Alþýðublaðið - 17.03.1965, Síða 7

Gunnar Eyjólfsson ogr Guðbjörgr Þorbjarnardóttir.
HEIMSÓKN ÚR EYJIIM
Loikfélag Vestmannaeyja:
FÓRNARLAMBIÐ
Gamanleikur í þremur þátt-
um eftir Yrjö Soini
Leikstjóri: Höskuldur Skag-
fjörð
Þýðing: Júlíus J. Daníelsson
LEIKFÉLAG Vestmannaeyja
kom i heimsókn til Reykjavíkur
um helgina og hafði tvær sýn-
ingar á gamanleik sínum, Fórn-
arlambinu, í Tjarnarbæ. Vest-
mannaeyingar í höfuðstaðnum
virtust kunna vel að meta heim-
sóknina; var leikhúsið þéttsetið
og' leiknum virktavel tekið þeg-
ar ég sá sýninguna ú sunnudags-
kvöld.
Fórnarlambið er hlátursleikur
af ofboð einfaldri gerð, ævin-
týrið góða um alþýðustúlkuna
sem fær forstjóra eftir hæfilega
skoplega vafninga og misskiin-
ing. Efniviðurinn er sem sagt
ekki mikill fyrir sér og fyndnin
í leiknum víða heldur þunn og
fáfengileg; en þar fyrir er eng-
in ástæða til að vanmeta verk-
efni sem þetta. Hér eru tiltölu-
lega fastmótaður, einfaldar mann
lýsingar sem ekki reyna óþarf-
lega á sköpunargáfu leikend-
anna en veita þeim ýmis' tæki-
færi að leika sér í lilutvcrkun-
um, atburðarás með ærslum og
fjöri og ýmsum smellnum uppá-
tækjum. Líklega hæfa slík og
þvílík verkefni áhugamannafé-
lögum allvel í bland við 'alvar-
legri og kröfuharðari viðfangs-
efni; ósvikinn hlátur er alla
daga þakkarverður. Og Vest-
mannaeyingum tókst dável upp
í Fórnarlambinu undir leið-
sögn Höskuldar Skagfjörðs; —
leikur þeirra var fjörlegur og
furðu samfelldur og skoptilefn-
um leiksins oft haldið vel til
haga. Leikendur eru sjö talsins:
Árni Johnsen, Einar Þorsteins-
áon, Ásta Steingrímsdóttir,
Edda Aðalsteinsdóttir, Sigurgeir
Sigurjónsson, Unnur Guðjóns-
dóttir. Gunnar Sigurmundsson.
Leikgáfum þeirra er vonlega
nokkuð misskipt, en allir aðilar
lögðu sig bersýnilega fram við
sýninguna. Mesta athygli vöktu
Sigurgeir Sigurjónsson, sem
gerði sér góðan mat úr aðal-
skopfígúru leiksins, og þau Unn
ur og Gunnar; öll eru þau ber-
sýnilega hæfileikafólk.
Það kann að þykja að bera 1
bakkafullan læk að fjölga leik-
sýningum í Reykjavík með við-
vaningaheimsóknum sem þessari
— þó að gestirnir séu náttúr-
lega velkomnir til frænda sinna
og vina hér. En sýning þeirra
í Tjarnarbæ var einnig áminn-
ing um kjör leikfélaganna út
um land sem oft vinna mikið
og gott starf við furðu óhægar
^aðstæður og erfiðan hag. List-
rænar kröfur verða varla gerð-
ar til leiksýninga sem þessar-
ar. þær eru varia nema dægra-
stytting þátttakendum sínum sem
Framhaid á 10. síðu.
Róbert Arnfinnsson ogr Anna Guúmundsdóttir.
OFULLNÆGJA
-Þjóðleikhúsið:
SANNLEIKUR í GIFSI
Sjónleikur í þremur þáttum
eftir Agnar Þórðarson
Leikstjóri: Gísli Alfreðsson
Leikmynd: Lárus Ingólfsson
HIÐ NÝJA leikrit Agnars
Þórðarsonar sem Þjóðleikhúsið
frumsýndi á laugardagskvöld olli
vonbrigðum. Og vonbrigðin urðu
enn lilfinnanlegri en ella fyrir
það að Agnar liefur verið talinn
álitlegasti leikritahöfundur okk-
ar; hefði verið fagnaðarefni að
sjá í nýju verki hans verúleg
‘framfaraspor frá Gauksklukk-
unni sem leikhúsið sýndi fyrir
sjö árum síðan. Því var nú ekki
að heilsa þessu sinni: það er ill-
eða ógerlegt að gera sér nokkra
viðhlítandi gre'in fyrir því hvert
Agnar Þórðarson telji sig vera
að fara í þessum nýja leik. —
Þjóðleikhúsið virðist líka hafa
tekið þessu vanmáttuga verk-
efni liangandi hendi og gerði ó-
fullnuðum efnivið leiksins mjög
svo ófullnægjandi skil. Og er
vandséð að höfundi eða leikhús-
inu sjálfu sé nokkur minnsti
fengur að þessari sýningu — svo
ekki sé nú minnzt á leikliús-
gesti.
