Verkamaðurinn - 17.04.1964, Blaðsíða 3

skapi, sem fylkingar hernaSar-
bandalaganna riðlast. I þeirra
höndum hvílir frumkvæðið í bar
áttunni fyrir því, að friður hald
ist. Þess vegna er orðið hlut- .
leysi í sjálfu sér rangtúlkun á
afsíöðu þessarra þjóða, enda
skilgreina leiðtogar þeirra svo
afstöðu sína, að þeir séu óháð-
ir eða óskuldbundnir (non-al-
igned, uncommitted). Orðið
hlutleysi felur í sér, að sá, sem
er hlutlaus er óvirkur, áhorfandi
þess, se:n gerist; skerst ekki í
leikinn. Sviss er hlutlaust í þess
um skilningi. En um mikinn
meirihluta þeirra þjóða, sem
standa utan við og eru óháðar
hernaðarbandalögum, er allt
öðru máli að gegna .Þær hafa
bókstaflega ekki við að skerast
í leikinn, firra vandræðum, sem
hernaðarþjóðir hafa stofnað til,
miðla málum milli stórvelda og
gera þeim þannig kleift að af-
vopnast eða draga úr spennu, án
þess að á það sé litið sem veik-
leikamerki eða álitshnekkji. I
stuttu máli: Þau hafa ekki við
að bjarga friðnum. — Þessi af-
staða, sem ranglega er kölluð
hlutleysi, heitir á máli íslenzkra
hernámssinna siðleysi, og vitna
þeir í Stalín máli sínu til sönn-
unar. Loksins fékk sá maður
verðuga lærisveina. En þá fyrst
fer malið að snúast um siðfræði,
þegar talið berst að þeirri sið-
ferðilegu ábyrgS, sem við ís-
lendingar hljótum að bera á
framferði bandamanna okkar
gagnvart nýlenduríkjum þeirra,
núverandi og fyrrverandi.
Sama máli gegnir um mál-
flutning þeirra, sem segja, að
óhæði íslands í þessum skiln-
ingi, fái ekki staSizt vegna þess
að einangrun landsins sé rofin.
Eða, að þeir, sem krefjist úr-
sagnar úr Atlanzhafsbandalag-
inu vilji þar með einangrun
landsins frá samstarfi við ná-
grannaþjóðir. Þessir menn
verða að láta sér skiljast, aS
óháS utanríkisstefna þýSir ekki,
aS viS ætlum aS loka okkur úti
frá umheiminum til þess aS
spinna á rokk eSa kveSa rím-
ur hver upp í annan. Hún þýS-
ir, aS viS höfum frjálsar hend-
ur til að móta stefnu okkar í
samskiptum viS aSrar þjóðir og
á alþjóSavettvangi, eftir því sem
hagsmunir og sæmd þjóðarinnar
krefst hverju sinni. Ef það er
einangrunarstefna að taka hönd
um saman við meirihluta aðildar
ríkja Sameinuðu þjóðanna í bar
áttu fyrir friði og afvopnun,
gegn nýlendukúgun og arðráni
ríkra þjóða á snauðum, hvers
konar erkieinangrunarstefna er
það ekki að skuldbinda sig fyr-
irfram til að hlíta í einu og öllu
forsjá eins stórveldis?
Það eru aðeins ein rök gild
Föstudagur 17, apríl 1964
fyrir aðild okkar að Nato: það
eru nauðungarrökin. 1 stuttu
máli: að aðild okkar að Nato
sé frwmskilyrði þess, að við fá-
um haldið uppi eðlilegum við-
skiptum við þessi ríki og að
samvinna við þau á sviði efna-
hags- og menningarmála sé sama
skilyrði háð. Ef forsendan er,
að íslenzkt þjóðfélag fái ekki
staðizt án þessara skilorðs-
bundnu viðskipta, þá er spurn-
ingin ekki lengur um, hvað við
viljum, heldur verðum við, hvað
svo sem við viljum. Við hljót-
um þá að beygja okkur fyrir
ofríkinu, hvort sem okkur líkar
belur eða verr. Er það þetta,
sem meint er með „vestrænni
samvinnu": afsal sjálfforræðis
í utanríkis- og innanríkismálum,
viðskiptabann og útskúfun ella?
