Alþýðublaðið - 02.02.1964, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið - 02.02.1964, Blaðsíða 4
STÓRSIGUR KAUNDAS FLOKKUR Kenneths Kaundas, United. National Independence 'Farty (UNIP) vann yfirburöarsig- nr í kosningunum í Norður-Rlio desíu á dögunum eins og við hafði Verið búizt. Kaundas er nú 39 ára Igamall trúboðssonur, getur nú myndað afríska ríkisstjórn og búið fand sitt undir óskorað sjálfstæði. Kaunda hefur látið í ljós von uim, að landið fái sjálfstæði í októ ber n.k. Þá verður landið kallað iZambia, þ.e. landið norðan árinn- -ar Zambesi. í kosningunum á dögunum. börð \ist Afríkumenn um <85 þingsæti af 75. Samkvæmt lögum var mönn tbl. af Eimreiðinni ÞRIÐJA hefti 69. árgangs Eim- reiðarinnar er komið út. Það er Þe'ptember-desember heíti 1963, en ritstjóri er Ingólfur Kristjáns- fson. Af efni blaðsins má nefna grein arnar „Skopkrýningin hjá Piia- tusi“ eftir séra Jakob Jónsson. „íslenzkt sjónvarp" pftir Benedikt Gröndal, „Eimskipafélag íslands 50 ára“ eftir ritstjórann. „Sumar- dagur á Sognsæ“ einnig eftir Ing- <ðlf Kristjánsson, „Að hofi Geirs goða“ eftir Ólaf Þorvaldsson og „Fyrir handan furðugættir“ eft- ir Sigurð Helgason. Smásögur eru í þessu hefíi eftir Sigurjón Jónsson, Vivian Connel og Pál V. G. Kolka, ljóð eftir séra Sig- virð Eir.arsson, Kára Tryggvason, Ricchard Beck og þýdd ljóð eftir Maxwell Bodenheim, auk þess TLeikhúspistill eftir Loft Guð- ♦mundsson, bókafregnir, ritsjá o. £1. smágreinar. ÍAFLFELAG OLAFSVIK um af evrópskum ættum tryggð tíu þingsæti. Kaunda beitti sömu aðferð og Nyerere í Tanganyika og hafði Evrópumenn, sem vin- veittir eru Afríkumönnum, í fram KASTLIÓS Reykjavík, 29. jan. — IIP. HINN 26. jan. sl. var stofnað ‘raflfclag Ólafsvíkur. Stofnendur voru 25. Mikill áhugi er á skák í Ólafsvík, en þar hefur tilfinnan- Hega vantað félag og samastað fyr- it skákáhugamenn. Kirkjusandur fef. hefur lánað T.Ó. matstofu sína iil skákæfinga á hverju sunnu- 4agskvöldi frá kl. 20-24. Stjórn T.Ó. skipa: Skúli Bene- diktsson, formaður, Ottó Árna- ^on, varaformaður, Jafet Sigurðs- h°n, ritari, Þorkell Jónsson, gjald ♦ýeri og Þórketill Sigurðsson á- "lialdavörður. Að loknum stofnfundi var haldið ^ taðskákmót. Þátttakendur voru 3 S. Úrslit urðu þau, að efstur varð . hfet Sigurðsson með 11 vinninga -< g næstir urðu Hálfdan Ingi Jen- én og Ingimar Albertsson með 10 r inninga livor, Gunnar Gunnars- íápn með 9 vinninga og Ottó Árna- * )n með 8 vinninga. boði. Honum tókst þetta ekki ■nema að nokkru leyti, en að -öðru leyti var sigurinn svo mikill, að meirihlucinn er mjög traustur. SJÁLFKJÖRNIU. Flokkur andstæðinga Kaundas, African Congre.s (ANC) bauð ekkj fram í 24 kjördæmum. Frambjóð endur UNIP í þessum kjördæm- um voru því sjáifkjörnir. Auk þess gengu fimm frambjóðendur ANC í UNIP í kosningabaráttunni Þegar fyrir lágu úrslit í 60 kjör dæmum Afríkumanna hafði UNIP tryggt sér 51 þingsæti og ANC 9. Hvúir menn kusu menn af eigin kynþætti, en kosningaþátttakan sýnir, að þeir hafa að mestu lagt árar í bát og óttast nú að missa þau þingsæti, sem þeir enn hafa, við næstu kosningar. STAÐA NKUMBULAS. UNIP var stofnaður 1960 a£ nokkrum foringjum ANC, en Kaunda hafði verið aðalritari þcss dlokks. Þeir höfðu stofnað nýjan flokk 1958, en sá fíokkur var bannaður. Þessir sömu for- ingjar stoínuðu þá UNIP. Um þetta leyti var Kaunda í fangelsi en hann var ta'.inn sjálfkjörinn leiðtogi og tók við stjórninni um leið og honum var sleppt úr haldi UNIP varð brátt stór flokkur undir forystu áliugasamra, ungra manna. ANC, sem var undir for- ystu Harry Nkumbula, sem var nokkuð eldrj að árum, missti fyigi. Nkumbula var fylgjandi ná