Verkamaðurinn - 21.11.1942, Side 3

VERKAMAÐURTNN
3
ILJA EHRENBURG:
MEÐAN LAUFIN FALLA
VERKAMAÐURINN
Úttafandi: Sósíalistafélag Akureyrar.
Ritnefnd: Steingrímur Aðalsteinsson,
Jakob Ámason,
Jóhannes Jósefsson.
Áskriftargjald kr. 8,00 árgangurinn,
i lausasölu 20 aura eintakið.
ÁbyrgOarm.: Steingr. Aðalsteinsson.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Afgreiðsla í skrifstofu Sósíalistafélags
ins, Gránufélagsgötu 23.
Prentverk Odda Björmsonar.
Það þarf að mynda
stjórn, sem stöðvar og
minkar dýrtíðina
Hvar sem menn hittast hljómar
þessi- spnrning dag eftir dag: Hef-
irðu nokkuð heyrt um hverjir
mynda stjórn?
Ótál sögur ganga um, að búið sé
að mynda stjörn bak við tjöldin og
eru þessar sögur jafnbreytilegar og
veðráttan, þegar hún er sem óstöð-
ugust. Það gengur vissulega ekki
samkvæmt áætlun að mynda ríkis-
stjórn, það er annað, sem gengur
eftir áætlun. Dýrtíðin heldur
áfram að vaxa jafnt og þétt — sam-
kvæmt áætlun þjóðstjórnarflokk-
anna gömlu. Þeim er auðsjáanlega
miklu meira áhugamál, að Eiækka
kjötið og mjólkurvörurnar, heldur
en að mynda stj(')rn til að stöðva
dýrtíðarflóðið.
Allir játa, að nauðsynlegt sé að
mynda stjórn, svo hægt sé að stöðva
dýrtíðiná. En engin trygging er
fyrir því, að dýrtíðin verði stöðvuð,
þó ný stjórn verði sett á laggirnar.
Nýja stjórnin, hvernig sem hún
verður skipuð, getur ekki stöðvað
dýrtíðina, nema hún framkvæmi
þær ráðstafanir, sem nauðsynlegt
er að gera til að stöðva dýrtíðina.
Nýja stjórnin hefir ekki verið
mynduð enn, af því að meiri hluti
þingmanna er enn að minsta kosti
ekki fylgjandi þeim róttæku að-
gerðum, sem eru óhjákvæmilegar,
ef skrafið um baráttuna gegn dýr-
tíð og upplausn á að vera annað en
orðin tóm. Verði mynduð stjórn,
sem ekki vill stöðva dýrtíðina, þá
mun hún aðeins geta setið skamma
stund.
Sósíalistaflokkurinn er eini flokk-
uririn, sem heill og óskiftur hefir
Lrorið fram þær einu tillögur, sem
geta stöðvað dýrtíðina ,og minkað
hana verulega, ef þeim yrði hrint í
framkvæmd. Ráðstafanir þær, sem
Sósíalistaflokkurinn telur óumflýj-
anlegar, ef gera á alvöru úr því. að
stöðva og minka dýitíðina, eru í
stuttu máli þessar:
Tollar á öllum nauðsynjavör-
um verði afnumdir meðan stríðið
stendur og skömtun tekin upp á
öllum nauðsynjavörum.
Gen£i krónunnar verði hækkað
smátt oé smátt.
Landsverslun verði sett á laéé-
irnar, sem hafi alla utanríkisversl-
un í stnum höndum og aðeins
nauðsynlegasti innflutninéur lát-
inn sitja fyrir.
Kaupéjaldið verði samræmt
um alt land með frjálsum samn-
inéum við verklýðsfélöéin.
Stríðséróðinn verði tekinn úr
hörtdum stríðséróðaíyrirtækjanna
oé rtotaður til þjóðarþarfa.
Sala fasteiéna, skipa oé jarða í
éróðabrallsskyrxi verði bönnuð
meðan stríðið stendur yfir oé verði
þannié hindrað að stríðséróða-
mennirnir haldi áfram að sölsa
undir sié þjóðarauðinn.
Sapminéur verði gerður við
bændur um fast érunnverð á land-
búnaðarafurðum oé breytist það
samkvæmt sérstakri dýrtíðarvísi-
tölu eins oé kaup launþeéa.
Útreikrúnéur vísitölunnar verði
endurskoðaður.
Verðeftirlit verði stórum endur-
bætt.
Rífleéar ríkisábyréðir verði
veittar bæja- oé sveitafélöéum
íyrir lánum til nauðsyiúegra fram-
kvæmda.
Allar Jressar ráðstafanir er nauð-
synlegt að framkvæma ef leysa á
hið mikla vandamál: stöðvun dýr-
tíðarflóðsins.
Fyrir kosningarnar tjáðu Fram-
sóknarforingjatnir sig sammála
aessum tillögum og Tíminn sagði
að þetta væri eins og talað út frá
aeirra eigin brjósti.
