Voröld - 11.11.1918, Page 5

Winnipeg, 12. nóvember, 1918.
VORÖLD
Bls. 5
EIMREIDIN.
Pess hefir áður verið getið að Eim-
reiðin hafi nú skift um heimilisfang,
og sé flutt heim til Reykjavíkur, einn-
ig Dr. Valtýr Guðmundsson láti nú af
ritstjóminni, en við. henni taki séra
Magnús Jónsson, sem um eitt skeið
var prestur að Garðar í Norður Dak-
óta. Eigandi og útgefandi er Arsæll
Árnason, bóksali í Reykjavík. Eim-
reiðin hefir lengi verið kærkominn
gestur á islenlk heimili; hefir mörgum
þótt sá gallinn verstur hve sjaldan hún
hefir verið á ferðinni. úr þessu á nú
að bæta með því að gefa hana út fjór-
um sinnum á ári. Fyrstu heftin eru
ný komin hingað.
Svo er að sjá af inngangsorðum, að
hinum nýju húsbændum hafi verið
>að all mikið metnaðar mál að fá
heimilið flutt til ættjarðarinnar. En
aftur munu lesendur líta svo á, að á
litlu standi hvaðan gott kemur, og
virða hana eftir innihaldi. Einum
gömlum og góðum “landa” hefir hrotið
þetta ljóð af munni við lesturinn:
“Hér Eimreiðin fyrrum var elskuð og
virt,
sem Ásynja sælleg og fögur;
en nú er hún homkerling frlðleika firt,
svo fádæma skorpin og mögur.”
Og birtist það í “íslenzku blöðunum,”
Lögbergi og Heimskringlu. Hér er
sjálfsagt fulllangt tilstigið á báða
vegu. Verður þess að gæta að þetta
er skáldskapur sem ekki á að skiljast
bókstaflega. pví hvorutveg'gja er, að
Eimreiðin, þó kærkomin hafi verið og
vel liðin, hefir tæplega komist í goða-
tölu, eins verður varla sagt um þessi
fyrstu- hefti að þau sé “fádæma skorp-
in og mögur,” að minsta kosti ekki á
vesturheimskan mælikvarða. þó Eim-
reiðin hafi jafnaðarlega verið “sæmi-
lega fær,” þá munu flestir sem henni
hafa fiylgt á sinni tuttugu og þriggja
ára göngu kannast við það að áraskifti
hafi verið að holdafarinu og sælleg
heitunum.
Efni þessarar nýju Eimreiðar er
fjölbreitt. prjár ritgerðir, fjögur
kvæði, fimm smásögur og byrjun hinn-
ar sjöttu, svo einnig nokkrir ritdómar
eða bóka umgetningar.
Af kvæðunum er fyrst að nefna
“Locksley Hall,” eftir Alfred Tenny-
son, í snildar þýðingu eftir Guðm. Guð-
mundssin, skáld. Ljóðelskir íslending-
ar sem eigi hafa lesið kvæðið á frurn-
málinu munu telja þetta mesta happa-
dráttinn i bókinni, og þeim sem kvæð-
ið er kunnugt áður ætti eigi síður að
leika forvitni á að sjá hvernig því fer
íslehzki búningurinn. pá eru þrjú
kvæði eftir Guðm. O. Hagalin pau
eru þýð og falleg en óíslenzk að formi
og kveðandi, tíðkast þau nú mjög liin
breiðu spjótin. Hinum yngri skáld-
um vorum finnst auðsjáanlega ándagift
sinni of mjög markaður básinn innan
íslenzkra braghátta og ijóðforms. Má
vel vera að þetta sé framför í listinni,
þó ég kunni ekki að meta.
Merkasta ritgerðin er eftir Lárus H.
Bjarnason um nýja sambands laga-
frumvarpið. Mjög skýrt og sann-
gjarnlega ritað. Bendir hann á ýmsa
galla sem honum þykir vera á því, en
segir þó að báðir málspartar megi vel
við una.
Hinar tvær eru eftír ritstjórann,
báðar læsilegar; hefir önnur þegar
verið endurprentuð í Heimskringlu
(“Er íslenzkt þjóðerni I veði?”). Hin
segir frá valda baráttu páfa kirkjunn-
ar á fyrri öldum; aðailega viðskiftum
Gregoríusar VII. og Hinriks IV.; verð-
ur ekki sagt að varpað sé neinum
helgiblæ yfir framferði kirkjukólfanna
á þeirri tið.
