Norðurland - 23.02.1918, Page 3

«5
Nl.
sig eins og hann er drengur til. En
bæjarféiagið á ekki og má ekki skipa
borgurunum í »sauði og hafra«, því
fór tillaga Otto Tulinius í rétta átt.
Allir eiga að vera jafnir fyrir lögun-
um og eiga kost á að sitja við sama
borð hjá þvf opinbera.
Sigurður dýralæknir hefir heríurinn
af, að hafa gert þessi bjargráðastörf
að blaðamáli. Harn byrjaði að ráðast
á bæjarfulltrúa Otto Tulinius með
rembingi eftir föngum, f 4 tbl. »ís-
lendings*, þegar hann sá að Otto
Tulinius lét ekki lenda við orðin tóm
með hjálpina. — Allir íbúar Akureyr-
ar vita vel, hvernig málinu er varið
og hverjum er að þakka, það sem
gert hefir verið í því, af hálfu bæj-
arins, almenningi til bjargráða, svo
þeirra vegna stendur á sama hvaða
fréttir Sigurður lætur »íslending« flytja.
Fjöldi manna befir setið á bæjarstjórn-
arfundum og íylgt gangi máisins þar.
En vegna annara ér rétt að skýra
frá því, úr því Sigurður fór með
þetta bæjarmál í blöðin, að það var
Otto Tulinius er með sfnum alkunna
verzlunardugnaði gat útvegað bæjar-
búum um sjötíu smálestir af kolum,
sem skift var milli manna og að það
eru þau kol sem mikill meiri hluti
bæjarbúa nýtur nú hitans af, en hefði
annars orðið að sitja f kuldanum það
sem eftir var vetrarins. Og það er
óhætt að íullyrða, að ef Otto Tulinius
hefði ekki skorist þarna f leik til
framkvæmdar, mundi alt hafa setið
enn í sama farinu, alt lent við orðin
tóm hjá bæjarstjórninni, enginn kol
verið útveguð og hver og einn setið
skjáifandi í sínu horni.
Almenningsálitið í bænum veit þetta
vel, veit vel hverjum útvegun kolanna
er að þakka. En um Þá bæjarfull-
trúa sem stöðugt tala og fimbulfamba
í tima og ótfma um hjálpfýsi sfna
segir álit sama almennings: »Þeir gusa
mest sem grynst vaða «
I. J.
X
Dýrtíðarmálin.
í blaðinu »íslendingur«, 6. tbl. þ. á.,
eru tvær greinar, sem eiga að vera
svar upp á grein mfna f 3 tbl. »Norð-
urlands« þ. á — Af þvf mest af því,
sem þessir greinarhöfundar segja, eru
persónulegar skammir, óviðkomandí
málinu, og kjánalegir útúrsnúningar,
þá get eg hreint ekki verið að eltast
við, að svara þvf lið fyrir lið, en bendi
aðeins á einstöku atriði.
Bæjarfulltrúi Sig. Ein. byrjar grein
sína með mikilli andagift um þann
»fruntaskap og ætumeiðandi brigz!«,
sem eg beri sér og Stefáni skólameist-
ara á brýn í grein minni, og segir
ennfremur, að ekki sitji á »bæjarbúa«
að finna að gjörðum starfsbræðra sinna.
Þetta er hlægilegt af tveim ástæðum.
Fyrst og fremst vegna þess, að hann
veit alls ekki, hvort greinin er skrif-
uð af bæjarfulltrúa; en f öðru lagi og
ekki sfzt vegna þess, að hann sjálíur,
Sig. Ein., bæjarfulltrúinn, notaði sitt
eigið blað, til að níða starfsbræður
sfna í bæjarstjórn, og það áður en
eg ritaði grein mfna f »Norðurland«.
