Alþýðublaðið - 10.04.1964, Qupperneq 2

Bitstjórar: Gylfi Gröndal (áb.) og 'Benedikt Gröndal. — Fréttastjóri:
Arni Gunnarsson. — ititstjórnarfuiltrúí: Eiður Guðnason. — Símar:
14900-14903. — Augiýsingasími: 14906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið við
IHveríisgötu, Beykjavík. — ú.entsmiOja Alþýðubiaðsins. — Áskriftargjald
hx. ÆO.OO. — X lausasölu kr. 5.00 eintákið. Útgefandi: Alþýðufiokkurinn.
FÉLAGSHEIMILIN
STÓRKOSTLEGT átak iiefur verio gert í fé-
'lagslieimilamálurn síðastliöin fimmtán ár. Glæsi- .
íleg samkomuhús 'hafa risilð, mennmgarlífi hérað-
-anna til eflingar. Félagsheimilin hafa skapað
ibreytta og bætta aðstöðu tll að njóta nútíma menn
ingarlffis óg mjög stúðlað að auknu féiagslífi.
Þótt vel h.afi iverið unnið,. ier margt enn ógert.
Af þeirri ástæðu hafa fimm þingmenn úr þrem
flok'kum iLfu'tt þingsályktunartilllcjgu, þess efnis,
að reynt verði að finna ieilðir til að auka fé félags-
heimiiásjóðs og stefna um leið til aukinna fram
íkvæmda.
Þau félagsheimili, sem þegar eru risin, eru mið
tstöðvar meim.lngarlífs viðkomandi ibyggðarlaga.
Þar sem ekbert eða lélegt samkomuhús iviar áður,
■er nú víða aðstaða til hvers konar mannfunda, ieik
sýninga og hljómleikahalds. Vafalaust kemur að
'því, að félagsheimilin verða enn betur nýtt í þágu
taukins menningai’lífs, því mikillv'ægi heilbrigðs fé-
lagslífs vex, samtímits því sem stritstundunum
ifækkar og tómstundir aukast.
Á undanfömum árum 'hafa félagsheimilin á
stundum sætt ndkkurri gagnrýni. Hefur ghgn-
xýnin einkum verið tviþætt. í sumum félagsheimil
■am 'hafa iverið haldnlr tíðir dansleikir og þá ékki
alltaf með sem mestum menningarbrag. Dans- 'i
Ueikjahald hefur æfið oft verið eina tiitæka ráð-
títöfunin til að ráða bót á knýjandi f járhagsvand-
iræðum, ög iekki má gagnrýna hásin eða stofnan-
'i'rnar fyrir framferði fólksins, sem þar kemur sam
an. í öðru lagi hefur það sætt gagnrýni, að félags
heimiiin hafi verið byggð óþarflega þétt. í þessu
efni er sjáifsagt vandfundin leið, sem allir .gætu
sætt sig við. En isjáifsagt er aúðvitað, að þau sveit
arfélög, sem eiga félagslega samieið, sameinizt um
byggingu og rékstur félagsheimila, og vafalaust
verður sú þróunin að isveitarféiögin stækki og
•verði þannig styfkari heildir.
Þrátt fyrir gagnrýnina hafa féiagsheimilxn
sannað g'ildi sitt svo ekki verður um villzt. Þeim
. sveitum þar :sem ekki er þegar aðstaða fil að njóta
■heilbrigðs menningarlífs, iVerður að skapa slíka að
is.töðu sem fyrst. Sú tíð er senn liðin, að sveitirnar
Voru afskiptar og útundan í menningarlegu tilliti,
•og það eru fyrst og fremst félag'sheimilin, sem fOLýtt
hafa þeirri heiilavænlegu þróun.
■K i
, Augíýsingasími
ALÞÝDUBLAÐSINS
• ■ *
er 14906
£ 10- apríl 1964. — ALÞÝ0UBLAÐIÐ
TiT
kJI-k.
L
Færum sfarfsdaginn fram
GYLFI :Þ. GISLASON skrifaði
grein liér í biaðio á laugardaginn
um endurskipalagningu starfsdags
ins. Iíann bendir á bað, aö hér
ríki ófremdarástand í þessum mál
um og leggur til að starfsdagur-
inn verði færður fram, þannig að
vinna byrji fyrr á morgnana og
ljúki fyrr á kvöldin. Hann bendir
á mörg dæmi máli sínu tií' stuðn-
ings og hlýtur maður að failast á
sjónarmið hans. Til viðbótar verö
ég að segja þaö, að það er þakkar
vert, þegar s 'jórnmálamenn, sem
hafa mikil áhrif, láta sig fleira
skipta en stjórnmálin, ekki sízt
þegar þeir stefna að því að bæta
samfélágsháítu okkar.
