Norðurland - 23.12.1909, Blaðsíða 2

Ni.
200
hafa minna en annar, koma 53V2 dags-
verk í hlut; það er einstaklings vinna
í 9 vikur.
Kr. H. Benjamínsson.
%
Líndalsmálið.
Síðan Norðurland kom út síðast
hafa blaðinu borist ýmsar upplýs-
ingar um málið og verður ekki tæki-
færi til þess að skýra frá því nærri
öllu. Hér verður því aðallega eitt
atriði málsins gert að umtalsefni,
sem sé 100 kr., er Líndal gerði lands-
stjórninni reikning fyrir, fyrir far-
gjaldi á skipinu Perwie í ágústm.
1907.
Pá peninga hefir Líndal aldrei
borgað. Hann hefir samið um far
með skipinu við réttan hlutaðeig-
anda og sá rétti hlutaðeigandi ætl-
aðist ekki tii neinnar borgunar, enda
var ómak skipsins lítið sem ekkert.
Petta hefir verið kært fyrir stjórnar-
ráðinu og mun það vera upphaf
rannsóknarinnar.
En rétt um það leyti sem þessi
opinbera rannsókn var fyrirskipuð,
fær Otto kaupmaður Tulinius reikn-
ing frá herra Líndal og er þar fært
Tuliniusi til inntektar frá árinu 1907
100 kr. fyrir Ieigu á Perwie. Tulin-
ius brást strax ókunnuglega við
þessari færslu herra Líndals, því
hann átti ekkert í útgerðinni, eins
og flestum hér í bæ mun vera kunn-
ugt. Svo hafði Líndal aldrei minst
á það við Tulinius, að hann ætlaði
að borga honum neitt fyrir þetta far
með skipinu, eða gert neina samn-
inga við hann um það fyr eða síð-
ar. Þessar 100 kr. koma eins og
skollinn úr sauðarlegg inn í reikn-
ing Tuliniusar, óviðkomandi manns.
En hvernig þetta nú kann að líta út
í höfuðbók herra Líndals, er blað-
inu ekkert kunnugt um, eða hvort
það hefir verið rannsakað.
Til frekari skýringa á þessu atriði
leitaði Norðurland upplýsinga um
þetta atriði hjá þáverandi verzlunar-
stjóra Gránufélagsins, herra Ragn-
ari Ólafssyni og hefir hann gefið
blaðinu svohljóðandi skýrslu um
málið.
Skýrsla Ragnars Ólafssonar.
Út af spurningum þeim er þér í
dag lögðuð fyrir mig í tilefni af reikn-
ingi B. Líndals til landssjóðs sumarið
1907 og eg munnlega svaraði yður,
skal eg hér staðfesta það.
Sumarið 1907 í ágústmánuði, þá
er B. Línda), sem settur lögreglustjóri
hér á Akureyri, sótti um leyfi hjá Chr.
Havsteen til þess að mega fara með
skipinu »Perwie« út á veiðar og vera
á skipinu sem lögreglustjóri, var eg
he>rnarvottur að samtali þeirra, og féll
það á þá leið, að Havsteen vísaði fyrst
frá sér til skipstjórans og hafði skip-
stjórinn ekki á móti því, ef Havsteen
gæfi Ieyfi tii þess, er hann sagði að
væri sá einasti hér, sem hefði fuil
ráð og meðgerð með skipið, á meðan
það stundaði veiðar hér við Iand. —
Jeg hvatti Havsteen mikið til að veita
þetta leyfi, jafnvel þó fiskiformaðurinn,
Olsen gerði sitt til þess að koma í veg
fyrir að Iögreglustjórinn fengi að vera
með skipinu. — Chr. Havsteen gaf
svo þetta leyfi og fór Líndal með
mönnum sínum um borð í skipið um
kvöldið. — Ennfremur er mér kunnugt
um:
1. Að Chr. Havsteen ætlaðist ekki
til, #hvorki þá né síðar, að neitt yrði
borgað af hálfu hins opinbera fyrir
þetta, sem heldur ekki voru nein sér-
leg útgjöld fyrir skipið eða útgerðina.
2. Að Chr. Havsteen þá ekki var
boðin nein borgun fyrir þetta af Lín-
dals hálfu.
3. Að Chr. Havsteen nú síðastliðið
sumar sagði mér að hann hefði frétt
hér, að Líndal hefði átt að setja á
reikninginn til Landsjóðs leigu fyrir
»Perwie« og spurði hann mig hvort
þetta mundi vera satt og hvort eg
hefði heyrt nokkuð um það. — Eg
játaði því að eg hefði heyrt þetta. —
Nokkru síðar gaf hann að gefnu tilefni
vottorð um það, að hann sem »dis-
ponent« skipsins og útgerðarinnar ekki
hefði tekið á móti neinni borgun fýr-
ir þetta, né heldur ætlast til þess.
Virðingarfylst
Ragnar Ólaýsson.
