Vínland - 01.02.1905, Side 1

VINbAND
111. árg.
MINNEOTA, MINN., FEBRÚAlt 1905.
Nr. 12.
rft
Rússar
og
StríðiS
Helztu Viðburðir %
DS Sfý
Herinn og lögregluliðið bældu niður
uppf>otið í Pétursborg, en grimdarverk poirra
voru svo ógurleg að öllum sið-
uðum þjóðum stóð stuggur af,
en borgarlfðurinn íí Rússlandi
ærðist um allan helming, og
veikamenn í flestum stórbæj-
um hættu vinnu, skipuðu sér í flokk æsinga-
manna og kröfðust réttarbóta af stjórninni.
Mest kvað að pesiu í Moscow, og J>ar varð
upphlaup litlu rainna en í Pétursbofir oglyð-
urinn var J>ar á sama hátt kúgaður til hlyðni
með hervaldi og vopnutu. Tvennum sögum
fer um J>að, livað keisarinn muni taka til
bragðs. Ætla sumir að liann muni halda fast
við einveldið og í engu slaka til, en aðrir
halda að hann muni veita Jrjóðinni Jringræði
eða einhverja stjórnarbót, ef hann fái pvf
framgengt fyrir ofríki ráðgjafa sinra og ætt-
ingja.
Ilann stefndi nokkrum fulltrúum
verkamanna á si'tn fund snemtna í febrúar,
lofaði þeim öllu fögru og hélt J>e;m veizlu á
eftir; en ekki hefir J>ó enn J>á neitt orðið úr
{>eim loforðum. llelzt lítur út fyrir að J>jóð-
in leggi nú lítinn trúnað á orð og umtnæli
keisarans, og um alt land eru nú hinar mestu
viðsjár með mönnum. Sósíalistar og ákafir
byltingamenn vinna nú hvervetna af kappi
að J>ví, að útbreiða kenningar sínar, leynt og
Ijóst, og blöðin, sem aldrei ltafa ]>orað aðláta
f Ijós neiuar sjálfstæðarskoðanir um einvalds-
stjórnina, eru nú mjög betorð orðin um stjórn-
arástandið.
0. J>. m. var Soininen, landstjóri Rússaá
Finnlandi, myrtur af stúdent í Holsingfois.
Morðingiun bjó sig rússneskum einkenni.--
búningi, og J>ví var honutn hleypt viðstöðu-
laust inn ti! landstjórans, og pegarhann náði
fundi hans skaut hann J>egar á hann fjórum
skotum úr skammbyssu sinni, Landstjórinn
féll örondur við síðastn skotið, en sonur hans
17 ára gamall kom að í J>ví og skaut á morð-
ingjann, og særði hann svo í hnéðað hann gat
ekki hlaupið burt og var handsatnaður þegar
í stað.—17.J>.m. var Sergius stórhoitogi inyrt-
ur í Moscow. Hann var föðurbróðir keisar-
ans, J>riðji sonur Alexanders II., ltinn grimir-
asti harðstióri, og hataður af flcstum Rússum,
liáum sent lágurn, og mælt er að hann liafi
mestu ráðið á Rússlandi sfðan Nikulás keis-
ari kom til valda, og oftast haft hann f hendi
sér. Kftir upphlaupið í Pétursborg sendu
nihilistar lionum Jtann boðskap að ltann mætti
eiga von á dauða sínutn bráðlega. EftirJ>að
hafði hann á sér sterkar gætur, og varðmenn
fylgdu honutn livert sem hann fór, En í þetta
sinn ók Itann einn með ökumanni sínum ftá
höll þeirri, er ltann J>á bjó f, er stendur í
Kretnlin, sem er ramlega víggirt skrauthalla-
þyrping í Moscow. Ætlaði lninn að fara til
næstu hallar og fá sér þar bað kl. 3síðdegis,
en nihilisti sat fyrirhonum á leiðinni ogkast-
aði sprengikúlu undir vagninn. Kúlan sprakk
nteð svo miklutn ltvell, aö mælt er að lieyrst
liafi um alla borgina: vagninn sprakk í loft
upp með stórhertogann, og líkið var svo
sundur tætt að ekki var á því lteill limur
eftir. Ökumaðurinn særðist I ættulega en er
þó enn á lííi, en hestana sakaði ekki. Morð-
inginn náðist þegar, en ekki er enn uppvfst
orðið liver ltann er, og ekkert vill ltann um
sig segja.