inni samvinnu við hvíta menn og í næstsíðustu kosningum var stað- hæft, að hann hefði þegið fé frá sjáifum Sir Roy Welensky og Tsh ombe forseta í Katanga. Vegna kosningaskipulagsins fékk Nkumbula fimm þingsæti og komst í oddaaðstöðu á þingi. Hann hefur því gegnt þýðingarmikiu hlutverki í stjórnmálum þar sem UNIP og ANC urðu að mynda sam steypustjórn. Nú virðist ANC orðinn flokkur vis.rra æitflokka í suðurhéraði landsins. Nkumbula hefur lítið lát ið að sér kveða að undanförnu og iítið bar á lionum í kosningabar- áttunni. FJÁRFESTINGAR Eitt helzta barátiumál UNIP hefur verið upplausn Mið-Afríku- rikjasambandsins. Það var stofn- að 1953 og leyst upp um áramót- in. Þar með hefur leiðin verið rudd til óskoraðs pólitísks sjálf- stæðis og yfirráða yfir liinum miklu náttúruauðiindum landsins blökkumönnum til lianda. Norður-Rhodesia var ríkasta Iandið í ríkjasambandinu. Þótt hin ir 70 þúsund hvítu íbúar berðust lengi gegn upplausn ríkjasam- bandsins höfðu kaupsýslumenn gert sér grein fyrir því á síðari ár um að baráttan var vonl. og þeir | hafa lagt í miklar fjárfestingar í Norður-Rhodesiu. Það eru koparnámurnar í norð- urhluta landsins, skammt frá landamærum Katanga, sem ger- ir landið auðugt samanborið við mörg nágrannaríki. Þar hafa er- lend fyrirtæki grætt stórfé, sem þeir hafa tekið úr landi. Afríku- menn vilja binda enda. á þetta og peningarnir munu koma að góð- um notum í ríkiskassa hins nýja ríkis. IIÆTTULEG STARFSEMI. En kQparnámurnar munu valda Kaunda vandræðum. Þar staría um 3 þús. hvítir námuverkamenn, en ahs eru starísmenn námanna 35 þúsund. Hvítu verkamennimir hafa beztu störfin, stjórna vinnu- tækjum, eru. verkstjórar o.s.frv. Þeir hafa sérstakt verkalýðsfélag og mellaun þeirra eru rúmlega og meðallaun þeirra á ári auk ým- issa hlunninda í sambandi við hús- næði, vatn oJfL Afrískir námu- verkamenn fá aðeins sem svarar einum tíunda af launum liinna hvítu. KAUNDA Á undanförnum tíu árum hefur Afríkumönnum tekizt að skipu- leggja öf'uga verkalýðshreyfingu og eftir erfiðar samningaumleit- anir tókst þeim að fá því fram- gengt, að hafizt yrði handa um að mennta Afríkumennina til að þeir gæ.u tekið við „góðu störfun um“ í námunum. Þetta gekk nokk uð treglega en búast má við, að stjórn Kaunda muni hraða þeirri þróun, að Afríkumenn verði látn- ir taka við störfunum í námunum Kaunda verður að gera þe ta meðal annars vegna þess, að hon- um er nauðsynlegt að liafa góð samskipti við verkalýðshreyfingu Afríkumanna. Þessi samskiptr hafa á stundum ekki verið eins góð og bezt var á koúð. FRAMSÆKNIR ÞJÓÐERNIS- SINNAR. Kaunda er hófsamur stjórnmála maður á sama hátt og Nyerere í Tanganyika. Báðir gengu þeir á trúboðsskó.a og báðir gerðust kenn arar, en hærra var ekki liægt að ná á dögum nýlendustjórnarinn ar. Flokkar þe.rra eru einnig keimlíkir. Báðir eru þeir fram- sæknir flokkar þjóðemissinna. Kaunda hefur setið margar al- þjóðlegar ráðstefnur, sem Afríku- menn í Austur- og Mið-Afríku hafa haldið. Hann er einn af leið- togum samtaka þeirra, PAF- MECSA. Hann hefur einnig kom- ið til Norðurlanda þar sem hann sóttist eftir nánu sambandi við verkalýðshreyfinguna. Þrátt fyrir sigurvimuna kemst Kaunda varla hjá því að hugleiða það sem hefur gerzt á Zanzibar og í Tanganyika undanfama daga. Atburðirnir hafa sýnt, að nýir leiðtogar geti tekið við stjórninni með tilstyrk nokkur hundruð vel vopnaðra manna Sorglegt væri fyr ir þennan hluta Afríku ef foringj um á borð við Kaunda tækist ekki að sitja að völdum og gefa gott fordæmi með stjórn sinni. Framh. á 10 síðu. Svipniynd frá Zansibar. 4 2. febr. 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.