Fn auðvitað meintu Framsókn-
arforingjarnir þetta ekki alvarlega.
Það kom strax í ljós, þegar Sósíal-
istaflokkurinn skrifaði Framsókn
>réf, þar sem hann spurðist fyrir
um það, hvort Framsóknarfl. væri
reiðubúinn til þess að lofa því op-
inberlega fyrir kosningarnar, að
styðja slíkar tillögur á næsta Al-
þingi eftir kosningarnar. Framsókn
treysti sér ekki til að lofa þessu fyrir
kosningarnar. Á svipaðan hátt hag-
aði Alþýðufl. sér, hann lét líklega
fyrir kosningarnar um að hann
væri fylgjandi þessum ráðstöfun-
um.
Innan Framsóknar- og Alþýðu-
flokksins eru áhrifaríkir menn, sem
vilja um fram allt ganga í sæng með
glerkúaflokknum, þó þeir viti, að
ineginhluti kjósenda þessara flokka
séu andvígir áframhaldandi sam-
vinnu við stríðsgróðamennina, sent
munu berjast hatramlega gegtt
ölhim ráðstöfunum, sem gætu
skcrt eða skorið niður stríðsgróða
þeirra.
Það er útilokað að hægt sé að
stöðva dýrtíðarflóðið nema með þ-ví
að mynda stjórn sem gengi í ber-
högg við vilja og hagsmuni stríðs-
gróðamannanna. Jónas frá Hriflu
og Stefán Jóhann vilja samstarf við
Ólaf Thors og heildsalana og aðra
stríðsgróðamenn. Stjórn, sem stöðv-
ar dýrtíðina og upplausnina verður
því ekki mynduð nema nægilega
margir þinginenn Framsóknar og
Alþýðufl. hafi þor til þess að rísa
upp gegn flokksformönnum sínum
og gangi til samstarfs við sósíalista
um lausn dýrtíðarmálanna.
TIL EFTIRBREYTNI
Stokkhólmur. — Heimdallur, fé-
lag íhaldssinnaðra stúdenta við há-
skólann í Uppsölum, hefir útilokað
þá meðlimi, sem eru hlvntir nazist-
um, segir útvarpið í Stokkhólmi.
Um leið og framkvæmdin var til-
kynt, spurði félagið: „Hvernig get-
ur maður kallað sig þjóðlegan og
sænskan, þegar hann vill koma á
skipan, þar sem ekkert rúm er fyrir
smáþjóðirnar?"
Fyrir þremur árum síðan. ..... j
I.oksins höfðu þeir fengið það, sem
þeir þráðu. Þýskar konur stóðu á
stciðinni og kölluðu til manna sinna
og unnusta:
— Gleymdu nú bara ekki franska
ilmvatninu. — Þú veist að mér
þykja pólsku pylsurnar svo góðar.
Stíktu á þig ofurlitlu af tweed-efni
þegar þú kemur til Fnglands.
Klukkur hringdu. Bumbur voru
barðar og gjallarhorn endurvörp-
uðu æstum hrópum Hitlers um
l’ata Morgana, sem væri innan skot-
rnáls. Allir Þjóðverjar keyptu kort.
Stríðið átti að standa í þrjá mánuði.
Þrjii ár eru liðin. í dag eru líka
maunþyrpingarnar úti fyrir rers'l-
umiiu. Fn fólk stendur þar ekki til
þess að kaupa kort, heldur til þess
að iá ofurlítið af smjörlíki. Þýska-
land í dag er eins og lauflaus skóg-
ur, lierjaður af fyrstu hauststorm-
unum — lítið annað en gamlar kon-
ur, gamlir menn og útlendingar og
neyttir þrælar. Hermenn Hitlers,
blóm þýska æskulýðsins, sem al-
drei springur út, rotna í eyðimerk-
ursandinum í Afríku og í frosnu
mýrunum í Lapplandi. Þýskar kon-
ur hafa fengið gerfimenn (Ersatz-
menn) — Rúmena Og ítali, sem þau-
skilja ekki.
Klukkurnar hringja ekki lengur.
>ær hafa fyrir löngu verið brædd-
ar og notaðar í fallbyssur og loft-
varnaflautur, sem væla á hverri
einustu nótt sem erlendu flugvél-
arnar koma og kenna Þýskalandi
hvað skelfingar og ógnir eru. Og á
morgnana leggur ekki lyktina af
ilmvatni um þýsku borgirnar,
lieldur af hinum dauðu. ,
Karl, Otto og Kurt fóru að heim-
an til að leggja undir sig Paradís.
Frönsku vínekrurnar voru troðnar
niður, norsku fiskiverin þrend og
á milli hinha klassisku súlna
Aþenuborgar lágu sveltandi mann-
eskjur, sem dauninn lagði af, svo
að Karl og Otto og Kurt urðu að
stinga nefinu í barm sinn og fóru
þess þannig á mis, að sjá hinar
fögru súlur. Hvar var þessi paradís?
