Norðurljósið - 06.04.1888, Qupperneq 3

23
til gjört kenna föstu verzlununum um efnalegt volæði manna
eius og eg á hinn bóginn kenni það kaupfélaginu. Hvorugu
þessu verður til að dreifa með hinu núverandi fyrirkomulagi
og mér finnst eg eiga öllu heldur, almennt pakklæti etrvan-
pökk skilið fyrir pað, að hafa komið málinu á penna rek-
spöl, par sem eg næ til. Fari eg skakkt, styrki eg félagið
með mistökum mínum og pað ættu féiagsmenn ekki að lasta,
liafi eg rétt fyrir mér, pví má pað pá ekki koma í ljós? En
einiritt pað hve illa mönuutn fellur pað, að látið sé skríða
til skara í pessu spursmáli, gefur gruu um, að menn álíti
kaupfélög ó.i öguleg, nerna með tilstyrk föstu verzlauanna og
petta væri líka alveg rétt álitið, en annaðhvort verður að
víkja, úr pví hvorttveggja getur ekki prifizt samhliða og pá
sýnir bezt niðurstaðan, reynslan, hver nauðsyn manna er i
pessu tilliti. það verður allstaðar eptir eðlilegu náttúrulög-
máli að víkja, sem ótímabært er, fyrir hinu, sem betur á við,
og svo tnun hér raun á verða.
Mér er, og getur engu síður verið annt um almenua
velmegun manna, en kaupfélagspostulunutn, hvort heldur eg
er skoðaður sem íslendingur, eða sem einber kaupmaður og
eg er á pví, að eg með framkomu minni, pó hún hafi mætt
ómildum dómum, gjöri verzlunarspursmálinu meira gagn en
andstæðingar mínir með óverðskulduðu lofi, sem peir syngja
kaugfél. sínu, hversu velviljaðir sannleikanum, sem þeir
annars kunna að vera. — J>egar kaupfél. er búið að leiða
hungurdauða yfir þau héruð, sent það nær til, pá sér pað
fagran, en að líkindum óhjákvæmilegan ávöxt verka sinua!
Eg óska forvígismönnum þess og formælendum til heilla með
þá niðurstöðu!
Húsavík, þ. 24 nóvbr. 1887.
J>. Gruðjohnsen.
Ágrip af reikniiigi
sparisjóðsins á Sigluíirði frá 1. jan. 1S87, til jan. 18S8.
Tekj ur:
1. Eptirstöðvar 1. janúar 1887:
a. Lán einstakra manna . . . 17,735.00
b. 1 Gránufélags-hlutabréf . . . 50,00
c. Greiddir vextir frá fyrra ári . 409,28 18,194,28
2. Innlög samlagsmanna með vöxtum 1,602,66
3. Vextir af útlánum .... 847,75
4. Attdvirði 3 Viðskiptabóka á 0,25 0,75
Krónur. 20,645,44
Útgjöld:
1. SltulJ til undirskrifaðs í síðasta reikningi 100,72
2. Útborgun á innlögum og vöxtum , . . 3,025,31
3. Ýmisleg útgjöld....................... 60,70
4. Eptirstöðvar 1. janúar 1888.
a. í láni hjá einstökum mönnum 16 685,00
b. 1 Gránufélags hlutabréf..............50,00
c. Óborgaðir vextir................... 586,75
5. í vörzlum undirskrifaðs 136.96 17 458 71
Krónur 20,645,44
Atkugasemd:
í uppkæðinni......................... 17,458,71
er innifalið:
Óúttekin innlög og vextir samlagsmanna: 15,752,32
Varasjóður.......................... 1,7« 6,39
Kr. 17,458,71
Siglufirði 22. janúar 1888.
E. B. Guðmumlsson. Cliristin Havsteen.
G. S Th. Guðmundsson
Sagan af Telsu Hansdóttur.
(Um herfórina gegu þéttmærum)
eptir St. St. Blicher.
(Framh.). J>annig mælti hann, en lýðurinn hlýddi gleði-
blandinni undrun á hin spámannlegu orð prests, og öldung-
arnir tóku fagnandi við róðukrossinum.
j>á er hljóð varð tók einn peirra til máls og sagði:
„Hver á að bera petta heilaga rnerki í orustunni“?
„Að sið forfeðra vorra verður pað að vera óspjölluð mær“,
sagði Kristinn Hólmur.
„Svo er, sem pú segir sonur'1, svaraði presturinn. „Hrein
mær og óspjölluð skal bera hinn signaða meyjarson, og
helga líf sitt paðan af hreinum lifnaði og pjónustn guðs.
Hver yðar, pér ungu meyjar, vill öðlast petta blutskipti“,
sagði hann og leit í kring um sig. „]?ótt vér á síðan böf-
um á mörgum völ, pá er pó réttast að sú hljóti hið góða
hlutskiptið, er fyrst býðst“.