Til enn frekari sannana í þessu
máli leitaði blaðið enn fremur upp-
lýsinga hjá herra Guðmundi Guð-
Iaugssyni, sem var með Líndal á
öllum þessum ferðum hans hér um
fjörðinn og fara hér á eftir spurn-
ingarnar, sem Norðurland lagði fyr-
ir hann og svör hans upp á þær:
Skýrsla Guðm. Guðlaugssonar.
Hvað haldið þér um þessa skýringu
Líndals, um fargjaldið með »Perwie«?
Eg álít að hún sé ekkert annað en
aumasti kattarþvottur — tilraun til að
breiða yfir sannleikann í þessu efni.
Mér er kunnugt um, að Líndal bað
Chr. Havsteen leyfis að mega fara
með skipinu þenna umrædda leiðang-
ur og fekk það, eftir að hafa fundið
hann að máli í þeirn erindum oftar
en einusinni. Mér er ennfremur kunn-
ugt um að Chr. Havsteen ætlaðist
aldrei tff neinnar borgunar til handa
útgerðinni fyrir þetta leyfi; bæði hefir
hann sagt mér það sjálfur og auk
þess í sumar gefið vottorð um þessi
atriði, og mun það vottorð nú vera
í stjórnarráðinu.
Mér dettur ekki í hug að ætla Lín-
dal þann aula, að hann álíti að sér
geti borið að borga Tuliniusi, eða
öðrum óviðkomandi þriðja manni fé
fyrir það, sem hann fær hjá Chr. Hav-
steen fyrir ekki neitt.
Voruð þið lengi í þessari ferð?
Við fórum héðan nálægt miðri nóttu
(milli 16. og 17. ágúst) og komum
til baka milli kl. 2 og 4 næsta dag.
Flutti »Perwie« ykkur til baka hing-
að inneftir?
Nei. »Perwie« fór út til veiða og
var því, snemma næsta morgun, að
leita að síld nálægt Hrísey. Par voru
ennfremur æðimörg önnur skip í sömu
erindum, þar á meðai nokkur útlend.
Þegar við höfðum séð þau gera veiði-
tilraunir, fórum við yfir í tvö þeirra,
er næst voru. Líndal og Ph. Carsten-
sen fóru til Akureyrar með annað
þessara skipa, er þannig voru hand-
tekin; það hét »FaIken« og var frá
Haugesund. Við, hinir þrír, sem í
förinni vorum, fórum með hitt skipið,
»Vinga« frá Göteborg.
Varð »Perwie« fyrir nokkurri veru-
Iegri töf vegna ykkar ferðar?
Ekki svo neinu næmi.
Heyrðuð þér ekki Líndal hafa orð
á því að eitthvað ætti að borga fyrir
farið?
Aldrei. Enda hlýtur hann að hafa
vitað að það stóð ekki til. —
Voruð þið ekki nema fjórir í för
með Líndal?
I raun réttri vorum við ekki nema
þrír: Kr. Nikulásson, Sig. B. Jónsson
°g eg. því Ph. Carstensen bað leyfis,
að mega fara með skipinu sér til skemt-
unar, var því ekki Líndals maður, og
því sennilega ekki borgað neitt fyrir.
Hvaða borgun fenguð þið hinir. ?
Eg var áfram með Líndal í síðari
ferðum hans og fekk rétt borgað það,
sem hann gerði reikning fyrir til land-
sjóðs, en það voru 8 krónur á dag;
en þeir Kristján og Sigurður hafa ný-
lega sagt mér, að þeir hafi aðeins
fengið borgaðar 10 krónur hvor, enda
eigi sett meira upp.
Vissuð þér til að nokkur «auka-
kostnaður» væri við þessa ferð, svo!
sem »bátslán« »vöktun skipa» eða
þess háttar?
Nei. Mér vitanlega enginn.
Hvað haldið þér um ferðakostnað-
arreikning Líndals í heild sinni?
Eg álít að hann sé að meira eða
minna leyti rangur í hverjum einasta
lið, sé hann það ekki, þá er hann þó
óforsvaranlega ósanngjarn. Hvort af
þessu er rétt, sýnir sig væntanlega við
ýtrari rannsókn málsins.
$
Sjónleikirnir.
Peir eru hvor öðrum næsta ólíkír
þessir tveir sjónleikir, er hér hafa ver-
ið sýndir nú. Lygasvipir ramalvarleg-
ur leikur, sem endar með banvænu
skammbyssuskoti og Herwannaglettur
meinlaus gamanleikur, en bráðskemti-
legur þó.
Lygasvipir er vel gerður leikur.
Aðalpersónurnar, ritstjórinn og Ásta,
eru persónur lifandi lífs. Höfundurinn
þekkir þau bæði, þekkir lyndiseinkenni
þeirra og veit hvernig þau haga sér,
þegar mótlæti lífsins reynir á afltaug-
arnar. Hitt er óvíst að honum sé það
fullljóst, að þau eru bæði og ekki sízt
ritstjórinn, andlega gallaðar mannskepn-
ur, sem hvorugt er fnllfært um að
bera byrðar lífsins.
