Verkamaðurinn - 02.06.1967, Qupperneq 5

»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»X»»»»»»»»»»»»»»»:
555
? 5555555T
MMMMMöMöMMM-»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»
Að eigna sér
Það skal alltaf skc fyrir hverj-
ar kosningar, að Alþýðuflokkur-
inn þakkar sér framgang ýmissa
mála, sem almenningur í gegn-
um árin hefur skapað sér á ýms-
an hátt og með ýmsu móti. Nú
síðast, sem fyrr, fyrir lögin um
almannatryggingar og launa-
jafnrétti karla og kvenna. Eg
sýndi fram á það í stuttu erindi,
er ég flutti 1. maí í fyrra, að
öll þau hlunnindakjör, þar með
talið almannatryggingar, sem all
ir landsmenn njóta nú, eru verk
verkalýðssamtakanna, fyrst þar
rædd og mótuð, þótt formlegt
samþykkti þeirra sumra hafi þau
hlotið á ALþingi.
Um almannatryggingar er það
að segja, að þær voru í fyrstu á
ýmsan hátt góðar, en hafa á síð-
ustu áratugum breytzt allmikið
og sumpart til hins verra, stund-
um m. a. vegna þess að stjórnar-
völdunum þótti það heppilegt. I
eina tíð var samþykkt að láta
hluta af launum verkafólks fara
í gegnum tryggingakerfið, þegar
ekki þótti fært að hækka launin
beint.
Áður fyrr voru tryggingarnar
aðeins fyrir þá, er höfðu visst
hámark í árstekjur og nutu þá
ekki þeir ríku eða hátekjumenn
í þjóðfélaginu neinna þeirra bóta
sem almenningur naut. Nú er
þetta breytt. Þeir rí’ku njóta nú
sams konar bóta og hinn efna-
minnsti þjóðfélagsiþegn. En mun
urinn er bara sá, að þeir hinir
ríku hafa aldrei iátið neitt af
launum sínum til almannatrygg-
inganna, umfram hið árlega
gjald, sem allir þurfa að greiða.
Alþýðuflokkurinn þarf ekki
að eigna sér neitt annað en það,
að það er hans verk í samvinnu
við íhaldið, að almannatrygging
arnar eru nú lélegar og hafa rýrn
að verulega vegna síhækkandi
verðlags í landinu. Það er ekki
þeim að þakka, þótt gamla fólk-
ið og það lasburða fái nokkrar
krónur mánaðarlega og styrkur-
inn falli ekki allur í gin dýr-
tíðardraugsins, heldur því, að
bæturnar eru bundnar þeim kaup
breytingum sem verða og vísi-
löluhækkunuin, sem verkalýðsfé-
lögin hafa samið um.
Vegna hinna lélegu trygginga,
þar með talið sjúkrasamlag, hafa
verkalýðsfélögin í æ ríkari mæli
tryggt félagsfólki sínu meiri og
betri slysa- og sjúkradagpeninga
í gegnum launakerfið, en áður
hefur þekkst. Það má geta þess,
að nýlega hefur Iðja, félag verk-
smiðjufólks á Akureyri, samið
um stórauknar slysatryggingar,
sem eru með öllu óháðar al-
mannatryggingunum, í viðbót
við þær góðu tryggingar sem fyr
ir eru, en tryggingin gerir ráð
fyrir V2 milij. króna bótum við
dauðsfall eða 100% örorku og
eitt þúsund króna greiðslum á
viku í allt að 44 vikur. Trygg-
ingin er ekki aðeins í gildi á
vinnustað, 'heldur gildir hún all-
an sólarhringinn.
Þá ber og þess að geta, að sí-
fellt hækka ár frá ári þau gjöld,
sem almenningur greiðir, bæði
til trygginganna og sjúkrasam-
lags, og þegar litið er á þá hlið
málsins, kemur í ljós, að trygg-
ingarnar í heild eru til muna
lakari en þekkist á Norðurlönd-
um, svo maður tali nú ekki um,
ef lengra er litið, til dæmis til
Austur-Evrópuþjóða, en þar er
tryggingakerfið allt miklu full-
komnara óg læknishjálp ókeypis.
Hér á landi þarf hver þegn að
greiða til trygginganna frá 16
ára aldri til 67 ára aldurs, eða í
50 ár. Nú er árgjaldið kr. 3.300.
00 á karlmann (einhleypan) og
ef reiknað er með þessum tíma,
er hann búinn að greiða kr. 165.
000.00, er hann kemst á ellilaun.
Ríkið greiðir jafnt á móti, eða
33%, en sveitasjóður og vinnu-
veitandi 34%, er þá upphæðin
samtals um 495.000.00 auk vaxta
sem nema eigi lægri upphæð en
kr. 1.300.000.00. Þannig nema
vertir af þessum upphæðum
samanlögðum meir en helming
þeirra elli- og örorkulauna, sem
nú eru greidd á mánuði til hvers
og eins.
