðal-
lega fólgin í samvinnu Samein-
ingarinnar við Templara á Akur-
eyri, svo og ritgerð Þorsteins
bónda Gíslasonar á Svínárnesi,
sem birt var í Nl. í vetur. —
Samþykt að borga honum kr.
20 í ritlaun.
b. Breytingatillögur við deild-
arlög Sameiningarinnar frá síð-
asta aðalfundi. Voru þær allar
feldar eftir nokkurar umræður,
með því að engin af deildun-
um óskaði breytinganna, nema
Reykhverfingafélag.
c. Breyting á deildargjaldi.
— Samþykt að breyta því úr
tveggja krónu gjaldi í 10 aura
af hverjum gjaldskyldum félags-
manni, sem þó að eins komi
fyrst til útgjalda á næsta aðal-
fundi.
d. Landssjóðsstyrkur. Gjald-
keri Sameiningarinnar skýrði frá
því, að stjórnarnefndin hefði sótt
um 1000 króna styrk til síð-
asta þings, og fengið 600 kr.
3. Lesnar upp skýrslur frá deildum
Sameiningarinnar, og þótti ekkert
sérstakt við þær að athuga. Frá
þessum deildum vöntuðu skýrslur
og árgjöld: »Tilreyndinni«, »Bald-
ursbránni« og bindindisfélagi Svarf-
dælinga.
4. Jafnaðarreikningur Sameiningarinn-
ar fyrir árið 1907 var lagður fram.
Bogi Agústsson og H. Þorsteins-
son endurskoðuðu hann, og var
hann síðan samþyktur.
5. Aðflutningsbann. Rætt var um gerð-
ir nefndar þeirrar, er kosin var í
vetur af Sameiningunni og Góð-
templarastúkunum á Akufeyri, til
framkvæmdar í aðflutningsbanns-
málinu. Formaður Sameiningarinn-
ar, Kristján Jónsson í Glæsibæ,
sem var einn f nefnd þeirri, skýrði
frá störfum hennar, og Iýsti fund-
urinn yfir því að hann áliti aðferð
hennar í því máli heppilega, og
hét að styðja hana eftir föngum.
Samþykt var svohljóðandi tillaga:
»Fúndurinn heimilar stjórnarnefnd
Sameiningarinnar að borga þriðj-
ung til helming á móts við Templ-
ara á Akureyri í þarfir aðflutn-
ingsbannsmálsins, á þessu ári, í
Þingeyjarsýslum, Eyjafjarðarsýslu,
og Akureyri, þó aðeins að sá
hluti fari eigi fram úr 300 kr.«
6. Starf Sameiningarinnar á nœsta ári.
Talið var sjálfsagt að vinna að
bindindisútbreiðslu eins og verið
hefir, og ákvað fundurinn að verja
til hennar alt að 300 kr., og stjórn-
arnefnd Sameiningarinnar falin fram-
kvæmd á því.
7. Samþykt að sækja um 1000 kr.
styrk til næsta þings.
8. Stjórnarnefnd Samein. endurkosin.
9. Aðalfundarkostnaður samþ., alls kr.
24.00.
10. Fulltrúakaup samþ. kr. 41.00.
11. Stjórnarnefnd Samein. falið:
a. að ákveða fundarstað næsta
aðalfundar.
b. að biðja blöðin Norðurland og
Templar að birta útdrátt úr
fundargerðinni.
12. Fundargerðin lesin upp og sam-
þykt.
Útdrátt þennan samdi Hólmgeir Þor-
steinsson að tilmælum stjórnarnefndar Sam-
einingarinnar.
Hörmungarástand í Vestu.
Þessi orð munu, ef eg þekki rétt,
þykja nokkuð stór, þegar hvorki er
að ræða um veikindi eða slys á
fólki, en því fremur finst mér það
vera hörmungarástand, þar sem hér
er að ræða um mállaus dýr, sem
ekki geta kvartað og sem munu vænta
sér hjálpar og miskunnar af þeim, sem
yfir þeim drotna, en ekki þeirrar þræls-
legu meðferðar, sem hér á sér stað.
Aðgætinn og sannorður maður, sem
kom út í Vestu hér við bryggjuna,
sagði mér, að um 200 hestar væru í
skipinu; hefðu þeir komið í skipið á
Borðeyri, Skagaströnd og Sauðárkróki.
Einn hestur lá dauður og tróðu hinir
á honum, annar var nær dauða, og
fjöldinn mjög þjáður, þó styzt af leið-
inni væri búið. Þessu mun valda loft-
leysi, hungur og þorsti og eftir öllu
þessu að dæma, er líklegt að mikill
fjöldi af hestunum líði kvalafullan dauða
áður en þeir koma þangað, sem þeim
er ætlað. Eg vil nú spyrja: Er það
ekki sjáanlegt fyrirfram, að svona muni
fara, þegar þessum fjölda af hestum
er hrúgað saman í lestinni á skipi,
sem þarf að koma á margar hafnir
og engir sérstakir menn eru með til
að hirða um þá?