Þvínæst segir bann, að grein mína
beri að skilja svo, að St. St. sé á
móti dýrtíðarráðstöfunum bæjarstjórn-
arinnar af eintómri mannvonzku Eins
og oftar hefir sýnt sig, þá er Sig. E.
gjarnara að misskilja en skilja. Aðrir
lesendur »Norðurlands« munu sjálf-
sagt ekki hafa lagt þann skilning í
orð mfn. — St. St. hefir margoft lýst
því yfir, að hann væri á móti því, að
bæjarfélagið nú sem stendur kostaði
fé til hjálpiar bágstöddum, af því að
hann liti svo á, að ekki væri nein
neyð á ferðum, sem gæfi tileíni til
þess. — Mikið að Sig. E , sem hefir
heyrt þetta endurtekið hvað eftir ann-
að, skyldi ekki skilja það, eða hvað
gengur honum til þess að reyna að
koma þessum mannvonzkuskilningi á
Stefáni inn hjá lesendum biaðs síns?
Að endingú s^gir Sig E., að eg hafi
forðast að ræða miki.ð um efni grein-
ar þeirrar, sem har.n skrifaði fyrst um
þetta mál í blað sitt. Mér fanst vera
óþarfi, að fara betur út í efni hennar
en eg gerði, því allir geta séð, sem
hana lesa, að efnið var ekki annað en
reyna að vefengja, að meiri hluti bæj-
arstjórnarinnar gæti úrskurðað í einu
ákveðnu rnáli, og þar af leiðandi var
ritstjórinn alveg guðhræddur yfir þvf,
að bjargráðanefndin skyldi leyfa sér
að kaupa rúgmjölið strax daginn eftir
að bæjarstjórnarfundurinn hafði sam-
þykt, með meiri hluta atkvæða, að
kaupa það. Lfklega hefði það verið
heppilegra, að bæjarfulltrúinn hefði al-
drei birt slfka grein f biaði sfnu.
í hinni greininni í »;íslending« er
einhver, sem kallar sig »annan bæjar-
búa«, að bera skjöld fyrir þá St. St.
og Sig. E. útaf gerðum þeirra f bæj-
arstjórninni, en ferst það fremur ófim-
lega, sumpart af vanþekkingu á mál-
inu og sumpart af vandræðum með að
verja slæman málstað. — Fyrst byrjar
byrjar hann á kolasamþyktinni, og
kemst þar að þsirri niðurstöðu, að
bærinn hljóti að tapa 17,000 kr. á
kolasölunni. Það er nú ekki álitleg
útkoma, en þá er að athuga, hvort
hann muni hvergi reyna að fá þessa
upphæð aítur. Jú, auðvitað verður
hann að fá hana aftur, með því að
leggja meira á gjaldendur bæjarins við
næstu niðurjöfnun, og þá kemur sú
hækkun mest niður á hinum hærri
gjaldendum,—einmitt þeim, sem þessi
greinarhöf. (á amt St. St. og Sig. E.)
er svo mikið á móti að fái kolin undir
innkaupsverði, en það er augljóst, að
hinir efnaðri menn þessa bæjar verða
að borga þá upphæð, sem þeir græða
á þessum kolakaupum, þrefalt aftur í
hærra útsvari.
Þá segir greinarhöf., að eg sé að
sverta þessa tvo bæjarfulltrúa, St. St.
og Sig. E.) í augum fátæklinga bæj-
arins; þar hefir hann gleymt að at-
huga, hver fyrst gerði þetta að blaða
máli, og reynir þannig að sverta þá
bæjarfulitrúa, í augum almennings, sem
voru með þessum dýrtiðarráðstöfunum.
Ennfremur segir greinarhöf., að bjarg-
ráðanefndin hafi flutt tillöguna um
kolakaupin, »til þess að hún gæti sjálf
náð f ódýr kol, undir yfirskyni guð-
hræðslunnar«. Auðvitað á hann þar
eins við alla bæjarfulltrúana, sem
greiddu tillögunni atkvæði sitt, en með
því er þeim öllum borið á brýn, að
þeir misbrúki stöðu sína, sem bæjar-
futltrúar, til eiginhagsmuna, og varð-
ar slfkur áburður við lög; en það
finst bæjarfulltrúa Sig. E. víst ekki
»ærumeiðandi brigzl«, fyrst hann birtir
það í blaði sfnu. Annars er greinin
mest um gerðir bjargráðanefndar og
»bruðlunarsemi« hennar, og fer eg ei
meira út f það, því hún mun verja
gerðir sínar sjálf, ef henni finst ástæða
til. En nærri liggur, að draga megi
þá ályktun út úr orðum greinarhöf.,
að engin neyð sé á ferðinni, engin
þörf á dýrtíðarráöstöfunum, og hreint
ekki ástæða til að taka það trúanlegt,
þó Pétur eða Páll komi og segi, að
þeir hafi ekkert að borða og þurfi að
fá dýrtíðarlán. — Þegar greinarhöf.