★ EFNI.
Yrkisefni Agnars Þórðarsonar
eru jafnan 'af svipuðum toga,
bæði í skáldsögum hans og sjón-
leikjum og hvort heldur er í
gamni eða alvöru. Reykvískir
smáborgarar eru hans fólk; leik-
rit hans eru, þegar bezt lætur,
hnyttilegur spéspegill samtíðar
lífs. En gamanmál og góðlátleg
ádeila virðast ekki fullnægja
skáldskaparþörf Agnars; verk
hans leitast víða við að lýsa
lífsvauda sem stendur miklu
dýpra. Söguhetjur hans er gjarn-
an í uppreisn gegn sjálfum sér,
umhverfi sínu og samtíð, hvort
sem leiðarljós þeirra er „listin”
eins og Stefáni í Gauksklukk-
unni, eða „heiöarleikinn” eins
og Finnboga i Sannleik í gifsi.
En þeir eru fyrirfram dæmdir
til ósigurs; þeir eru fangaðir í
neti síns eigin lífs og lifshátta;
að leikslokum eru þeir jafnan
seldir undir enn fullkomnari á-
þján en fyrr. Agnar Þórðarson
leitast við að afhjúpa og skil-
grelna þetta ófullnjegða líf, lífs-
blekkingu og lífsvanda „litla
mannsins” í prettvísu og svik-
nVr
ulu samfélagi; það virðist mér
kvikan í öllum helztu verkum
hans.
★ UPPLAUSN.
En í Sannleik í gifsi er þéss-
um efnivið eklji skipað í neitt
sannlegt samhengi: öllu heldur
vottar verkið uppgjöf höfundar
fyrir viðfangsefni sínu.. Það er
eins og yrkisefni hans sé að
leysast upp í höndunum á hon-
um. — „Uppreisn” Finnboga
(Gunnar Eyjólfsson) gegn
fjárglæframanninum Þorkeli,
húsbónda sínum (sem sjálfur
kemur aldrei fram í leiknum (er
þannig ákaflega marklítil: hún
er staðhæfð í leiknum en fær
þar enga mannlega staðfestu
í orðum eða gerðum. Og hún er
afhjúpuð jafnharðan sem full-
komin markleysa: þeir eru
reyndar báðir, Þorkell og Finn-
bogi, péð í tafli Arngríms lög-
fræðings (Valur Gíslason) sem
lieldur öllum þráðum leiksins í
heri'di sér. Staða Arngríms sjálfs
er hins vegar alveg óskilgreind
og þar með vald hans yfir leik-
fólkinu; höfundur kann ekki
annað ráð en láta Arngrím og
agent lians, Binna, í tvigang
romsa upp skýrt og skilmerki-
lega klækjum sínum til að fanga
Finnboga; með öðru móti fær
hann ekki skýrt tilgang þeirra í
leiknum. En með þessu móti
kemur tómrúm fyrir mynd Arn-
gríms sem að réttu lagi ætti að
skipa öðrum þáttum leiksins í
sitt rétta samhengi; í stað rök-
legrar samfélagslýsingar kemur
dulkynjaður reyfari, heldur en
ekki vanmáttugur. Alveg sam-'
bærilegrar upplausnar og í
heildargerð leiksins gætir í gerð
hverrar einstakrar persónu
hans. Þannig eru bæði Doktor-
inn (Ævar Kvaran) og Vigfús
(Róbert Arnfinnsson) sniðnir
eftir kunnuglegum manngerðum
að hætti grínleikja; en hvorugri
mannlýsingunni auðnast líf utan
og ofan við samhengisleysi léiks-
ins; efnivið þeirra eru engin
fullrtægjandi skil gerð frekar én
öðru, Það er eitt mesta von-
brigðaefnið við Sarinleik í gifsi
hversu orðræða leiksins er hvers
dagsleg og óhnyttin, hversu þar
brestur sérkennandi sýn og lýs-
ingu fólksins í leiknum.
★ BLETTIR.
Sannleikur í gifsi er frumraun
Gísla Alfreðssonar sem leik-* *
stjóra hjá Þjóðleikhúsinu; og
hefur liann varla verið öfunds-
verður af sínu hlutskipti. Leik-
stjórnin virtist líka- óinnblásin
og sízt til þess fallin að bæta úr
missmíði leiksins; það er áreið-
anlega hæpinn skilningur að
leika hann sem raunsæisleik, ein-
hvers konar samfellu alvarlegrar
gamansemi og gamansamrar al-
vöru með raunhæfri viðmiðun,
eins og þarna virtist tilætlunin.
Hitt kann svo að vera álitamál
hvort raunverulegur fótur sé í
textanum fyrir túlkun sem
Framhald á 10. síðu.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 17. mar.i 1965 'J