ÞEGAR ÉG LAS þessa ágætu
grein rifjaðist það upp fyrir mér
að fyrir mörgum árum dvaldi ég
erlendis. Ég bjó í hóteli, sem stóð
við miklar umferðagötur. Ég vakn
aði við þungan nið borgarlífsins
kl. 6—7 á hverjum morgni. Klukk-
an 7 var umferðin komin í fullan
gang: Bifhjól og bifreiðar þutu
um göturnar. (Það var þá, sem
ég í gremju minni fann upp orðin
skellinaðra og spanskratti, en hið
fyrrtalda yann sigur). — Mér
skildisi þá munurinn, sem var og
er enn á starfsdegi okkar og ann-
arra þjóða. Hér förum við ekki til
vinnu fyrr en kl. 8—9 og jafnvel
ekki fyrr en kl. 10.
ÞAÐ ER RÉTT, sem Gylfi seg-
| ir, að það nær ekki nokkurri áit,
að barnið fari í barna- eða ungl-
ingaskólann klukkustund, jafnvel
tveimur klukkustundum, á undan
föðurnum á vetrum. Vitanlega eig
um við að færa starfsdaginn fram.
Við eigum að byrja vinnu kl. 8
í síðasta lagi og hætta þá fyrr á
i daginn. Þannig á allt að breytast:
verkamannavinna, skrifstofuvinna,
skemmtanir, öll þjónusta.
ÞETTA HEFÐI það í för með
sér, áð næturdrollið mundi hverfa.
Nú er það mjög algengt að fólk
j fari út og í lieimsóknir kl. 9 eða
I jafnvel kl. 10 að kvöldi. Og þess
j þekkjast mörg dæmi, að fólk kem-
ur í heimsókn kl, 11 og jafnvel
j kl. 12 á miðnætti. Liggur þó í aug
I um uppi, að það er helber dóna-
skapur að koma svo seint í heim-
sókn á heimili. Fullkomið næði
fyrir utanaðkomandi áhrifum á að
vera á heimilum eftir kl. 9 á kvöld
in, þó að gestir, sem koma fyrr,
séu vitanlega nokkuð lengur.
EN ÞAÐ ER EKKI NÓG að tala
um þetta. Það verður að gera til-
raun til þess að koma breyting-
unni á. Það verður ekki gert nema
á þann hátt, að opinberar skrif-
stofur ríði á vaðið, verz’anir byrji
fyrr og loki fyrr, að verksmiðjur
breyti vinnutímanum í samráði við
starfsfólk sitt og svo framvegis.
Þetta er ekki hægt að framkvæma
með fyrirskipunum, reglugerðum
eða lagaboðum, það er að minnsta
kosti mjög erfitt að fara þá leið.
Það verður að framkvæma breyt-
inguna á frjálsan hátt.
í ÞESSUM EFNUM höfum vi3
íslendingar sérstöðu. Aðrar þjóð-
ir byrja .starfsdag sinn fyrr og
hætta fyrr. Við eigum að taka upp
þeirra sið, en leggja niður okkar
eigin ósið.
Hannes á hominu.
Norrænn lýðháskóli starfræktur hér
D A N S K I ritstjórinn Christian
Bönding frá Nordisk Pressebur-
eau, sem allt frá því 1960 hefur
unn,ð að því að auka fréttaþjón-
ustu milll íslands og annarra Norð
urlanda, héfur með starfi sínu og
viðleitni vakið vaxandi áhuga á
íslandi, .og í júnímánuði kemur
hann til landsins með SO Norður-
landabúa í leigiiflugvél. í sam-
vinnu við Norræna lýðháskólann,
sem heldur uppi námskeið.um yfir
sumarmánuðina erlendis, mun
verða efnt hér til námskeiðs, sem
stendur yfir í mánuð.
Meðal þeirra, sem koma við
sögu námskeiðsins af íslands hálfu
verða Bjarni Benediktsson forsæt-
isráðherra, Gunnar Thoroddsen
fjármálaráðherra, Gylfi Þ. Gísla-
son menntamálaráðherra og Þor-
leifur Þórðarson forstjóri '■ Ferða-
skrifstofu ríkisins, sem draga
munu fram ýmsa þætti í íslenzku
þjóðfélagi samtímans. Einn liður
í námskeiðinu nefnist „Frá sögu-
öld til atómaldar", og verður sú
saga rakin af þeim dr. Einari Ól.
