Skólablaðið - 19.02.1909, Blaðsíða 7

/
Heyrt hef eg bankastjórann í fsl.
banka ávarpa islenska banka-starfs-
menn á góðri og gildri íslensku, en
hann fjekk svai á — Dönsku!
Hreinn óþarfi að vera að þessu
Dönsku-babli til að geðjast þeim
Dönum, sem hjer eiga heima. Þeim
er eigi þægð í þvr Pvert á móti.
Þeir vlija víst allir læra íslensku, og
láta taia íslensku við sig.
Það er svo stutt — fáir áratugir —
síðan Rvík var eins mikið dönsk
eins og íslensk, að það getur ekki
talist ónáttúrlegt að eitthvað eymi
eftir af Dönskunni í tali; en það þarf
að hverfa!
*
^ (§jr
Kennarafjelag
í
Vestur-lsafjarðarsýslu.
Fyrir nokkru hefir komið til mála að
stofna kennarafjelag fyrir Vestur-ísafjarðar-
sýslu.
Nú 39. desember síðastl. hjeldu kenn-
araó þar fund með sjer á þingeyri. Mættir
voru 6 kennarar. Nokkrir fleiri eru
starfandi kennarar í sýslunni, en sökum
ýmsra annmarka gátu þeir ekki verið
við staddir.
Aðalverkefni fundarins var stofnun
kennarafjelags fyrir v/estur-Isafjarð-
arsýslu; voru þegar samin lög fyrir það,
að mestu sniðin eftir lögum kennara-
fjelags Gullbringu- og Kjósarsýslu.
Tilgangur fjelagsins er, að efla sam-
vinnu og samtök milli kennara sýslunnar
til að bæta mentun alþýðunnar og hlynna
að hagsmunum kennnaranna bæði andlega
og líkamlega.
Til framkvæmda á þeim tilgangi, að
menta alþýðuna, eiga meðlimir þess svo
oft sem þeir sjá sjer fært, að halda fyrir-
lestra uni uppeldisfræðisleg efni, og leið-
beina mönnum við fræðslu barna. Eink-
anlega var byrjunarkensla heimilanna höfð
þar fyrir augum. Fjelaginu var ljóst, hve
mikilsvert það væri, að börnin fengju
viðunandi undirbúningsmentun áður en
hin lögskipaða fræðsla byrjaði, og hvað
heimilsfræðslunni væri þar í mörgu ábóta-
vant.
Eftirlit með heimilisfræðslu ber fræðslu-
nefndum að hafa á hendi, en engin sann-
girni er, að ætlast til að þær einar bæti
úr þeim skorti, sem er á fullnægjandi
heimilisfræðslu. Par er þá einnig starf-
svið kennaranna, og fjelagið vill því
starfa að því, eftir megni, að leiðbeina
við þá kenslu, eftir þvf sem ástæður leyfa,
þótt hæpið sje að þeir geti haft eins
víðtæk áhrif og æskilegt væri, sökum strjál-
bygðar og kensluanna þeirra sjálfra.
Aðalfund heldur fjelagið í jólaleyfinu
ár hvert, en auk hans tvo aðra — haust
og vor — við byrjun og lok hvers
skólaárs.
fnntöku í fjelaglð fær hver, karl eða
kona, sem hefir eða hefir haft atvinnu við
kenslu, hvorí heldur við fasta skóla eða
SKOLABLAÐIÐ 19
í fræðslunjeraði. Fjelaginu stjórna þrír
menn: formaður, ritari og fjehirðir. For-
mannskosningu hlaut Björn Guðmundss.
Starfa vill fjelagið eftir fyrirkomulagi
því, er vakir fyrir umsjónarmanni fræðslu-
málanna Jóni Þórarinssyni, að hið
íslensk; kennarat'jelag — eða sambands-
þing f þess stað, — verði miðstöð
allra kennarafjelaga út um landið; en eigi
sá það (fjelagið) sjer fært, að þessu sinni,
að senda fulltrúa á ársþing hins íslenska
kennarafjelag næsta vor. — — — —
Þótt eigi sjeu mörg kennarafjelög rnynd-
uð út um landið og samtök meða' kenn-
ara því eigi öflug, enn sem komið er,
þá er vonandi að þar er fræðslulögin
nýju eru komin til framkvæmda muni
þeir af kennurunnm, er eigi hafa hugsað
um kennara fjelagsskap, vakna til um-
hugsunar og sjá verðmæti slíkra fjelaga.
Orðið gæti það einnig hagur fyrir þá, er
kenslu stunda í fræðsluhjeraði og eigi
hafafengin sjerstaka tilsögn í kenslustarfinu,
að ganga í slík fjelög.
