Óðinn - 01.10.1912, Blaðsíða 4

52
ÓÐINN
Tveir merkisbændur
í Borgarfjarðarsýslu.
Jón Sigurðsson hreppstjóri í Kalastaðakoti er fædd-
ur að Kiskilæk í Melasveit 15. ágúst 1852. Foreldrar
hans voru Sigurður smiður Böðvarsson og kona hans
Ilalldóra Jónsdóttir,
stúdents og dbrm.
Arnasonar á Leirá.
Jón hreppstjóri
byrjaði fyrst húskap
að Melkoti í Leirár-
sveit og bjó þar nokk-
ur ár, og gerði þar
talsverðar jarðabæt-
ur, helst með vatns-
veituskurðum á engj-
Um. Síðan fluttist
liann að Kalastaða-
koti og keypti þá jörð;
hefur hann búið þar
milli 20 og 30 ár, og
má með sanni segja,
að þá jörð hafi hann
reist úr rústum. t*ar
hefur hann hygt vand-
að íbúðarhús úr
timbri, og bygt upp öll fjenaðarhús og reist lilöður við,
og eru öll hús þar með járnþaki. Auk þess hefur hann
sljettað mikið í túni, grætt það út og girt. í*á hefur
hann og bætt engjar allmjög með viðáttumiklum vatns-
veitingaskurðum. Hetur jörðin þannig tekið stórmikl-
um bótum á búskaparárum hans. Iíreppstjórn hefur
Jón haft á hendi í full 20 ár, og verið forgöngumaður
sveitunga sinna í verslunarsökum og fl. Á fyrstu bú-
skaparárum hans i hrepnum gekst hann fyrir stofnun
búnaðarfjelags, er liann hefur verið íormaður fyrir síð-
an. Par að auki hefur hann í mörg ár verið í sóknar-
nefnd, hreppsnefnd og sýslunefnd, enn fremur sátta-
nefndarmaður, og leyst öll þau störf vel af hendi.
Jón er dugnaðarmaður hinn mesti, hygginn og úr-
ræðagóður, búhöldur besti, enda hefur hann efnast vel
á búskaparárum sínum, svo að hann má nú telja með
efnuðustu bændum. Á hann um 50 -)f í fasteignum og
20 -|f í lausafje.
Jön hreppstjóri er kvæntur Soffíu Pjetursdóttur og
eiga þau 2 börn á lífl, bæði enn í æsku, er heita Sig-
ríður og Stefán.
Bjarni Bjarnason bóndi á Geitabergi er fæddur að
Stórabotni í Botnsdal 4. jan. 1866. Voru foreldrar hans
lijónin Bjarni Helgason og Jórunn Magnúsdóttir. Faðir
iians dó áður en sonur hans fæddist (posthumus), en
móðir hans giftist nokkru seinna Gísla Gíslasyni; bjuggu
þau lengi á Stórabotni og áttu fjölda barna, sem nú eru
öil upp komin. Voru þau því fátæk, erbörnin voru öil
i ómegð. Olst Bjarni þar upp, þangað til að liann fór
í vinnumensku. Síðan var hann einn vetur í Reykjavík
að læra að spila á orgel og afla sjer mentunar, því að
námslöngun hafði hann mikla, gerðist svo organleikari
í Saurbæjarkyrkju og barnakennari í hrepnum. —
Vorið 1894 fór hann að búa í Katanesi á Hvalfjarð-
arströnd og kvæntist þá um haustið frændkonu sinni Sig-
riði Einarsdóttur, bónda Ólafssonar frá Litlabotni; kom
brátt i ljós, að þau hjón mundu verða dugandi og nýtir
menn í búskapnum. Bjarni kom þegar á fáum árum
upp töluverðu búi og bygði auk þess upp flest bæjar-
og jarðarhús. Katanestjörnina nafnkunnu hugði Bjarni
að gera að engí, og gerði úr henni skurð til sjávar til
að þurka hana upp, en eftir nokkur ár flutti Bjarni bú-
ferlum (vorið 1899) að Geitabergi í Svínadal og hefur
búið þar siðan með mikilli rausn og framúrskarandi
dugnaði. Parf naumast að lýsa aðgerðum hans, því að
þær eru nú þegar þjóðkunnar og allir, sem um þjóð-
veginn fara, hljótaaðsjá, að hjer muni búa framfara- og
framkvæmdamaður, því að »verkin sýna merkin«. Við
manni blasir allstórt vandað íbúðarhús úr timbri og
margar aðrar stórar og reysulegar byggingar, allar járn-
varðar, stórt og mikið tún, rennisljett, með traustri og
vandaðri girðingu umhverfis. Pess skal getið t. d. að
túnið gaf af sjer, er Bjarni kom að jörðinni, 200 hesta
af töðu, en nú full 500 hesta; svo mikið hefur túnið
verið bætt með sljeltun og úlgræðslu.
Auk framantaldra stórfeldra jarðabóta, sem fram-
kvæmdar hafa verið að mestu á síðastl. 10 árum, hefur
Bjarni verið lengst áf, síðan hann byrjaði að búa, odd-
viti hreppsins og oddviti sóknarnefndar, safnaðarfull-
trúi, kirkjufjárhaldsmaður og organisti, eins og áður er
sagt. Enn fremur sýslunefndarmaður í seinni tið. Öll
þessi stör fhefur Bjarni þótt leysa prýðilega af hendi og
hefur hann áunnið sjer traust og hylli sveitunga sinna;
þykja eigi ráð ráðin í
sveitinni, nema borin sjeu
undir Bjarni, enda liafa
tillögur hans jafnan gefist
vel í ýmsum vandamálum.
Auk þessara mörgu starfa,
sem á Bjarna hvíla, hefur
liann oftast á hverjum
vetri kent fleiri cða færri
börnum heima hjá sjer,
um lengri eða skemmri
tíma, og þótt liþur og lag-
inn kennari, og oftast
tekist ílestum betur að
kenna lötum og tornæm-
um börnum með góðurn
árangri.
Pótt Bjarni væri nær
cfnalaus (og þau hjón), er
hann byrjaði búskapinn,
má nú orðið telja hann með efnaðri bændum; á hann
nú ábýlisjörð sina, sem liefur niargfaldast að verðgildi
við umbætur hans, og auk þess allstórt bú, eftir þvi sem
hjer er talið.
Eins og áður er getið, liggur Geitaberg rjett við
þjóðveginn úr Reykjavík norður; koma þangað því mjög
margir, því að húsráðandi er mjög gestrisinn og góður
heim að sækja. Að öllu samantöldn má telja Bjarna
Jón Sigurðsson,
Bjarni Bjarnason,