kemur að rúgmjölskaupunum, þá virð-
ist hann ekki geta fundið neitt til að
víta þær ráðstafanir, nema heizt fljót-
færni. En svo verður hann klökkur
yfir því, að jeg haldi fram f grein
minni, »að ekktrt fé þurfi til rúg
mjölskaupa fyrir bæinn«.—Ef greínar-
höf. er grátgjarnt, þá væri bezt viá
eigandi, að hann gréti yfir því, að
hann skuli ekki vera læs, því það virð-
ist svo, að hann hafi ekki getað lesið
orðið »/járhagsáœtiun<, enda er það
nokkuð langt orð; en í grein minni
stendur, »að ekkert fé þurfi að standa
á fjárhagsáætlun til dýrtíðarráðstafana«.
Að endingu lætur greinarhöf. það ó-
tvfrætt f ljósi, að bjargráðanefnd og
þeir bæjarfulltrúar, sem staðið hafa
með henni í þessum málum, séu allir
augnaþjónar, sem séu með gerðum
sínum að afla sér vina, roeð annara fé.
— Jafn svfvirðilegur áburður og þetta
er, getur varla komið frá öðrum en
þeim, sem fa.ið hefir f sinn eigin barm
og íundið þar þessa góðu hæfifeika.—
Að öðru leyti ætla jeg að láta lesend-
urna dæma um það, hve mikil sann
girni sé f þessu skrifi »annars bæjar-
búa« og hve miklum vinsældum það
muni afla ritstjóra »íslendings«, að
birta slíka. skammir f blaði sfnu um
flesta íulltrúa þessa bæjarfélags.----
Þá er í 4 tbl. »Norðurlands« grein
frá Stefáni Stafánssyni, sem á einnsg
að vera svar upp á grein mfna. Fyrsti
hluti greinar hans eru ærumeiðandi
skammir út af því, að jeg skyldi dirf-
ast að segja honum sannleikann, svona
opinberlega, en þær skammir eru að
eins ámátlegt vindhögg út í loftið.
Honum þykir það auðsjáanlega mjög
leitt, að geta ekki snúið sér persónu-
lega að mér — hinum ímyndaða óvin
sínum, sem hefi þó ekki einu orði
móðgað hann persónulega, heldur að-
eins rætt um hina opinberu framkomu
hans sem bæjarfulitrúa. O4 ef hann
vildi nú athuga vel, hvort ekki mætti
finna eitthvað að hans opinberu fram-
komu, þá vil eg t. d. benda honum á
að le3a niðurlag greinar sinnar, sem
birtist f vetur í »Norðurlandi«, 2. tbl.,
með yfirskriftinni »Þorri«. Á hvað
bendir þar ? Og hversu mikið samræmi
er í' því, sem þar er sagt, og í upp-
hafi greinar hans f »Norðurl.« sfðast?