Álfkonan í æfintýrinu fegraði
alt, sem luin snerti. Hún liafði
töfrastaf. Hitler liefir líka merki-
legan hæfileika til að breyta. Töfra-
sproti hans er Stukasflugvélar og
skriðdr^kar, og það sent hann
snertir við, liggur brent til kaldra
kola og í rústum.
„Ljós“, hrópaði (ioethe á ,bana-
beðinu. ,,Nótt“, hrópar Þjiiðverj-
inn 1942. Ff jteir gætu, myndu þeir
byrgj a spl aíuppkomu n a.
Þjóðverjum er tamt í munni orð-
ið innikróun. Þeir notuðu það þeg-
ar barist var í Póllandi. Þeir notuðu
það alstaðar. í dag eru þeir sjálfir
innikróaðir og ekki aðeins með
orðum. Frá steppunum í Ukrainu
til fjallanna í Júgoslavíu, frá hin-
um gróðurmiklu ásum í Frakklandi
til nöktu klettanna í Noregi liggur
hringur — hringur hatursins. Og í
Þýskalandi sjálfu eru milljónir er-
lendra þræla, sem eru eins og her-
mennirnir í Trojuhestinum.
„Sjáið, Þýskaland er orðið stórt
Iand“, segja þýsku blöðin. En Þjóð-
verjar líta örvinglaðir í kringum
sig: Borgirnar eru eyðilagðar að
meira eða minna leyti. Otto hefir
verið drepinn, Karl hcfir verið
drepinn, Kurt hefir verið drepinn.
Bergmálið í eyðilögðum máuimuú
segir drepinn, drepinn. Drepinn.
Hitler kallar Þjóðverja „þjékV
sem vantar lífsrúm". í dag er Þýska-
land að verða rúm, þar sem ekkert
líf er.
Þýsku hermennirnir hafa farið
víða, og þeir hafa séð margt. F.n
þeir hafa farið ol langt. Þeir kæra
sig ekki lengur um að sjá ný fjöl.l,
nýjar borgir. Þeir vilja sjá sín eigin
heimili. En þeir hafa farið of langt.
Þeir vita það sjálfir.
Scilin er að byrja að ganga til við-
ar hjá Þýskalandi nazistanna, og
skuggarnir eru að verða langir. Að
baki Þjóðverjum er dauði annara.
Framundan Þjéiðverjum bíður
þeirra eigin dauði.
Þeir hafa \aðið áfram frá Nar-
vík til Pjatigorsk, frá Rotterdam til
F.l Alamein. Þeir geta ekki snúið
við, því leiðin til baka er lögð jarð-
sprengjum haturs miljóna manna.
Alúðar þakkir fyrir auðsýnda
vinsemd á sjötíu oé fimm ára af-
mæli mínu.
ÞORVALDZJR HELGASON.
Sænska lögreglan
í þjónustu Hitlers
Blað frjálsra Norðmanna, „Norsk
Tidend“, hefir birt eftirfarandi
fregn:
Nýlega skýrði éitvarpið í Moskva
frá því, að sænska lögreglan hefði
komið hrottalega fram við Sido-
tenko, fulltrúa rússnesku ferða-
mannaskrifstofunnar, Inturist, í
Stokkhólmi. Útvarpið í Moskva
Ijafði áður skýrt frá því,’ að hann
hefði verið fangelsaður, án þess að
nokkur ástæða væri til {>ess.
Sænska lögreglan notar aðferðir,
sem eru notaðar í píningarklefum
Hitlers. sagði Moskxa-útvarpið, og
Sidorenko hefir orðið að þola
móðganir og líkamlegar refsingar,
við tilraunir, sem hafa verið gerðar
til þess að reyna að fá hann til þess
að svara fráleitum spurningum.
Þegar Sidorenko neitaði að
skrifa undir hinar upplognu ásak-
anir sænsku lögreglunúar, var hon-
um hótað með því, að; hann skyldi
verða píndur meira, til þess að fá
hann til að ,.meðganga“. Fulltrúi
sænska dómstólsins, sem kanli glögg
sk^l á þessum yfirgangi. hefir enga
tilraun gert til þess að stöðva þetta.
Þegar Sidorenko mótmælti þessum
aðförum, svaraði þessi fulltrúi því,
að óhjákvæmilegt yrði að nota
hrottalegar aðferðir þegar yfir-
heyrslurnar færu fram. Sendisveit
Sovétríkjanna í Stokkhólmi hefir
gert nauðsynlegar ráðstafanir til
þess að vernda Sidorenko gegn
gjörræðislegri framkomu af hálfu
hinna sænsku lærisveina þýsku
leynilögreglunnar.