Sögurnar eru allar þýddar og ér þó
ein eftir íslenzkan höfvmd G. Gunn-
arsson, en frumsamin á dönsku, eins
og flestar sögur hans. Að fráskilinni
sögunni “Phocas,” eftir Per Hallström,
verður ekki annað ságt en að sög-
urnar sé fremur léttnieti, en sem þó
má vel notast með til að “viðhalda
kviðnum,” eins og fjármennirnir
sögðu. prjár af sögum þessum eru
þýddar af ritstjóranum og verð ég að
játa að ég varð fyrir allmiklum von-
brigðum við lestur þeirra, svo hroð-
virknisleg er þýðingin og illa af hendi
leyst, að manni getur fundist það vera
“íslenzku blöðin” sem maður er að
lesa. Til þess að menn haldi ekki að
þetta sé sagt út I loftið tek ég hér upp
fáeinar málsgreinar:
Frá byrjun
pað eru til enn nokkur eintök af
Voröld frá byrjun. Ef þig langar til
að eiga blaðjð frá því það fyrst kom
út þá skrifa nú þegar.
Send miðan sem fylgir:
Voröld Publishing Co., Ltd.
482J/2 Main St., Winnipeg.
Kæru herrar:—
Hér með fylgja $2 fyrir fyrsta árg.
Voraldar, sem ég mælist til að fá frá
byrjun.
Dagsetning .......................
"Pryor, sem hatar stúlkubörn með
digrum kálfum; Kore, meistarinn
í aumíegum kýmnisyrðum.’*
pað er auðséð af efninu að maður-
inn sem talar á ekki við stúlkubörn.
Hann er að bregða félaga sínum um
kvensemi. Talar því ekki um
“börn.” En hér er sú bót í máli að
danskurinn nefnir oft “Pigebörn,” þó
um vaxnar meyjar ræði. Ekki mun
heldur vera hér um “hatur” að ræða,
heldur óbeit, eða þ. u. 1., og enksa
orðið “hate” svarar oft til þess. Ork-
ar því tvímælis hvort setningin á ætt
sína að rekja til dönsku eða ensku, en
hún er ekki íslenzk. pegar kemur til
síðari setningarinnar: “Meistarinn í
aumlegum kýmnisyrðum,” þá er mjög
hætt við að margur lesandi renni huga
til ritstjórans sjálfs. “Fírugir dag-
ar.” Já, það er víst eitt af því sem
Eimreiðin vill færa lesendum sínum.
“Eg hljóp eins og latur maður til
vinnunnar. Og þegar ég var á miðri
leið, hvað sá ég þá? Heila hersing af
negrum. peir komu út.úr skóginum,
beint á móti mér, eihs og þeir væru
gapandi af undrun.”
Rétt er nú það. Hún hlýtur að
hafa verið einkennilega á sig komin
þessi “heila hersing” að vera eins og
hún væri gapandi, en hafa þó aftur
munninn.
“Ég hafði annan gluggann öpinn til
þess að vera hægra um andardráttinn.”
Mundu ekki flestir segja: til þess að
mér væri hægra um?
“Eg komst þegar í hár við þennan
trúboða.” pað er algengt að taka svo
til orða að: “menn lendi í hár saman”
eða “fari í hár saman” ef menn fara í
áflog eða illdeilur. En komast í hár
við segir vist enginn nema ritstjóri
Eimreiðarinnar.
“SKRÆLINGJAFÉLAGIÐ" KLOFNAR
pau tíðindi urðu nokkru fyrir mán-
aðarmótin síðustu, að félaðið “Ðe
danske Atlanterhavsoer” klofnaði, og
vænta menn þess að saga þess sé þar
með á enda.
pað olli klofningunni, að K. Beilín,
sem var einn af stjórnenduin félagsins,
hafði krafist þess, að samningamál fs-
lendinga og Dana yrði tekið til um-
ræðu á fundi f félaginu, en hinir aðrir
meðlimir stjórnarinnar aftóku það með
öllu og báru því við, að félagið ætti;
ekki að fást Við stjórnmál Berlín
hafði það þó fram að tillaga vr r sam-
þykt um það að málið skyldi rcctt, en
þá sögðu meðstjórnendur hans allir
af sér stjórnarstörfum. því var I
haldið fram, að þeir gætu ekki sagc af j
sér nema á aðalfundi, en þeir sátu við j
sinn keip og lauk fundinum þannig, að j
Berlíin var einn eftir i stjórninni.
Vísir.
MJÖLKURVERÐIÐ.
pað er eins og enginn vllji úefna
það opinberlega, en mæðurnar og börn-
in sitja soigbitin og ráðþrota. Heim-
ilisfaðirinn hefir engin ráð — og eng-
in miskun hjá Magnúsi (þ. e., Mjólkur-
félaginu).
En verðlagsnefhdin?
