Sovétvinurinn - 01.07.1934, Side 3

[Sovét vi nurin n]
Sovétríkin 11 ára. Eftir H. Berger.
6. júlí 1923 tók Aðalframkvæmdanefnd Sovétríkj-
anna ákvörðunina um hið nýja stjórnarfyrirkomu-
lag, SanrJtand liinna sósíalistisku sovétlýðvelda. Ein-
göngu formsatriði? Svo kynni þetta að koma mörg-
um manninum ntan Sovétríkjanna l'yrir sjónir, því
að fjölmargir eru þeir, sem enn í dag tala aðeins
um »Rússland« — einnig í hópi sovétvina. Og var
þó sovétstjórnskipulagið verulegur áJangi í hinni
þjóðernislegu frelsispólitík, sem hafin var með rúss-
nesku byltingunni undir forustu Lenins.
1 augum liinna fjölmörgu þjóðerna rússneska
keisaradæmisins var orðið »rússneskur« einmitt
tákn kúgunarinnar. Rússneska yfirdrottnunarstefn-
an leitaðist við að bæla niður með valdi sérmenn-
ingu hinna ýmsu þjóðerna. Hún bannaði notkun
margra þjóðtungna, svo sem eistnesku, lettnesku,
lítáisku og hvítrússnesku og kyrkti með því þróun
þeirra og stöðvaði. Ukranir, þessi fyrirmannlega,
gamla menningarþjóð, voru 1 fyrirlitningarskyni
nefndir Litlu-Rússar, og rússneska keisararíkið við-
urkenndi tungu þeirra ekki. Og í Asíu varð Rúss-
inn aldrei annað en embættismaðurinn, illræmdur
okrarinn, sem einnig þar varð undirorpinn hinu
alinenna liatri.
Eitt hinna fyrstu verkefna Októberbyltingarinnar
var að veita hinum kúguðu þjóðernum frelsi. Nán-
asti samverkamaður Lenins, Josef Dscluigascliwili
(Stalin), sem var frá Georgíu og sjálfur hafði orðið
fyrir barðinu á kúgunarpólitík rússnesku keisara-
stjórnarinnar, varð fulltrúi þjóðernismálanna.
Á því þróunarskeiði, þegar fasistar allra landa
magna þjóða- eg kynþáttalratrið rneir en dæmi eru
til áður, er það afar nauðsynlegt, að koma auga á
bið ljyltingarlega mikilvægi sovétskipulagsins. Kyn-
flokkafræðingar fasista sjá aðeins þá eina leið út
úr hinni vonlausu kreppu, sem þjáir nú lönd þeirra,
að leggja undir sig ný lönd og undiroka »lágstæð-
ari« þjóðir. Gyðingaofsóknirnar í Þýzkalandi Hitlers
eru aðeins hóflát byrjun þess, sem fasisminn ætlar
sér með stefnuskrá sinni »blóð og land« í land-
vinningaherferðum sínum.
Sovétstjórnarskipulagið leggur til grundvallar jafn-
rétti allra þjóðerna, sem innan Sambandsins eru.
J'að veitir þeim þann sjálfsákvörðunarrétt, sem
þjóðir allra annara lantla liafa svívirðilega verið
sviknar um. Það eflir hina viðskiptalegu og menn-
ingarlegu þróun landa, sem áður voru vanrækt, og
þurrkar út hugtök eins og »framfaraþjóð« og »kyrr-
stöðuþjóð«.
Sovétríkin eru fyrsta raunverulega alþjóðlega ríkið
í veröldinni. A sovétráðstefnunum og á fundum
Aðalframkvæmdanefndarinnar talar hver sitt móð-
urmál. Hvort sem menn eru Rússar, Armeningar,
Ukranir, Jakutar eða Gyðingar, geta þeir notað
móðurmál sitt fyrir dómstólunum, í opinberu lífi
og I) löðunum. Með framkvæmd þjóðernislegs jafn-
réttis eru allar þjóðernisstefnur kveðnar niður í eitt
skipti fyrir öll. I sovétskipulaginu getur hvorki
þjóðernisofstæki né kynflokkahatur.
Sovétstjórnarskipulagið er einnig að því leyti al-
þjóðlegt, að ákvæði þess eru ekki einskorðuð við
þær þjóðir einar, sem þegar eru í Sambandinu:
Hver sú þjóð, sem framkvæmt hefir verklýðsbylt-
inguna í sínu landi, getur um leið orðið meðlimur
í Sambandinu með fullum réttindum, ef sérstjórn-
arfyrirkomulag hennar er í samræmi við sérstjórn-
arfyrirkomulag annara meðlima Sambandsins. Nú
á tímum, þegar síðustu ríkin, sem enn halda uppi
þingbundnu lýðræði, takmarka réttindi þjóðþing-
anna með þvingunarráðstöfunum eða þvingunar-
samþykki þeirra, eru Sovétríkin eina raunverulega
lýðræðisríkið, þar sem byggt er á samstarfi alls al-
mennings um stjórnina og unnið að því með fullri
vitund, að fullkomna form og aðferðir þessa sam-
starfs.
Það eru ekki embættismenn, málflutningsmenn
og menn af aðalsættum, sem stjórna Sovétríkjunum,
heldur verkamenn og bændur, við hlið hinna gömlu,
skóluðu byltingarmanna, sem sótt liöfðu reynslu
sína í áratuga leynilegt starf á tímum keisaraveld-
isins og gátu sigrað einmitt af því, að þeir voru
ávallt í nánu sambandi við alþýðuna. Bóndasonur
einn úr héraðinu Twer, sem vann 20 ár sem málm-
iðnaðarmaður, Kaiinin, er forseti þessa lýðveldis.
M. I. Kalinin veitir viðtai í MocJiowaja, einni af
aðalgötunum í Moskva. Viðtalsstofa lians er á gólf-
hæð gamals veitingahúss, sem nú er íbúðarhús fyrir
samstarfsmenn sovétstjórnarinnar. Kalinin veitir þar
viðtal daglega, ásamt hinum öðrum forsetum sovét-
ríkjanna og samstarfsmönnum þeirra; verkamenn
og bændur úr öllum hlutum landsins koma þangað
að sækja hann heim og skýra honum frá óskum
sínum. Er hann einasti þjóðhöfðingi veraldarinnar,
sem liægt er að ná tali af viðhafnarlaust, án þess
að tilkynna komu sína áður. Kalinin er bændun-
um »starosta« — þorpsöldungurinn.
Petrowski er lorseti Ukraníu; áður var hann
málmiðnaðarmaður í Jekaterinoslaw, borginni, sem
3