Gefur það auga leið, að hægt
er með auðveldu móti að hækka
stórlega elli- og örorkulaun og
allar aðrar bætur frá trygging-
unum, ef rétt og mannlega er á
haldið.
Oft er talað um það, að gamla
fólkinu þurfi að líða vel. Jú, mik
il ósköp, en gæðin og umhyggj-
an kemur helzt fram í því að
láta það fá smánarupphæð, sem
nægir rúmlega fyrír herbergi,
ljósi og hita.
Um launajöfnuð karla og
kvenna, sem Alþýðuflokkurinn
hælist mjög yfir, mætti rita langt
mál, því lágkúrulegri framkoma
eins stjórnmálaflokks í því máli
myndi vart finnast, þótt víða
væri leitað. Það var á árunum
1960 og 1961, sem verkalýðsfé-
lögin um land allt settu fram
kröfuna um launajöfnuð karla og
kvenna, og var hún þá miðuð
við það, að konan bæri úr bít-
um allt að 90% af launum
karla. Það var sem sé ákveðið
að berja þessa kröfu fram þá,
hvað sem það kostaði. En þá
skeður það, að Alþýðuflokks-
menn hlaupa til Sjálfstæðis-
manna, en þá voru þeir saman
í ríkisstjórn, og fara þess á leit,
að mega flytja frumvarp til
laga um launajöfnuð í áföngum.
Sj álfstæðismenn voru fljótir að
þiggja þetta, því þeir sáu að
Jón Ingimarsson
þeir myndu hagnast vel á því,
enda yrði ekki lengur stætt á því
að ganga ekki til samninga við
verkalýðsfélögin um þetta þýð-
ingarmikla hagsmunamál. Þann
ig var þetta fastmælum bundið
milli Alþýðuflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins, að svona skyldu
þeir möndla þetta til. Málið var
sem sé hrifsað úr höndum verka-
lýðssamtakanna, þegar samning--
ar stóðu fyrir dyrum.
Mörg verkalýðssamtök undu
þessum aðgerðum illa og sóttu
launajöfnuðinn með samningum
mun fyrr en lögin gerðu ráð
fyrir, m. a. á Akureyri. Nú vill
Alþýðuflokkurinn þakka sér
þetta, flokkurinn, sem hljóp til
íhaldsins, til að forða því frá út-
gjöldum, sem hefðu orðið, ef
verkalýðsfélögin hefðu mátt
ráða og samið um það sjálf í
upphafi. Hann óskar nú eftir
þakklæti fyrir það að hafa unnið
þarna óbeðinn þarft verk fyr-
ir vinnandi fólk. Þvílík hræsni.
En það eru ýms mál, sem
Alþýðuflokkurinn minnist ekki
á, en það kann að stafa af því
að þau eru að þakka Alþýðu-
bandalagsmönnum í verkalýðs-
hreyfingunni.
Það er til dæmis:
1. Stuðningur við atvinnuvegi á
Norðurlandi. Framkvæmdaá-
ætlun. Samningsbundið.
2. Úrbætur í húsnæðismálum,
auknar lánveitingar o. fl. —
Samningsbundið við verka-
lýýðsfél.
3. Atvinnuleysistryggingar, —
samningur við verkalýðsfél.
4. Sjúkrasjóðir verkalýðsfélaga,
samningsbundið.
5. Aukið sumarfrí, samnings-
bundið.
6. Stofnun orlofsheimila,
og margt fleira.
Eg er þeirrar skoðunar, að
hvað eina, sem vinnst, jafnvel
þótt smátt sé, ef það aðeins horf-
ir í átt til þess að gera öllum
lífið þægilegra, auðugra af
gæsku og vinarþeli, þá er það
þess vert, að fyrir málstaðinn sé
unnið. En það á enginn allt, all-
ur fjöldinn á mest. Það er hann,
sem varðar veginn. Það er hann,
sem segir hvað hann vill. Það er
líka hans málstaður sem sigrar.
Jón Ingimarsson.
annarra hlut
l-»»»»X-)«-X-»)4-»»X-)4-»S-)4-)»-)<-)4-)f»)|-»)»->t)f»)t)4)f»)f>t-)»>l-»X-»Mt)*-»»)»)t-»)»»)f»»)*-»)*-»)*-»»»»)*-)*-)M-»»)f»)*-»>*-»)*-)*-»»»X-)*-X-)*-)*-)*-»)*->*-X-)*-)*->*')*-)*-)*-)*-»)*-»)»»»»»»>*-»»»»)*-»»»»»)*-)*-»»»»]<
Minnisvarði Davíðs
Svo sem kunnugt er, tóku Ung
mennasamband Eyjafjarðar,
Samband eyfirzkra kvenna og
Búnaðarsamband Eyjafjarðar
höndum saman og ákváðu að
beita sér fyrir, að Davíð Stef-
ánssyni skáldi frá Fagraskógi
yrði reistur minnisvarði á æsku-
stöðvum hans að Fagraskógi. —
Hefur staðið yfir og stendur enn
yfir fjársöfnun til þeirra fram-
kvæmda, og er listi yfir þau fjár-
framlög, sem borizt hafa, birtur
í lok þessarar fréttar.
