Óðinn - 01.01.1913, Blaðsíða 2

74
ÓÐINN
kennilega fyrir og verið spjehræddur, svo að piltar
ertust við hann og stríddu honum. Sneiddi hann sig
heldur hjá leikum þeirra; en einu þótti honum
gaman að, að dispúteral Stakk hann einatt sjálfur
upp á umræðuefni; en piltur nokkur Skafti Timo-
teus Stefánsson að nafni, bráðgáfaður maður, sem
druknaði á Hafnarárum sínum, varð þá helst fyrir
svörum, og urðu viðræður þeirra oft langar og
strangar, svo að piltum þótti gaman að. Hannes
útskrifaðist úr Bessastaðaskóla árið 1837 með góð-
um vitnisburði (honesta dimissione).
Sama árið og Hannes útskrifaðist sigldi liann
til háskólans. Var hann utan 10 ár, áðurenhann
tæki próí, enda varð hann fyrir fátældar sakir að
hafa ofan af fyrir sjer ein 2 ár utan Kaupmanna-
hafnar með barnafræðslu; og öll liin síðari árin,
er hann var í Höfn, veitti hann stúdentum, er voru
að búa sig undir próf í forspjallsvísindum, tilsögn
í heimspeki. Hugur hans dróst einna helst að
lieimspeki og náttúrufræði; en aðalnám hans var
guðfræði og í henni tók liann próf árið 1847 með
2. einkunn. Um heimspekina segir hann í æfisög-
unni, að hún jafnan liaíi verið silt mesta hugar-
yndi (maxima animi delectatioj.
Um vorið 1848 fjekk Hannes Árnason veitingu
fyrir Slaðastað eftir Pjetur biskup, sem þá var
orðinn forstöðumaður hins nýstofnaða prestaskóla.
Kvæntist Hannes áður en liann fór heim danskri
konu, Lovise Anthon, en prestvígðist í Reykjavík,
IJá var það, að hann viltist upp í biskupssætið, er
hann skyldi stíga í stólinn. Hannes var þá um
liaustið settur kennari í náttúrusögu við lærða
skólann, og heimspekiskenslunni var þá komið á
fyrir hann við prestaskólann. Ekki varð prests-
staðan langæ. Síra Hannes fór að vísu vestur
um vorið 1849, og messaði einu sinni að Staða-
stað. Lá honum þá svo lágt rómur, að messu-
fólkið flyktist upp að stólnum. Því kuuni síra
Hannes illa og sagði, er hann kom suður aftur,
að »pöbullinn« hefði alveg ætlað ofan í sig!
Hann afsalaði sjer kallinu, en fjekk veitingu fyrir
kennarastöríunum 1850. Bæði störfm rækti hann
þangað til 1876. Þá tók Benedikt Gröndal við
kennarastarfi hans í latínuskólanum, en heimspek-
ina kendi hann til æfiloka eða l'ram á hauslið 1879,
er hann lagðist banaleguna. Alla þessa líð var
hann búsettur í Reykjavík og átti hús það við
Austurvöll, sem frú Herdís Benediktsen eignaðist
síðar, og var það þá og lengi síðan eitl hið snotr-
asta hús í bænnin.
Ytri maður síra Hannesar var heldur óásjáleg-
ur, þótt hann væri liinn mesti snyrtimaður í klæða-
burði og kattþrifinn. Hversdagslega gekk hann á
frakka, en á vetrum hafði hann loðhúfu á höfði,
var í víðri kápu og loðstígvjelum utan yfir skón-
um, er hann fór út. Hann var meðalmaður í
lægra lagi, grannur og ofurlítið iboginn. Hann
var kvikur á fæti og smátrítlaði, er hann þurfti
að ílýta sjer. Nærsýnn var hann og bar því jafn-
an gleraugu; hafði hann það til, er hann var á
gangi, að skima í allar áttir undan gleraugunum;
en er hann sat og var að tala, þá ýmist reri hann
eða neri saman höndum og gat þá stundum iðað
af ánægju og ákefð. Fátt var verulega frítt á
manninum, nema augun, því að þau voru athugul
og skír.
Ekki var laust við, að menn við fyrstu kynni
hentu gaman að sira Hannesi; en það sögðu vinir
hans, að þeim hefði ekki getað komið það til
hugar, er þeir kyntust honum nánar, því að mað-
urinn var lireinn og falslaus og vildi í engn vamm
sitt vita. Hversdagslega var síra Hannes stiltur
maður og stjórnaði sje'r vel, þótt nokkuð væri
hann hráðlyndur að upplagi. Hann var hinn ljúf-
asti á lieimili og bar heilsuleysi konu sinnar með
stakri alúð og þolinmæði; en hún var hálfveil á
geðinu síðari árin. Fjell hið besta á með þeim
bjónum og voru þau samtaka í því að gcra lieim-
ilið sem vistlegast, enda var það fyrirmynd að
umgengni og alt eins og spánnýtt hjá þeim. Til
marks um hirtni síra Hannesar er það, að liann
fór svo vel með bækur sínar, að hann ekki einasta
hraut utan um hverja bók, er hann átti, heldur
sneri hann þeim við og við upp og niður í skáp-
unum, svo að þær skyldu ekki síga í bandinu.
Heldur sparsöm þóttu þau hjón og áheldin. En
þó miðluðu þau mörgum, svo lítið bar á, og þá
helst þeim, sem ekki kunnu að biðja. Barnlaus
voru þau, en einkar samr57md og nefndi síra
Hannes konu sína jafnan bæði heima og heiman
»min Venn. Einmanaleg hlýtur æfin að hafa ver-
ið síra Hannesi þau 11 ár, er liann lifði þenna
»vin sinn«, konuna; en hún dó haustið 1868 og
harmaði liann hana mjög.
Útifrá var síra Hannes fálátur og fáskiftinn
og átti fáa vini, framan af einna helst þá Jens
Sigurðsson, er síðar varð rektor, og H. Kr. Frið-
riksson; en síðustu árin einkum Árna Thorsteins-
son landfógeta. Oft var hann opinskár við þessa
vini sína og þá ómildur í dómum sínum um menn