Eins og eg hefi þegar tekið fram, þá
álít eg að það sé alls ekki af illvilja,
að St. St. er á móti því, að bærinn
hjáipi þeim, sem bágstaddir eru, held-
ur sé það einungis af þekkingarleysi
um hag almennings; þekkingarleysi,
sem á þessum tímum og undir svona
kringumstæðum er að vísu mjög ó-
heppilegt, og væri því þess vert, að
hann verði einhverju af frístundum
sínum til þess að reikna út, hvort ein
fjölskylda getur nú komist af með
1000 króna árstekjur; en mjög marg-
ir verkamenn hafa sfðastliðið ár ekki
haft meiri tekjur, vegna aflaleysis og
annara örðugleika. — Að halda því
fram, að það sé svo siðspillandi að
þiggja hjálp, en segja bara þeim, sem
bjargarlausir ‘eru, acS þeir geti unnið
fyrir sér, þar sem enga vinnu er að
fá, er nokkuð saroa og að kalla til
manns, sem er að drukna, og segja
honum að synda til lands, þó hann
hafi aldrei iært að synda Það er ó-
mögulegt að fyrirbyggja það, að ein-
staka menn, sem fá dýrtfðarlán, mis-
brúki ef til vill eitthvað af því, en
það er undantekning, og hún réttlætir
ekki það, að hætta öltum ráðstöfunum
til hjálpar bágstöddum. — Hvernig
heldur St. St. að færi í stórborgum
heimsins, ef sú mikla hjálp, sem þar
er látin f tje, væri alveg lögð niður,
af því sumt af hjálpinni væri misbrúk-
að. — St. St, viðurkennir að mestu
leyti orð mfn um það, að hann hafi
verið á móti dýrtíðarráðstöfunum bæj-
arstjórnarinnar og er það því undar-
legt að honum skyldi sárna svo mjög,
þó eg segði að hann gerði það af
»Princip«.
. Bœjarbúi
REGLUGERÐ
um sölu og úthlutun kornvöru, sykurs o. fl.
Samkvæmt lögum 1. febrúar 1917, um heimild
fyrir landsstjórnina til ýmsra ráðstafana út af Norð-
urálfuófriðnum, eru hjer með sett eftirfarandi á-
kvæði:
1. gr.
Frá 1. mars 1918 er bannað að selja rúg, rúg-
mjöl, hveiti, maís, maísmjöl, bankabygg, hrísgrjón,
baunir, haframjöl, hafragrjón og sykur nema gegn
seðlum, sem út verða gefnir að tilhlutun lands-
verslunarinnar.
2. gr.
Landsverslunin sendir öllum hreppsnefndum og
bæjarstjórnum kornvöru- og sykurseðla eftir mann-
fjölda í hlutaðeigandi sveitum og bæjum, og skulu
þær úthluta seðlunum til allra heimila þannig, að
hverjum heimilismanni sje ætlaður sinn seðill.
Seðlaúthlutunin fer fram í fyrsta sinn 28. febr. n. k.,
annað hvort með hraðboða eða með því að kveðja
saman móttakendur, eða heimilisfeður í þeirra stað,
og fer það eftir áliti hlutaðeigandi hreppsnefnda
og bæjarstjórna hvað hentugast þyktr. Kostnaðinn
við útgáfu og útsendingu seðlanna til hreppsnefnda
og bæjarstjórna ber landssjóður, en hreppa- og
bæjarfjelög kostnaðinn við útþlutunina.
3. gr.
Um leið og úthlutað er seðlum í fyrsta sinn
skulu viðtakendur undirrita drengskaparvottorð um
hve mikinn forða þeir eigi af kornvöru og sykri á
eyðublöð, er send verða hreppsnefndum og bæjar-
stjórnum. Skai forðinn dreginn frá við seðlaúthlut-
unina með því að klippa af seðlunum það, sem
forðanum nemur.
4. gr.
Hreppsnefndir og bæjarstjórnir skulu tafarlaust
síma landsverslun heildarskýrslu um vörubirgðir
samkvæmt vottorðunum og hve mörgum kílógr.
seðlaafgangur og afklippingar nemi, en geyma frum-
skýrslur með áritun vottorðanna til athugunar við
næstu seðlaúthlutun. Afgang seðlanna og afklipp-
inga skal senda landsverslun með fyrstu ferð. Pó
geta hreppsnefndir og bæjarstjórnir með leyfi lands-
verslunar haldið eftir í vörslum sínum nökkrum
hluta af afgangi seðlanna tit aukaúthlutunar ef nauð-
syn krefur, t. d. á fjölförnum póstleiðum og til
gistihúsa í kaupstöðum og kauptúnum, svo og til
brauðgerðarhúsa, sbr. 9. gr.
5. gr. f
Hinn 26. febr. n. k. skulu hreppsnefndir og bæj-
arstjórnir láta alla þá, sem hafa í vörslum sínum
kornvöru og sykur, sem verslað er með, undirrita