Hún er dóttir drykkjuræfilsins, sem
drekkur sig í hel. Hún er veikluð,
ofsafengin og getur aldrei haft stjórn
á sér í mótlætinu, steypir sér úr einu
bölinu í annað. Hún er einlægt að
leita að friði, þeim friði, sem hún
aldrei finnur og aldrei getur fundið.
Hann ber með sér augljós merki
andlegrar hnignunar, maðurinn með
blinda hatrið, sem hatar alt, sem hon-
um er sjálfum um megn, sem ekkert
getur elskað, nema sjálfan sig og þygg-
ur velgerðir og fórnandi ástina þakk-
arlaust. Alt saman ótvíræð hnignunar-
merki.
Manni finst það vera lán í óláni,
að afkvæmi þeirra náði ekki fullorð-
insárunum.
Leikendurnir, sem sýna þessar aðal-
persónur leiksins ungfrú M. V. og
bæjarfógeti G. G., taka bæði á þeim
með ágætum skilningi og þau gera
áheyrendum sínum efnið svo ljóst, að
steinþögn er í húsinu, meðan þau
leika sinn langa hildarleik. Pau hafa
bæði sæmd af því. Ótrúlegt að menn
hafi ekki gaman af að sjá þau sem
oftast, meðan þess er kostur. Pví mið-
ur verður þess víst ekki kostur nema
í eitt skifti enn.
Hin verkefnin bæði minni; laglega
með þau farið í alla staði, en þau
eru aukapersónur, seni tæplega væri
rétt heldur að gera of mikið úr. Asta
og ritstjórinn eru aðalpersónur leiksins.
Hermannagleiturnar eru gamall og
alþektur gamanleikur, fullur af fjöri,
svo það er dauður maður, sem ekki
getur hlegið að þeim. Merkur íslend-
ingur, sem var í Kaupmannahöfn, þegar
leikurinn var saminn, sagði þeim sem
þetta ritar, að svo hefði verið litið á
að hann ætti að vera bragarbót fyrir
»Andbýlingana«. Psr hafði Hostrup
gert gys að hermanni, látið hann
fara hrakfarir í ástasökum fyrir ung-
um stúdent. Pessu höfðu margir her-
menn kunnað illa og voru sárgramir
Hostrup fyrir það, þó broslegt megi
kallast. I Hermannaglettunum gerði
skáldið lærða manninn, »gula perga-
mentssneplinum« þau skil, að her-
mennirnir hafa víst sæzt við hann.
Leikurinn fer mjög vel á leiksviði.
Lange (Á. S.) er leikinn Iýtalaust og
snoturlega. Emilía (M. V.) tekst mjög
vel, einkum þegar hún kemur fram á
leiksviðið, Vilmer (R. Ó.) er leikinn
smekklega og tekur sig vel út á Ieik-
sviðinu. Mads (E. F.) heldur áhorf-
endunum skellihlæjandi frá því hann
kemur á leiksviðið og þangað til hann
fer út. Anker (H. D.), eitt vandasam-
asta hlutverkið, er ágætur sem Svíinn
og iýtalaus í hinum gerfunum. Glob
(J. P.) er sjálfum sér samkvæmur frá
upphafi til enda leiksins og skemti-
legur eins og hann er. Loks er Bard-
ing (V. K.) leikinn af hreinni snild.
Á undan þessum leikjum sýna leik-
endurnir lítinn leik, skrípamynd af
undirbúningi leikanna hér á Akureyri
og þykir mönnum góð skemtun.
Þakslétta og grasfræsáning.
Eg hefi oft verið spurður að hvort
sé betra: þakslétta eða grasfræsáning.
Það er eðlilegt að menn reyni að gera
sér ljóst jafnþýðingarmikið efni.
Við höfum þegar margra ára reynslu
fyrir því, að þaksléttan er veruleg
jarðabót, þó að þröngar kringumstæð-
ur hafi dregið úr framkvæmdum í því
efni og túnasléttum því miðað hægt
álram.
Hin aðíerðin, grasfræsáningin, er
aftur á móti ung og innleidd af til-
raunastöðvunum, aðeins fyrir nokkurum
árum síðan. Þó reynslan sé lítil og
tilraunirnar hafi ekki getað orðið nógu
víðtækar og margbreyttar, þá hafa
þær þó fyllilega leitt í ljós, að gras-
fræsáning er möguleg hér og getur
verið arðvænleg.
Einstakir menn, sem hana hafa reynt,
hafa að vísu fundið á henni ýmsa ann-
marka, sem frá þeirra sjónarmiði geta
verið réttmætir, en sem alls ekki þarf
að hagga við þýðingu hennar alment
skoðað, því alt verður að sníða eftir
því, sem við á, á hverjum stað og
hverjum tíma.
Það, sem eg einkum hefi heyrt
grasfræsáningunni fundið til foráttu, er
þrent:
að hún sé áburðarfrek,
að hún vilji mishepnast,
að hún sé dýr.
Hvað fyrsta atriðinu viðvíkur, þá
er mér óskiljanlegt að það sé á rök-