Er hún líka ráðþr ta, eða sefur Ímn ?
Eða er hún þessu samþykk?
Og kvenfélögin — mæður og til-
komandi mæður! Virðist þeim þetta
mál sér óviðkomandi; hafa þær engar
kröfur að gerta um verndun lífs og
heilsu barnanna?
Ég spyr bara.—
Hönd dauðans er á Ieiðinni til vögg-
unnar og hungurvofan stendur að baki
móðurinnar, því pyngja húsbóndans
er tóm og atvinnuleysið ríður í hlaðið.
Parf mjólkin að vera svona dýr, eða
er þetta handahófsverð sem sett hefir
vei'S(ð /
úr þessu þarf verðlagsnefndin að
skera, því hér er um að ræða tafl
milli lífs og dauða.
Og það er meira.
Á hér að alast upp kynslóð van
þroska og merglausra barna, vegna 6-
hæfilegs verðs mjólkurinnar?
Eiga mæðurnar að tærast. upp og
láta börnin bljóðsjúga sig til ^dauða,
vegna þess að gjaldeyrir vantar til
mjólkurkaupa?
Ætlar læknastéttin ekki að leggja
hér orð í belg, þvi henni má þó vera
kunnugast um afleiðingar mjólkurleys-
isins fyrir börnin og mæðurnar.
Aður en mjólkin hækkaði var hér
mjólkurskortur, en sama daginn, sem
hækkunin gekk í gildi, varð mjólkin
meir en nóg. Gjaldþolið var ekki
meira en þetta. pað sagði til sín
strax. Og síðan hefir þetta haldist.
Hér eru góð ráð dýr. Og að eins
ein spurning enn:
Er það ekki siðferðisleg skylda
verðlagsnefndar að rannsaka þetta
mál rækilega og setja hámarksverð
á mjólkina, og leggja jafnframt fram
opinberlega sönnunargögnin fyrir því
verði.
(Vísir). Vífill.
pannig er ástandið heima á íslandi.
—Og þannig er það víðar. Hvað mun
móðirin hugsa hér í Winnipeg þegar
mjólkur félögin ekki engöngu hækki
verð mjólkurinnar heldur bregðast að
koma með hana, lífsnauðsynju barns-
ins síns.
Yfirleitt á greinin undarlega val við
mjólkur ástandið hér í þessum okkar
góða bæ.
VIDUR
BEINT FRA VERZLUNUM VOR-
U M MED STÖRSÖLU VERZL
UNARVERDI.
Skrifið eftir verði á viðinum
komnum til yðar. Flutningsgjald
greitt að þeirri stöð sem næst yður
er.
pér sparið ágóða milligöngu-
mannsins.
FARMERS LUMBER CO.
482J/2 Main Str. WINNIPEG, MAN.
EKKERT íslenzkt heimili ættl að
vera án barnablaðs.
EKKERT hjálpar eins vel til að halda
við hljómfagra málinu okkar hér
vestra; eins og skemtilegt barna
og unglinga blað.
EKKERT hefir eins góð og heilnæm
áhrif á hugsanir barna og ungl-
inga eins og góðar sögur og rit-
gerðir I blaði sem þau álíta sitt
eigið; sem þau Una við og gleðjast
yfir.
EKKERT hefir skort eins tilfinnan-
lega hér á meðal Vestur-fslend-
inga eins og einmitt sérstakt
barna og unglinga blað.
pessvegna er “Sólöld” til orðin. Eng-
inn sem ann viðhaldi Sslenzks
þjóðernis ætti án “Sólaldar” að
vera.
KAUPID “SÖLÖLD I DAG.
SPARIÐ SVO ÞÉR
GETIÐ LÁNAÐ
“pá hefði ég sagt honum upp alla
söguna og tekið hann I Co. Ég er
ekki í miklum efa„ um að hann hefði
komið í Co.”.... Petta lætur ekki sem
allra bezt í eyrum. Fleira hefði mátt
tína til, en nú mun nóg komið af svo
góðu.
Með þessu er als elcki sagt að málið
á sögunum sé alt svona. Á sumum
stöðum er það sæmilega gott, og stlll-
inn er dálítið “fírugúr.” En er það
ekki svipað því að falla fram fyrir
“Gleraugna Jón,” í stað þess að til
biðja guð, ef maður brennir málfeg-
urðina á altari þeirra fírugheita. Ég
segi þetta vegna þess að ein sagan
“Beinasta leiðin, er alvarlegs efnis, og
þar gætir ekki þessara galla; þar er
frá sögnin blátt áfram, og maður get-
ur haft ánægju af lestrinum. Að síð-
ustu skal það tekið fram að þetta er
ekki ritað af neinum kala til Eimreið-
arinnar, eða ritstjóra hennar. Ég
varð aðeins gramur yfir þessu við lest-
urinn, því áður hefir maður heldur lit-
ið upp til Eimreiðarinnar I þessum
sökum. Ef hinir nýju húsbændur
ætlast til að liún haldi því áliti verður
að vanda sig betur en hér hefir verið
gert. Annars getur svo farið að hún
verði “hundsuð” eða “gerð handtek-
in.”