Sveinssyni, dr. Kristjáni Eldjám
og dr. Sigurði Þórarinssyni. Þá
mun Sigurður A. Magnússon blaða
maður kynna þátttakendum ís’enzk
an nútímaskáldskap, og Gunnar
G. Schram ritstjóri fjalla um ís-
lenzka blaðamennsku. í stuttu
málj hefur Christian Bönding hag
að námskeiðinu þannig, að liinir
norrænu gestir geti kynnzt sem
flestum hliðum á daglegu lífi á
ís'andi nú. Hann er sjálfur ná-
kunnugur íslenzkum málefnum
eftir átta heimsóknir, sem marg-
ar hafa tekið yfir nokkra mánuði,
og hefur skrifað fjöldann allan af
greinum um ísland, sem birzt hafa
í milljónaupplögum í norskum,
sænskum, fínnskum og dönskum
blöðum, er njóta þjónustu Nordisk
Pressebureau.
Um samband sitt við Norræna
lýðháskólann segir Bönding, að
það sé mjög eðlilegt, þar sem
verulegur liluti af starfsmönnum
Nordisk Pressebureau starfi jafn-
framt að kennslu vlð ýmsa skóla.
Auk greina og frétta um norræn
efni, sem blöð á öllum Norður- '
löndum fá að staðaldri, framleiði
Nordisk Pressebureau einnig tíma
bært kennsluéfni, m. a. um utan-
ríkismál, sem notað sé við kennslu
í skólum.
Á undirbúningsfundum, sem
haldnir hafa verið að undanförnu
liér í Reykjavík, hefur Christian
Christian Bönding-.
Bönding ásamt forstjóra Norræna
lýðháskólans, Arne Hyldkrog, átt
samningsviðræður við íslenzka að-
ila um stofnun fullgilds lýðháskó'a
hérlendis, sem starfi árið um'
kring. Með viðurkenningu, sem
vonazt er til að íslenzka ríkið veiti,
munu nemendur geta fengið sama
styrk til að sækja lýðháskóla á
íslandi eins og þeir fá í hrima-
löndum sínum. Þessi tilhögUM hef-
ur lengi tíðkazt í samskiptum lýð-
háskóla í Noregi, Svíþjóð, Finn-
landi og Danmörku, og hafa marg
ir íslendingar notið góðs af henni.
Allt-frá unglingsárum hefur mig
dreymt um að komast á lýðháskóla
á íslandi, segir Cliristian Bönding,
en það var ekki hægt, þar eð þess
háttar skólar voru ekki til á ís-
landi. Það er mér því mikið gleði-
efni að fá að taka þátt í sanrn-
ingsviðræðum uín skóla, sem ég
er sannfærðúr um að mun á ó-
komnum árum draga til sín þús-
undir ungra karla og kvenna frá
Norðurlöndunum.
Áhuginn, sem Nordisk Presse-
bureau ■ hefur á stofnun norræns
lýðháskóla á íslandi, stafar m. a,
af því, að með þessari tilhögun
verður hægt að staðsetja norska,
sænska, finnska og danska starfs-
menn skrifstofunnar hér, og gætu
þeir jafnframt kennslustörfum unn
ið að öf'un frétta og blaðagreina
í sambandi við íslenzka starfsbræð
ur sína til dreifingar erlendis.. Slfk
samræming er nauðsynleg af
tveimur orsökum: 1) ferðalög milli
íslands og annarra Norðurlanda
eru svo dýr vegna mikil'ar fjar-
lægðar, og 2) íslenzk dagblöð eru
svo fá og smá, að þau geta ekki
með áskrift sinni hjá Nordisk
Pressebureau kostað skrifstófu hér
og launað starfsrnenn — en þann-
ig því hát.að í Noregi, Svíþjóð,
Finnlandi og Ðanmörku.
Spurningunni um, hvenær Nor-
disk Pressebureau búist við aS
geta opnað skrifstofu í Reykja-
vlk, svarar Christian Bönding á
þann veg, að hann vonist til að
hægt verði að opna slíka skrif-
stofu fyrir árslok 1964. A8 starf-
semi hennar mun standa íslenzkt
hlutafélag, sem öll dagblöðin og
Ríkisútvarpið eru hvött til að eiga
aðild að.
Sigurgeir Sigurjónsson
hæstaréttarlögmaður
Málflutningsskrifstofa
Óffinse'ötu 4. Sími 11043.
&