Verkamaðurinn - 25.09.1964, Blaðsíða 2

CJull
í
tn
Einar Kristjánsson frá Her-
mundarfelli er vel kunnur rithöf-
undur og koma þar í ljós eigin-
leikar hans, léttleiki og grín.
Hann yrkir lausavísur ekki síður
en hinir þó hann hafi óbundið
mál að höfuð viðfangsefni.
Margar stökur Einars eru bráð
fyndnar og stundum neyðarleg-
ar, og það er erfitt að draga þær
út úr honum. Hér kemur loks
ofurlítið af vísum hans:
A Austfirðingamóti.
Mikið er um mjöð og drykk.
Margir vindla svæla.
Er í salnum þoka þykk.
Það er austanbræla.
Stúlka týndi eyrnalokkum ó stefnu-
móti.
Gin úr bokku gaf henni,
gerðist nokkuð trylltur.
Eyrnalokkana af henni
át sá þokkapiltur.
Harpa.
Bráðum tekur vorið völd,
vetrarkvíða lýkur,
himinblámans heiðu tjöld
hörpusilki strýkur.
Astir og stjórnmól.
Þó ýmsir stundi ástafar
og eldar fuðri glatt í sinu,
tæpast munu toppkratar
taka framhjá íhaldinu.
Ævisaga.
Þimg er raunin þessa manns
þúsund skammastrika.
Sannarlega er saga hans
samfelld dimbilvika.#
Um mann.
Einar K var aldrei stór,
.illa sá um hag sinn.
Undan straumi oftast fór —
öfugur við laxinn.
Stúlka ó hestbaki.
Fetað víða Gaukur gat
gil og hlíðar fjallsins.
Bernskuþýð á baki sat
bezta prýði dalsins.
Ur mansöng fyrir rímu.
— Brosið þitt, ó blessuð mær
bætir alla harma.
Augun líkt og tjarnir tvær
tindri í sólarbjarma.
Líti ég þína ljósu mynd
lifnar hjartans draumur.
Einum fyrir ofan þind
um mig líður straumur.
Viltu mig um vetrarkveld
verma, gleðja, hugga.
Temprum ljós og tendrum eld.
Tjöldum fyrir glugga.
------------------- . líT— ........ < ►
r'
A* r 1 r & •
s|onskitunm
Hjólið snýsfr
Nýafstaðið þing Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja, sýnir
betur en flest annað hvílík óra-
dýrtíð ríkir hér á landi. Þessar
stéttir fengu á s.l. ári verulegar
kjarabætur í krónum, en hér
kemur fram, að allt er uppétið
og meir en það.
Við aukna dýrtíð bætist
óbærileg skattabyrði, sem leggst
með öllum þunga sínum á þessa
menn, sem kjör sín bættu í fyrra.
Þeir komu á launaflokkum í
þessum starfsgreinum, sem
kunnugt er. Launaflokkar eins
og hér, eru ákaflega viðkvæmt
mál. Þegar engir tveir menn
vinna kannske á sama kaupi á
litlum vinnustað, er óánægjan
gefin. Allmikil áherzla var lögð
á menntun manna við röðun í
flokka þessa, en minna gert með
starfsaldur og „reynsluvísdóm“,
olli þetta mikilli óánægju, t. d.
í kennarastéttinni. Nú virðist
þetta þing leggja annan og heil-
brigðari skilning í þetta vanda-
mál, s.b. 3. gr. ályktunar:
„Skipting í launaflokka eftir
menntun taki ekki til þeirra sem
hafa langa starfsreynslu að baki
og njóti þeir launa samkvæmt
hæsta flokki starfs síns.“ Annars
eru ályktanir þessar gott sýnis-
horn af því, hver vandi steðjar
að launafólki á fslandi. Hið al-
gera öryggisleysi, þótt leiðrétt-
ing náist í dag, er allt í hinu
sama öngþveiti á morgun. Hér
skortir alla festu, allt heildar-
skipulag í þjóðfélaginu. Hver og
einn hrifsar til sín það sem hann
getur, annar sterkari rífur það
af honum.
En þing B.S.R.B. og annarra
starfshópa, sýna, að fólkið lærir
smátt og smátt að hugsa á félags-
legan hátt og samstilla kröfur
sínar. Væntanlega skýrast þessi
mál enn betur á þingi Alþýðu-
sambands íslands í nóvem-
ber n.k.