Það lítur svo út, sem seljendum
nægi að fá sína borgun, og eigendum
og yfirmönnum skipsins að fá flutn-
ingsgjaldið, sem þeir auðvitað fá, þó
að lífið pínist úr hverjum hesti, sem
innan borðs er, og eftir því að dæma
er það drotningin ágirnd, laus við alla
mannúð, sem hér ræður mestu. Þetta
þarf að verða að blaðamáli og hripa
eg þessar fáu línur aðeins til þess að
vita, hvort engir fleiri vilji leggja hér
orð í belg. Ef menn annars ætla sér
nokkurn tíma að komast á svo hátt
menningarstig að viðurkenna þann rétt,
sem dýrin hafa og vekja menn af þeim
andvaraleysis svefni, að breyta ekki
l
eins miskunarlaust við þau og oft og
of víða er gert. Það eina rétta hefði
verið, að taka alla hestana úr skipinu
og sleppa þeim, eg á við með valdi,
þar eð auðsjáanlega eru engin lög til,
sem geta verndað þessa málleysingja
fyrir illri meðferð, þó að slík lagavönt-
un sé þeim til hneisu, sem semja lög
162
En ekki gat hún þó farið til Mordtmanns svona á
sig komin.
Og hún gleymdi um stund öllum hörmum sínum í
eldsárri meðaumkun með þessu barni; móðirin beið
þess ekki með neinni ást og þrá og enginn mundi
heilsa því og fagna þegar það kæmi.
Hún var engin móðir, sem annast gæti barn, — eng-
in kona nokkurum manni, — engum trúr vinur, — einkis
virði fyrir alla. Ætli það væri ekki bezt að hún færi
sína leið?
Dauðinn var henni ekki svo ægilegur; hún hafði
margsinnis sett sér fyrir sjónir þessa hugsun að deyja
að yfirlögðu ráði. Og hún hélt, að eftir það er ákvörð-
unin væri tekin mundi sig ekki bresta kjarkinn.
Hún hafði oft brosað að yfirlæti manna, þegar talað
var um hugleysi hjá þeim, er tóku þann kostinn að
ráða sjálfa sig af dögum; því svo nærri hafði hugsun-
in gengið henni, að hún vissi að hugrekki þarf til slíks —
einkum til að velja um.
Hringiðan og straumhvörfin í hugsunum hennar höfðu
þreytt hana, hún féll í* hálfgerðan þunglyndisdvala og
braut svo heilann um þetta í kyrþey. Ætli hún breytti
nú ekki bezt bæði við aðra og sjálfa sig með þvf að
játa ósigur lífs síns og hverfa sigruð á braut? Ætli
það væri ekki betra heldur en að halda áfram að lifa
f ]ygi og lifa alt í molum með uppgjöf og afslætti á
öllu því, er hún hafði barist fyrir og svikið: skýlaus-
um algerðum sannleik f orðum og verkum.
En nú var hún ekki ein.
Hún sá í huganum lítið, mjúkt barnshöfuð; var það
rétt að svifta líka aðra veru lífi, — slökkva ljósið áður
en það væri kveikt?
163
Nýjar efasemdir, ný hugraun, nýjar spurningar píndu
hana; því í ósköpunum var nú ekkert — enginn, sem
hjálpaði ?
Loksins kom hann nú — maðurinn hennar, — klukkan
var rúmlega átta; hún hafði ekki vonast eftir honum,
en vissi þó að hann mundi koma um þetta leyti.
Hann gekk nú um andyrið og lagði frá sér stafinn.
Atti hún að yrða á hann? Hann var þó maðurinn henn-
ar; hann átti að hálfu leyti þetta unga líf, sem hún
hafði hugsað um að slökkva: Hann tók í handfangið
og koin inn.
»Er hér nokkur?« spurði hann.
»Eg er hér,« svaraði hún úr legubekknum.
»Ertu ein?«
Það var eitthvað í málrómi hans, sem rak hana á
fætur; hún svaraði ekki einu orði, en flýtti sér að
kveikja á hengilampanum; höndin skalf, svo glasið glamr-
aði við hjálminn.
»Gengur nokkuð að þér, Wenche?«
»Gengur ekki eitthvað öllu heldur að þér?« spurði
hún hálf hranalega, því maður hennar gekk órólegur
um gólf með nöpru, óviðfeldnu brosi.
»Ó jú, — það gengur eitthvað að mér, — ekki mikið
að vísu, og um það hefði eg nú viljað tala við þig.
En — guð minn góður! Hvaða ósköp eru að sjá þig,
WencheD
Henni datt það í hug í einni svipan að láta eins og
hún skildi það ekki að hann ætti við það, hve grátin
hún var í framan og gremju þrungin á svip, og greip
því tækifærið til þess að segja þetta: »Að sjá mig?—
Eg hélt, að þú vissir það.«
»Að eg vissi — vissi hvað?«