Leppríki? — Annað hvort það,
eða við getum tekið okkar þátt
í vestrænni samvinnu án aðildar
að Nato, og á jafnréttisgrund-
velli, líkt og Svíþjóð. Það er að
vísu ekki fullreynt, hvort okkur
verður látið haldast uppi að
vera sjálfstæð þjóð, þótt Svíar
komist upp með það. En þá fæst
loks úr því skorið, hvað töfra-
orðin þýða: Vestræn samvinna?
Barátta íslenzkra hernámsand
stæðinga gegn erlendri hersetu
og fyrir óháðri utanríkisstefnu,
er taki mið af íslenzkum hags-
munum og íslenzkri sæmd, er
orðin löng og ströng. Og hún
hefur löngum verið ójöfn. Gegn
áróðursmætti flokksvélanna og
málgagna þeirra, sem berast því
sem næst inn á hvert einasta ís-
lenzkt heimili, hafa staðið laus-
lega skipulögð fjöldasamtök
fólks úr ýmsum flokkum, sem
snýr bökum saman um utanrík-
ismál milli kosninga, en sundr-
ast og tvístrast um innanríkis-
mál í kosningum. Þessi samtök
hafa aldrei ætlað sér að taka þátt
í baráttu stjórnmálaflokka um
völd, heldur aðeins að virkja
almenningsálitið, svo að þeir,
sem valdið hafa neyðist til að
beygja sig fyrir vilja þess. Það
er eðli þessarar starfsemi, aS
henni verSur ekki haldiS uppi sí
felt, jafnt og þétt, heldur aSeins
í áföngum og þá aS nærtæku
marki. Alþingi götunnar getur
ekki setiS á rökstólum allan árs-
ins hring; þá væri hitt alþingið
óþarft. — Samt hefur þetta tek-
ist stundum, að gera vilja fólks-
að valdi, en það hefur aðeins
tekizt milli kosninga, ekki á
kosningadaginn, sem skiptir
sköpum.
Er furða þótt fólk þreytist og
sumir heltist úr lestinni? Fimmt
án ár eru langur tími, og hvar
er árangurinn? Að vísu er betra
að hafa barizt og tapað, en að
hafa ekki barizt; en til þess er
barizt að sigra.
Keppendur með verðlaun sin, nokkra vantar þó á myndina.
íþróttakeppni Láugaskóla og:
Gagnfiræðaskolans á Akureyri
37 nemendur Laugaskóla á-
samt þrem kennurum heimsóttu
Gagnfræðaskólann á Akureyri
sl. laugardag. Leiddu nemendur
skólanna saman hesta sína í
sundi, frjálsum íþróttum, knatt-
spyrnu og skák.
Um kvöldið var Laugamönn-
um boðið á dansleik í Gagn-
fræðaskólanum, þar sem verð-
laun voru afhent fyrir afrek dags
ins. Laugamenn héldu síðan
heimleiðis um miðnætti.
Þetta er í fimmta sinn, sem
nemendur skólanna heyja slíka
keppni. Veitt voru bókaverðlaun
þremur beztu mönnum í hverri
grein, og gaf Bókaforlag Odds
Björnssonar allar verðlaunabæk-
urnar eins og alltaf áður. Kunna
skólarnir forstjóranum, Sigurði
0. Björnssyni, beztu þakkir fyr-
ir þá rausn.
Urslit í einstökum greinum
keppninnar urðu sem hér segir:
50 m bringusund kvenna:
1. Sigrún Vignisdóttir GA 44.2
2. Karen Eiríksd. GA 46.3
3. Eirún Eyþórsd. GA 46.5
25 m skriðsund kvenna:
1. Eyrún Eyþórsd. GA 17.5
2.-3. Hildur Kárad. GA 18.4
2.-3. Soffía Sævarsd. GA 18.4
Viljum viS láta baráttu okk-
ar bera árangur, viljum viS láta
kjörorð okkar rætast, Island ó-
háð eftir fimm ár, þegar samn-
ingur okkar við Nato verður
tekinn til endurskoðunar, þá er
eitt víst: Betur má, ef duga skal.