*
Göngur
Enn eru komnar göngur, tím-
inn, sem unglingarnir hlökkuðu
eitt sinn meira til en sjálfra jól-
anna. Ekki veit ég hvernig við
brögð sveitaæskunnar eru nú til
gangna, en segja mætti mér, að
þeir, sem langt eiga að fara,
liggja í gangnakofum og kynn-
ast fjöllum og öræfum, muni enn
hlakka nokkuð til gangna.
En enn kemur til vandamál
viðkomandi fækkun fólks í
sveitum, og það er einmitt í sam-
------------------«
bandi við göngur vor og haust.
Þar verður véltækninni lítt v.ið
komið. Það er ekki einu sinni
hugsað fyrir því að framleiða,
eða flytja inn vélhunda, þó er
hundur betri en margur gangna-
maðurinn, ef hundurinn er
góður.
En nú er einmitt mikill skort-
ur á þjálfuðum hundum. Fyrr
var hundurinn í daglegu starfi
og þjálfun, við kvíaær á sumrin
og beitarfé á vetrum, utan hinna
miklu útvega vor og haust.
Hundar eru því bæði óvandir
og þróttlausir nú og til takmark-
aðs gagns. Hér þyrfti við kyn-
bætur og tamningastöðvar. Hvað
segja búnaðarfélög.
Og hvað segja dýraverndunar-
félög við þeirri öfugþróun, að
víða er hætt að smala fé til rún-
ings á vorin. Það getur þó hver
og einn sagt sér sjálfur hvernig
fé muni líða í þykkum reifum í
breiskjandi sólarhita og vel
þekktist það fyrr, að fé lenti í
ullarhafti og var ekki kostalíf.
Eg þykist vita að vorsmölun sé
illframkvæmanleg víða vegna
mannfæðar, en þó ætti að banna
með lögum að láta fé órúið í
þúsundatali. Þetta er mannúðar-
mál, og sé ullarkílóið rúmlega 32
kr. virði ætti að borga sig að
smala og rýja.
Svo mætti kannske tengja sam-
an útilífs og fjallgönguáhuga
borgarbúa og þörf bændanna
fyrir aðstoð í smalamennsku vor
og haust. Yæru fjallsæknir inni-
setumenn ekki til með að haga
svo til, að þeir gætu hjálpað við
smölun um leið og þeir sækja
sér endurnýjun í fjallaloftið?
Göngur bjóða upp á sérlega
fjölbreytt göngulag og gleðin yf-
ir að geta orðið öðrum að liði
um leið og maður skemmtir
sjálfum sér, vegur upp á móti
óhagstæðari árstíma en útivistar-
unnendur velja sér að jafnaði.
*
Bændur fó hækkun
Niðurgreiðslur skulu engar
framar, sagði núverandi ríkis-
stjórn, en allt gekk henni illa,
einnig að standa við þetta. Nú
hækkar verð landbúnaðarvöru
til framleiðenda og niðurgreiðsla
var úrræðið. Þetta er svo sem
ekkert einsdæmi á íslandi. Þótt
Iandbúnaðarvöru þurfi að greiða
niður, það þekkist með öllum
þjóðum, og þótt okkur þyki
dýrt sauðarrifið, er það víða
dýrara en hjá okkur. En höfuð-
galli á ráðstöfun sem þessari er,
að þeir, sem sízt þurfa auknar
tekjur, fá þær hér úr ríkissjóði.
Þ. e. fjárríkustu bændurnir og
þeir með stóru kúabúin og góðu
aðstöðuna skapaða á ódýrari
tíma. Smábændur og nýliðar,
sem aðstoðina þurfa brýnast,
þeir fá .minnst. Hér hefði því ver
ið nauðsyn á hliðarráðstöfunum
vegna þeirra verst stöddu, en
ekki einhliða hækkun aðeins.
Smásöluverð á helztu kjötvörum
verður bví sem hér sejrir:
Súpukjöt
Heil lœri
Hryggir
Kótelettur
Lœrasneiðar
Lifur
Hjörtu og nýru
pr. kg. 51.20
59.40
61.35
69.00
77.85
63.55
43.85
*
Barnalón
Lítum annars á frétt um hækk
un þessa:
I fyrrakvöld auglýsti Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins haust
verð á kjötvörum og samkvæmt
þeirri auglýsingu verður haust-
verðið á kjöti hið sama og verð
það, sem ákveðið var 1. marz sl.