Og þótt strjálbygðin sje vondur agnúi
á samvinnu vor kénnara, þá ættu þó
fjelögin að geta dafnað með einbeittri at-
orku og fórnfúsum áhuga. Einn aðal-
fundur ætti þó víðast hvar að geta orðið
á vetri hverjum; ættu fjelögin að geta
búið við það, ef hver meðlimur starfaði
ótrauður að tilgangi þeirra þar fyrir utan.
Ef eitthvert verk á að vera vel unnið,
þurfa allir verkamennirnirnir, er að því
starfa að vera samtaka, og því samhentari
sem þeir eru, þess betur og fljótar vinst
verkið.
Og margt lærist þá, sem hverjum ein-
stökum var dulið.
Sannarlega ættu kennarafjelögin aó geta
verið slíkt samheldnis- og framþróunarafl,
til að þroska kennarana og starf þeirra.
Víst eru til þeir erfiðleikar, er rísa sem
ógnandi brotsjóar, sem alt vilja niður
brjóta, en — þá er einnig gott að sjá
að »lognborð skín á afgrunns öldum«.
Verkið er mikið, sem vinna þarf, en
vinna hið góða er best. Og engin ósk
mun vera ríkari hjá stofnendum hins nýja
fjelags en sú, að það mætti verða öflugur
liður í þeirri keðju, sem vonandi tengir
oss alla saman til að vinna að blessunar-
ríkustu og mikilvægustu starfsemi þjóðar
vorrar.
Einn af stofnendum.
fr-
Um samvinnu
Meðal kennara
skrifar Porst. Friðriksson kennari á
Eystri Sólheimum Skólablaðinu. Háttv.
höf. afsakar, að greinin kemur hjer
ekki öll. En þetta er meðal annars í
henni:
— — — Vjer kennarar tinnum, ef
til vill, sárast til þess af öllum, hve
það er afar slæmt að vera sundraðir,
°g geta ekki tekið höndum saman,
þegar mest á liggur.
En þetta er kennarastjettinni sjálfri
að kenna. Kennararnir hafa verið
hálf sofandi; þeir þafa ekki haft dáð
í sjer til að vinna saman; látið reka á
reiðanum, en nú dugar ekki lengur
að hver bauki í sínu horni — -- Starf-
ið er svo áríðandi, að vjerverðum að
hafa auga á hverjum fingri. Fræðslu-
lögin nýju gera meiri kröfur til þekk-
ingar barnanna, og þá auðvitað um
leið meiri kröfu til kennaranna. En
strangari kröfur til undirbúningsment-
unar kennarastjettarinnar gefa henni
líka rjett til hærri launa. Betri borgun
gefur hvöt til að leggja nokkuð á sig
óg leggja nokkuð í sölurnar af fje og
tíma. — — — Efnalega sjálfstæður
maður vinnur meira gagn en sá, sem
er upp á aðra kominn. Starfsþolið
og viljakrafturinn veiklast við efnalegt
ósjálfstæði í hvaða mynd sem það
er. — —
Kennarar mega ekki eigi við bágari
kost að búa en aðrir, sem verða að
leysa áríðandi verk afhendi. Reir lifa
ekki af loftinu fremur en aðrir. — —
Störf kennaranna eru eins áríðandi
og störf prestanna; eru að sömu leyti
hin sömu; eru að öllu leyti eins vanda-
söm. Enginn öfundar prestastjett-
ina, eða sjer ofsjónum yfir launum
þeirra. — — Þó gæti verið freisting
til samanburðar.
Prestarnir kosta nú meiru til undn-
búningsins, en verk þeirra eru ekki
vandasamari.
Krafan um hærri laun handa kenn-
urum leiðir til þess að heimta verð-
ur meira af þeim. Peir þurfa að
halda áfram að menta sig; þurfa að
eignast bækur og lesa stöðugt. »Fram-
haldsmentun handa kennurum« þurfa
þeir að sækja, og neyta allra ráða til
að menta sig sem best.
Eitt ráðið til þess er fjelagsskapu r
Iíkt og ritað hefir verið um í »Skóla-
blaðinu«. Smá fjelög í sveitunum, með
fulltrúa þingi einu sinni á ári munu
gjöra mjög mikið gagn. Og svo ættu
kennarar að heimsækja hver annan,
þegar hægt er og leiða saman hesta
sína um kensluaðferðir og alt sem þar
að lýtur.
Kennarafjelög þurfa að vera í hverri
sýsiu, og halda fundi svo oft sem
þau geta. Á sambandsþinginu, sem
á að halda í Reykjavík einu sinni á
ári, hittast kjörnir fulltrúar frá öllum
smáfjelögunum. Par ræða þeir öll
sín áhugamál, og kynnast reynslu og
skoðunum hver annars.
Petta hlýtur að leiða til góðs. Um
þetta hefir verið rætt í »Skólabl.«, en
góð vísa er ekki of oft kveðin. — — —
P. F.
Svar til G. J.
1. Kaupbætinn fáið þjer, þegar þjer sendið
andvirði blaðsins og burðargjald fyrir
kaupbætinn.