Engin svaraði. Sumar af ungu stúlkunum drógu sig
í hlé, en hinar voru að skrafa hver við aðra, og létust ekkert
heyra. Flestar peirra voru að vísu hugrakkar og hjartprúð-
ar, og mörg þeirra mundi eigi bafa hikað við að láta lííið
fyrir heitsveina sína, en að hafna ástinni og hennar unað-
semdum, pað verður eigi heimtað af nokkurri ungri stúlku.
Sérhver pessara pétttnærsku ungtneyja átti annaðtveggja unn-
usta, eða hafði von um að fá hann. Og — það er opt pyngra,
að týna hinni sætustu von lífsins, en lífinu sjálfu.
„j>að mun verða örðugt“. sagði Kristinn Hólmur, „að
velja um svo margar, og mundi valda óánægju, ef ein væri
tekin fram yfir aðra af þeim, er bjóðast til að hera merkið.
Betra væri að einkver hin,na helztu bænda byði frarn dóttur
sína, eða pá að allur þingheimur kysi pá konu, er hannvildi
sýna henni slíkan sóma“.
„það er bezt að kjósa“, kölluðu margir. „Hver mundi
pess maklegust, að henni væri slíkur sómi sýndur1 ?
„Hans Úlfsson í Vörden“, sagði Hólmur víð pann, er næst-
ur konum stóð, „er einkver hinn elzti og helzti hérlendra
manna Dóttur hans ættum vér að kjósa“.
Hans Úlfsson11, kölluðu báðir hátt. „Hvað sýnist þér
um Telsu dóttur þína. Viltu unna henni pess sóma að bera
merkið“ ?
„Eg á ekki nema pá einu“, svaradi Hans Úlfsson, „og
hún er föstnuð Kagnari frá Vlmerstað".
„Lát hana lofast hinum himneska hrúðguma“, sagði
presturinn. ,.j>að er sáluhjálplegra. og meiri sómi fyrir ykk-
ur bæði og alla ykkar ættmenn1.
„Verði Guðs vilji og pjóðarinnar. En spyrjum hana
sjálfa, hvort hún vill pað og getur. Eg vil alls ekki neyða
hana til þess, pví síður sent margar eru hér henni jafnmak-
legar“.
„Ein orsök að eins“, sagði Kristinn Hólmur háðslega,
„getur verið pví til hindrunar, að Telsa beri merkið, en eigi
megum vér ætla pað um stúlkuna að svo vöxnn máli. Ann-
ars er hún mest til frásagna um það sjálf“.
„Jefta var og dómari þjóðarinnar“, sagði presturinn við
Hans Úlfsson, „og gaf hann drottni dóttur sína, þó að eigi
væri pið að hans vilja. Fórn pín er þekkari, sem hún er
af írjálsum vilja fram borin“.
„Förum pá í guðs naíni“, sagði Hans garnli, „og heyr-
um hvað Telsa segir til þessa“.
Fjórir öldungar ogr tveir prestar voru nú kosnir ti! pess,
að fylgjast með Hans Úlfssyni til Vörden, og skyldu þeir af-
henda Telsu róðukrossiun, ef hún vildi veita honum mót-
töku.
Kristinn Hólmur varð eptir á fttndinum. Fóru menn
nú að ráðgast um vörn landsins Vorn pá kosnir íyrirliöar
fyrir fterinn, fallbyssutn úthlutað og púðri og kúlum. Menn
voru fengnir til pess að hleypa sjónum inn á landið, ef í
nauðirnar ræki.
Jþá er Hans Úlfsson kom heim og ltinir sex félagar
hans, sat Telsa að vef sínum. En er hún heyrði erindi peirra
föluaði hún, og féll spólustokkurinn úr hendi henni.
„Með sampykki föður míns“, sagði hún lágt og seinlegs;
„er eg föstnuð Ragnari frá Vímerstað“.
„Mikln meiri hamiugja og heiður er pér búinn, unga
mær“, sagði annar prestanna. „þér vetður falið á hendi að
bera merki þéttmæris, hinn signaða kross. Eaðir pinn hefir
pegar lofað í áheyrn nllrar þjóðarinnar að pú skyldir taka á
móti peint sótna, er pér er sýndur“.
„Sýn pú nú“, sagði hinn, ,,að pú elskir föðurland pitt
heitara en fallvalt lán og stundarmunuð“.
Telsu setti dreyrrauða, og var hún á báðum áttum um pað,
hverthún ættiað meta tneira ást sina til Kagnars, eða heiður
pann, er henni var boðinn. Samt sigraði enn ástin hjarta hennar.
„Er pað einnig þiun vilji, íaðir minn?“ sagðt hún með
titrandi röddu.
„Ekki skipa eg þér pað, en ósk mín er sú, að pú gjörir
pað,“ sagði faðir hennar. „Eg hélt að pú mnndir vilja sýna
pað, að pú er peirrar ættar, er ávalt hetir elskað föðurland
sitt og frægð heitara enn allt annað“.
Telsa hafði tárin í auguuum, og var að^ þvi kontið, að
hún veitti sendimönnunum afsvör, en pá blés ástin hecni