Við megum ekki gleyma því,
að baráttan fyrir heilbrigðri
stefnu í utanríkismálum verður
ekki skilin frá heilbrigðri stefnu
í innanlandsmálum. Við getum
ekki höggvið á þann þráð. Bar-
áttan fyrir sjálfstæði voru, fyrir
óháðri utanríkisstefnu, er óhjá-
kvæmilega barátta gegn þeim öfl
um í okkar þjóðfélagi, sem skap-
að hafa núverandi þjóðfélagsá-
stand: Gegn pólitískum yfir-
gangi fésýsluauðvalds, gegn
takmarkalausri erlendri fjárfest
ingu, gegn innlimun í viðskipta
blokkir stórvelda; fyrir vitrænni
stjórn hagkerfisins, fyrir örum
og heilbrigðum efnahagsvexti,
fyrir réttlátri tekjuskiptingu, fyr
ir mannsæmandi vinnudegi. Fyr
ir velferðarríki hins vinnandi
manns. Okkar eðlilegi banda-
maSur eru hin skipulögSu sam-
tök íslenzks verkalýSs. ÞaS er
beggja hagur: Verkalýðshreyf-
ingin fær aldrei til fulls beitt
samtakamætti sínum, nema hún
eigi aS bandamanni á stjórn-
málasviSinu flokk, sem getur
virkjaS krafta hennar. Og flokk
alþýSunnar brestur afl til þess,
sem gera skal, ef hann á ekki
bróSur aS baki, þar sem verka-
lýSshreyfingin er.
Þetta verSur tvísýnt stríS;
þaS vinnst ekki á vorum dög-
um meS einum saman mótmæl-
um og bænaskrám. ViS, sem
höfum snúiS bökum saman í
baráttunni gegn hersetunni, þurf
um aS láta okkur lærast að
fylgja því eftir með pólitískri
samstöðu. Ekki aðeins milli
kosninga, heldur líka í kosning-
um. Við verðum að hasla okk-
ur völl í nýjum stjórnmálaflokki,
sem er þess megnugur að sam-
eina og virkja alla okkar krafta
í einn farveg: inn á löggjafar-
þing þjóðarinnar, þar sem úr-
slitum er ráðið. Ef við berum
gæf u til þess á næstu f imm árum,
trúi ég því, að endir verði bund-
inn á veizlugleðí hernámssinna
og aS kjörorS okkar rætist.
(Ræða flutt á fundi Samtaka her-
námsandstœðinga í Stjörnubíói,
sunnudaginn 5. apríl 1964. — Ræðan
var stytt i flutningi).
100 m bringusund karla:
1. Jón Árnason GA 1.25.6
2. Ágúst Óskarss. L 1.31.3
3. Tryggvi ASalst.s. GA 1.35.6
50 m skriðsund karla:
1. Jón Árnason GA 30.9
2. Örvar Ingólfsson GA 33.2
3. Sverrir Þórisson GA 33.5
10x25 m boðsund kvenna:
1. Sveit GA 3.23,5
2. Sveit Laugaskóla 3.49.5
10x25 m boðsund karla:
1. Sveit GA 2.29.4
2. Sveit Laugaskóla 3.11.9
Þrístökk án atrennu:
1. Bergsveinn Jónsson L 8.36
2. Ingvar Jónsson L 8.25
3. Guðm. G. Arthúrss. GA 8.04
Langstökk án atrennu:
1. Guðm. G. Arthúrss. GA 2.92
2. Bergsveinn Jónsson L 2.90
3. Sigurður Sigmannss. L 2.81
Hástökk með atrennu:
1. Páll Dagbjartsson L 1.55
2. Jón Benónýsson L 1.50
3. Halldór Sigurðsson L 1.50
Hástökk án atrennu:
1. Bergsveinn Jónsson L 1.40
2. Halldór Sigurðsson L 1.35
3. Sigurður Helgason L 1.25
Sigurður Viðar Sigmarsson,
kennari, Laugum, Guðmundur
Pétursson og Kjartan Guðjóns-
son, nemendur í M.A., kepptu
sem gestir í frjálsum íþróttum.
Knattspyrnuleik lauk meS
jafntefli, 2:2. Skákkeppnina
unnu Laugamenn, unnu á 6 borð
um, en töpuSu á 4.
Heildarúrslit urSu þau, að
GagnfræSaskólinn sigraSi í
keppninni meS 62.5 stigum, en
' Laugaskóli hlaut 54.5 stig.
Abyrgðarmaður: Þorsteinn Jónatansson
Prentsmiðja Björns Jónssonar hf.
Verkamaðurinn — (3