- Ég hefi keypt og lesið Eimreiðina
frá byrjun, og vona að eiga efrlr að
kaupa hana um mörg ár enn. ’vil ég
svo óska henni og útgefendunum alls
hins bezta.
H. G.
NÆSTA STÖRBRÚIN.
Blaðið fslendingur segir frá því, að
næsta stórbrúin, sem gerð muni vera
hér á landi, mundi verða brú á Eyja-
fjarðará. Hefir landsverkfræðingur-
inn verið iþar nyrðra að mæla iyrir
brúarstæðinu og er jafnvel ráðgert að
byrja á brúarsmíðinni á næsta sumri,
ef landsstjórinn telur landssjóði það
kleift. Brúna, eða brýrnar, réttara
sagt, því að þær eiga að verða 5, á
að byggja yfir “Vaðlana.” Verður
vegurinn að þeim lagður út af Eyja-
fjarðarbrautinni milli Vegamóta og
Brunnár og aðalstefnan utan við Kaup-
ang. Aðalbrýrnar verða 3 og hver
þeirra 50—60 metra löng, en tvær
minni, 15—20 metra.
Er langt orðið síðan fyrst var farið
að tal um brú á Eyjafjarðará, en
deilt hefir verið um brúarstæðið og
vafalaust vel ráðið að brúa Vaðlana
en ekki ána sjálfa.
Vísir.
ISLENZKT FJARBÚ A . JÓTLANDI
Stefán Stefánsson (Steinbach)
cand. jur. í Khöfn hefir keypt jörð á
Jótlandsskaga með það fyrir augum
að koma þar upp íslenzku fjárbúi, er
ófriðnum linnir. Álítur hann það
gróðavænlegt mjög, því að íslenzkt
sauðfé sé miklu verðmætara en danskt,
ullin betri og kjötið ljúffengara, on, á
Jótlandi gæti féð gengið sjálfala
sumar og vetur.
Hér hefir það verið kent, að ís-
lenzk ull sé mjög léleg, en þeir hal’a
þar helzt verið til frásagnar, sem hag
hafa haft af því að ullarverðið h,ækk-
aði ekki hér I landi.
Vísir.
Skipið Sophia, sem strandaði fyrir
nokkru síðan hefir brotnað í tvent og
afturhelmingurinn sokkið. Kafarar
segja að botnin hafi liðast burtu af
hafrótinu. Leifar skipsins eru nú á
kletti niður í hafinu 700 feta háum.
HAUST OG
VETRAR

WE PREPAY CHARCri TO
YOUR NEAREST POST
OFFICE OR STATION ON
GOOD5 5HOWN ON PAGES
3TO 178 ANb ON WATCMES
SHOWN ON PACES
383 TO 386
THIS
CATALOGUE
CANCELS ALL
PREVIOUS
ISSUES
T. EATON C°,
KAUPIÐ UR EATONS
YERÐSKRANNI Þessi JOL
• T r m mi' : ■!" V
Þetta eru dagar sparseminnar. Ekki aS eins sparsemi í einu efni, heldur og í öllum
mögulegum tilfellum. — Færri ónýtar gja. ir verSa gefhar um þessi Jól. En nota-
drýgri og stæSilegri gjafir verSa nú gefnar en áSur hefir tíSkast.
Þér munuS strax hugsa til EATON’S VerSskrárinnar, þá kaupa þarf jólagjafir, því
aS þar eruS þér vissir aS finna bæSi nothæfar og fagrar og um leiS ódýrar vörur.—ÞaS
eru margir hlutir skráSir í EATON’S VerSskránhi, sem mjög hentugir eru fyrir fjöl-
skyldu ySar, og þeir hlutir munu þakksamlega þáSir, og meS endingu sinni og fegurS
ávalt minna á gefandann.—Og þaS er þægilegt aS verzla í EATON’S VerSskránni.
Póstspjald, penni og fáar mínútur er alt og firrir áhygjum og vanda. ReyniS þaS f ár.
Ef þér hafiS ekki VerSskrá,
þá sendiS eftir henni í dag.
<*T. EATON C°L
WiNNIPEG - CAf
i