þrátt fyrir hækkun á kjötverð-
inu til bænda, verður mismun-
urinn jafnaður með aukinni nið-
urgreiðslu á kjöti úr ríkissjóði.
Niðurgreiðslan á kjöti L-IIL
verðflokki, nam áður kr. 9.98 á
hvert kg. en verður nú kr. 17.30
á I. flokk, kr. 16.86 á II. flokk,
og kr. 15.70 á III. flokk. N.ið-
urgreiðsla á ærkjöti, IV. og Y.
fl. nam áður kr. 3.40 á hvert kg
en verður nú kr. 6.68 á IV. fl. og
kr. 6.31 á V. flokk.
Samkomulag náðist í sex
manna nefndinni um verðlags-
grundvöll landbúnaðarvara rétt
fyrir helgina og samkvæmt því
hækkar afurðaverðið til bænda
um 11.7% miðað við það verð,
sem ákveðið var 1. marz sl., en
21% miðað við haustverðið í
fyrra. Þarna er átt við meðal-
hækkun en eins og fram kom í
fréttatilkynningu nefndarinnar,
þá hækkaði kj ötverðið tiltölulega
meira en mjólkurverðið.
Eins og að framan segir var
kjötverðið svo auglýst í fyrra-
kvöld, en enn er ekki búið að
reikna út mjólkurverðið og verð
ur það auglýst síðar.
Samkvæmt auglýsingu Fram-
leiðsluráðsins verður útsöluverð
á kjöti óbreytt frá því sem það
var ákveðið 1. marz sl. og verð-
ur hækkuðu framleiðsluverði til
bænda mætt með stórauknum
niðurgreiðslum úr ríkissjóð.i.
Á vegum Sameinuðu þjóðanna
fer fram margskonar starfsemi
og má viðurkenna, að almenn-
ingur í heiminum fylgist ekki
með sem skyldi. Athuganir á lífs
háttum og afkomumöguleikum,
gróðri landa, auðgi hafsvæða o.
fl. o. fl. Einnig athuga þær um
heilsufar og langlífi þjóða.
Vér höfum séð það í árbók
þeirra, að barnadauði er minni
á Norðurlöndum en annars stað-
ar og er það mikið fagnaðarefni,
því ekki er langt síðan að hann
var mjög hár, t. d. hér á Is-
landi, meðalaldur fólks varð því
mjög lágur.
Nú er svo komið, að af hverj-
um 1000 börnum sem fæðast,
má gera ráð fyrir að 983 verði
75 ára.
Stúlkur virðast yfirleitt ná
hærri aldr.i en karlar og vera
hraustbyggðari, þrátt fyrir allt.
Annars virðist Svíþjóð eiga
mestu láni að fagna með börn
sín, þar deyja aðeins 15 börn
af hverjum 1000.
í löndum eins og Tyrklandi
er barnadauðinn 165 af 1000 og
í Burma 139.
Sjálfsagt erum við nokkuð há-
ir í tölum með óskilgetin börn,
stafar það að nokkru af því að
fólk, sem býr saman og elur önn
fyrir börnum sínum, lætur ekki
gifta sig, þó samlíf sé svo sem í
bezta hjónabandi, sem klerkur
eða fógeti hefur stimplað. En
lauslæti á sök að nokkru eins og
gengur.
Aftur á móti kemur í ljós í
nefndri árbók, að hj ónaskilnað-
ir eru algengari annars staðar
en hér. Eiga þar Ameríka og
Þýzkaland metin.
TILKYNNING
frá Bílsfrjórafélagi Akureyrar
Ákveðið hefur verið að viðhafa allsherjaratkvæðagreiðslu
við kjör eins aðalfulltrúa og eins varafulltrúa Bílstjórafélags
Akureyrar á 29. þing Alþýðusambands íslands. Framboðs-
listum ber að skila til skrifstofu verkalýðsfélaganna, Strand-
götu 7, fyrir kl. 12 á hádegi mánudaginn 28. sept. n.k.
Hverjum framboðslista skulu fylgja skrifleg meðmæli eigi
færri en 14 fullgildra félagsmanna og eigi fleiri en 100.
Bílsfrjórafélag Akureyrar.
2) Verkamaðurinn
Föstudagur 25. september 1964