Ekkert rnarkvert hefir til tíðinda borið í
viðuroign Rússa og Jaj ana. Nokkrar her-
deildir Rússa réðust á Japana seint í janúar
og vildu ná vígi einu úr höndutn J>eirra, en
biðu töluveit mannljón og urðu frá að hverfa
við svo búið. Mælt er að Rússa keisari hafi
boðið Konropatkin að lcggja niður herstjórn
[>ar eystra, en engar sönnureru þó fyrir J>eirri
fregn, og ekki ber á J>ví að liann sö enn far-
inn að búa sig til brottfar; rfrá hernum. Flest
blöð flytja nú einnig J>á fregn daglega, að
Rússar séu fúsir orðnir t I sátta, og \ il ji veifa
Japönnm alt það, er ]>eir kröfðust áður en
ófriðurinn hófst. En herkostnað vilja Rúss-
ar engan gjalda Japönum, og mælt erað J>að
eitt standi nú friðarsamning í vegi.
Mörg stórmál hafa legið f\rir ]>essu
[>ingi, en svo aðgerðalítið hefir það verið, að
ó\íst cr að neitt af
SambandsþingiS ]>eim málum verði út-
i kljáð áður J>ingi cr
Washináton blitið- lrrumvarp það
til laga utn flutnings-
gjald á járnbrautum, sem kent e)r við Town-
send og Escli var sainþykt í fullttúadeildinni
U. J>. rn , ett líklegt er að J>að verði ekki út-
rætt á þessu J>ingi_ í öldungadeíldinni.—7.
[-. m. sam[>ykti öldungadeildin frumvarp til
laga um ]>að að New Mexico yrði ge.-t að ríki
og Oklahoma og Indian Territory væri steypt
saman,og báðar þær hjálendur gerðarað einu
ríki, er liéti Oklahoma-riki. Hetta frumvajp
var sam[>ykt f fulltrúadeildinni í fyrra vetur,
en í þeirri sainj>ykt var ákveðið að Arizona
skyldi sameina New Mexico og bæði mynda
eitt ríki. Nú lét öldungadeildin Arizona
verða út undan, þvf margt var {>vf til foráttu
fundið að J>eirri hjálendu væri bætt við New
Mexico, ug ekki J>ykir hún enn til [>ess hæf
að verða ríki út af fyrir sig. Frumvarp þetta
þarf nú að fara aftur til fulltrúadeildarinnar,
því ekki getur J>að náðlögfestu á þingi nema
hún samþykki breytinguna, og ó\íst er hve-
nær J>að fær framgang.
Þingið og forsetinn eiea nú.úrvönduað
ráða með Panamaskurðinn. Stjórnarnefndsú.
er sett var til að sjá um verkið hefir brugðist
vonum tuaiina. t>eir menn, sem hana skipa
eru allir ágatir verkfræðin* ar en enginn
J>eiira er fær um að hafa á hendi framkvæmda
vald við stór\irki þetta. I'ingið hefir [>ví fal-
ið Roosevelt alla ábyrgð á framkvæmdum og
gert hann eiltvaldan að öllu er að [>ví lítur.
Steinolíu félagið mikla, sem alkunnugt
er undir nafninu Standard Oil Co., er nú hið
mesta og voldugasta einokun-
Nýmœli arfélag í heimi. E>að liefir ekki
í að eins umráð yfir allriolíu hér
Kansas * landi, heldur er í þess hönclum
mestur hluti olfuvorzlunar um
heim allan. Auk J>ess er það nú búið að ná
svo traustu haldi á flestum helztu járnbrauta-
félögum hér : lar.di, að ]>au verðaaðlúta boði
[>ess og banni. Enginn annar en [>að félag^
getur verzlað meðolíu, því félag þetta á allar
olíupípur, sem olíunni er vcitt gegn um frá
námulöndum, hvar sem J>au eru, til næstu
verzlunarbæja, og \ið ]>að getur enginnkept
meö ttnnari flutningsaðferð. Auk J>ess hefir
félag [>etta ávalt beitt þ\í bragði við hvert
annaö félag, sem reyrir að verzla með olíur
að selja síua olfu með svo lágu \ erði í þeim
landshluta, að kcpjiit autarnir 1 Ijóta iið gef-
ast upp oða fara á höfucið ef þeir sel ja moð
svo lágu \etði. Pessaii óhæfu hafa bingað
til engar skorður \erið íeistar. En nú hefir
Jringið í Kansasþó reynt að takmtirka einok-
unarvald [>essa félags. E>að ríki framleiðir
mikla olíu, og Standaid Oil félagið hefir haft
öll umráð yfir henni þar eins og annars stað-
ar. En í þessutn mánuði samþ. ríkisþingið1
lög, er ákveða olíuverð í ríkinu þanir'o-, að
ekki má selja hana þar fyrir lægra verð en
ákveðið er í þeim lögum, og þvf fylgir síl
skipun að Standard Oil félagið skuli leyfa
hverjum olíueiganda að nota olíupípur þær^
er það á þar í ríkinu, gegn sanngjarnri borg-
un. Með J>essu fyriikcmulagi rr geit ráð
fyrir að einokun [>essi líði undir lok í Kansasr
en vfst er [>að, að félagið mun beita ymsum
brögðum til þess að ónyta tilgang lagaþess-
ara, og flestum er forvitni á að sjá hver end-
ir þar á verður.