Nú hefur endanlega verið á-
kveðið, að minnisvarðinn verði
staðsettur í trjágarðinum sunnan
við íbúðafhúsið í Fagraskógi.
— Minnisvarðanefndin hefur
með tilkynningu í blaðinu í dag
óskað eftir hugmyndum um
gerð minnisvarðans og er öllum
heimilt að leggja fram sínar til-
lögur, sem síðan verða lagðar
fyrir sérstaka dómnefnd til úr-
skurðar. Allar nánari upplýsing-
ar um þetta mál gefur Þóroddur
Jóhannsson, Byggðaveg 140 A
Akureyri, sími 12522. — Auk
Þóroddar eru í minnisvarða-
nefndinni Asrún Þórhallsdóttir,
Möðruvöllum, og Sveinn Jóns-
son, Kálfsskinni.
Yfirlil mn framlög, sem borizt
hafa til minnisvarðans:
Kvenfél. Voröld, Ongulsstaða-
hr. 3.000.00 — Kvenfél. Hjálp-
in, Saurbæjarhr. 4.000.00 —
Kvenfélag Hörgdæla 5.000.00 —
Kvenfélag Hríseyjar 5.000.00 —
Kvenfélagið Freyja Arnarneshr.
10.000.00 — Kvenfél. Hvöt Ár-
skógshr. 10.000.00 — Ármann
Dalmannsson Akureyri 400.00
— Magnús Gunnlaugsson Akur-
eyri 100.00 — Ingvar Þórodds-
son Akureyri 100.00 — Vest-
firzk kona 1.000.00 — Sigríður
Einarsdóttir Eyrarlandi 500.00
— Guðni Jónasson Hofteigi 100.
00 — Ragnheiður Gísladóttir
Hjalteyri 200.00 — Jón Hjálm-
arsson Villingadal 1.000.00 —
Sigurður Jósefsson Torfufelli
500.00 — Eggert og Ásrún
Möðruvöllum 500.00 — Kristín
Kristjánsdóttir Möðruvöllum
500.00 — Umf. Atli Svarfaðard.
U000.00 — Umf. Ársól Önguls-
staðahr. 2.000.00 — Umf.
Skriðuhr. 5.000.00 — Umf.
Framtíðin Hrafnagilshr. 5.000.
00 — Umf. Narfi Hrísey 4.000.
00— Umf. Möðruvallasóknar
Arnarneshr. 5.000.00 — Umf.
Reynir Árskógshr. 5.000.00 —
Eyfirðingafélagið í Reykjavík
10.000.00 — Búnaðarfélag Öxn-
dæla 2.000.00 — Búnaðarfélag
Svarfdæla 1.500.00 — Búnaðar-
fél. Öngulsstaðahr. 2.000.00 —
Búnaðarfél. Saurbæjarhr. 2.000.
00 •— Búnaðarfél. Arnarneshr.
8.000.00 — Skógræktarfél. Ár-
skógshr. 3.000.00 — Sveitarsj.
Öngulsstaðahr. 5.000.00 —
Sveitarsj. Saurbæjarhr. 5.000.00
— Sveitarsj. Skriðuhr. 5.000.00
— Sveitarsj. Hrafnagilshr.
5.000.00 — Sveitarsj. Öxnadals-
hr. 3.000.00 — Sveitarsj. Hrís-
eyjarhr. 5.000.00 — Sveitarsj.
Svalbarðsstrandarhr. 5.000.00.
Þess skal getið, að loforð um
fjárframlög hafa borizt frá mörg
um fleiri aðilum og verður
þeirra getið þegar þau hafa ver-
ið afhent.
Minningarspjöld Sjálfsbjargar
fást á eftirtöldum stöSum: Járn- og
glervörudeild KEA, BókabúS Jónas-
ar Jóhannssonar og Véla- og raf-
tsekjasölunni, Geislagötu 14. —
(Framhnld cf 3. sítlu.)
tilliti til betri nýtingar vinnuafls
og fjármagns.
Þá teljum við Alþýðubanda-
lagsmenn það vera höfuðnauð-
syn, að takast megi að koma á
traustu samstarfi ríkisvalds og
verkalýðshreyfingar, sem geti
tryggt raunhæft gildi þeirra
kjarasamninga, sem hagsmuna-
samtökin gera sín á milli, og að
kjarabætur geti orðið sem jafn-
astar og stöðugastar frá útí til
árs, hvort heldur sem um er að
ræða styttingu hins óhæfilega
vinnutíma, án tekjuskerðingar,
aðgerðir til verðlækkana neyzlu-
vara og nauðsynja eða beinar
launahækkanir.
(Úr ræðu Björns Jónssonar
við útvarpsumrœðurnar á
mánudagskvöldið).
Verkamaðurinn (5
Föstudagur 2. júni 1967.