Alþýðublaðið - 23.03.1965, Blaðsíða 6

f
!
«®HmanmninBmœ^n:irh’i!íœifii{88i!imi3KP!tmfi)i«Rmtft£it}ffl!iin!!i!B!!íiiðumffl!i!T
HANNES PÁLSSON, FORSTJÓRI HAMPIÐJUNNAR i
FORIÆMI NORBMANNA
NDUR
i i
A NYAFSTOÐNU þingi Norður-
landaráðs í Reykjavík, gagn-
rýndu fulltrúar EFTA landanna
í ráðinu Breta harðlega fyrir
15% viðbótartoliinn á iðnaðar-
vörum, en með tolli þessum
varð ljóst, að efnahagur Breta og
innlendur- iðnaður þeirra var
ekki fær um að standa við gerða
samninga EFTA um tollalækkan-
ir. Reynt var að draga ísland inn
í innbyrðis deilur Fríverzlunar-
landanna um tolla af iðnaðarvör-
u.m, en hinsvegar skýrðu Norð-
menn og Danir ekki frá því, á
hvern hátt þeir halda innlenda
markaðinum hjá sér svo til ó-
skertum fyrir innlendan iðnað,
þrátt fyrir tollalækkanirnar og
framboð á ódýrum vörum, t. d.
frá Portúgal.
Þótt Efnahagsbandalagið og
Fríverzlunarbandalagið deili inn-
byrðis í viðskiptamálum, er af-
staða þeirra til landa utan banda-
laganna í meginatriðum sú sama.
Eru hækkandi tollar af íslenzk-
um sjávarafurðum ábending um,
að fyrirhugað jafnrétti í milli-
ríkjaviðskiptum við bandalögin,
fæst aðeins með gagnkvæmum
hagsmunasamningum.
Flestir munu sammála um, að
stefna beri að frjálsum innflutn-
ingi með hæfilegri vernd fyrir
innlenda starfsemi, en það er
varhugavert að byrja fram-
kvæmd hinnar nýju stefnu um
skilyrðislausar tollalækkanir
meðan við stöndum utan við sam
böndin. Bæði eyðileggur það
samningsaðstöðu okkar með til-
liti til sjávarafurða síðar og
einnig munu þær iðngreinar,
sem hafa óeðlilega litla vernd
og standa næst því að vera sam-
keppnisfærar á frjálsum mark-
aði, verða fyrstu fórnirnar fyrir
hinn ört vaxandi iðnað efnahags-
sambandanna.
Forstjóri Efnahagsstofnunar-
innar hélt fyrir nokkru fyrirlest-
ur hjá Félagi ísl. iðnrekenda um
skýrslu norska sérfræðingsins
Arne Haar, en í skýrslunni eru
lögð drög að tillögum um lækkun
innflutningstolla og um leið lækk
un tollverndar íslenzks iðnaðar.
Sérfræðingurinn gerir saman-
burð á innflutningstollum hér og
á Norðurlöndum og einnig reikn-
ar hann út nettö tollvemd þeirra
iðnaðarvara, sem njóta hér
mestrar tpllverndar. Hinsvegar
sleppir hann öðrum, sem skipta
verulegu máli fyric íslenzkan
markað, en myndu óhagstæðar
£ 23. mn ,1S65 '-;,AlÞÝÐUBLAÐtÐ
til samanburðar fyrir norskan
iðnað.
Eins og fram kemur hér á eft-
ir, hafa höfundar hinnar nýju
viðskiptastefnu fundið ýms ráð
til þess að verja sinn eigin iðnað,
og þar með gert tollverndar sam-
anburð marklausan.
Ekki er ætlunin að ræða hér
tillögur Arne Haar, enda hefur
skýrslan ekki verið birt, þótt
hafnar séu opinberar umræður
um efni hennar. Hér verður fjall
að um veigamikil atriði, sem
skýrslan tekur ekki til meðferðar,
en eru auðveld til samanburðar.
Ef stefna Norðmanna í iðnaðar-
málum á að vera til fyrirmyndar
HANNES PALSSON
um starfsskilyrði og samkeppnis-
hæfni, þarf samanburður við að-
stæður hér að vera gerður án
undandráttar og með tilliti til
staðreynda.
Norðmenn og íslendingar eru
meðal mestu fiskveiðiþjóða
heimsins. Báðar þjóðirnar hafa
stóran heimamarkað fyrir veiðar
færi. Hver er stefna Norðmanna
í málefnum veiðarfæraiðnaðar-
ins og hver er stefna íslenzkra
stjómai-valda?
Frá lokum síðustu heimsstyrj-
aldar hafa Norðmenn byggt upp
veiðarfæraiðnað, sem fullnægir
þörfum norskrar útgerðar . og
hefur auk þess nokkurn útflutn-
ing, þar á meðal til íslands. ■
íslendingar höfðu veiðarfæra-
iðnað sem fullnægði þörfum fisk-
veiðanna á ófriðarárunum, en
hafa síðan horft sljóum augum
á allar veiðarfæraverksmiðjum-
ar hætta störfum, nema eina. Er
nú svo komið, að með óbreyttri
stefnu eru endalok íslenzks veið-
arfæraiðnaðar örugg og fljótvirk.
Innflutningur á fullunnum
veiðarfærum til Noregs er mjög
takmarkaður og segir því saman-
burður á tollvernd lítið um mis-
mun í starfsskilyrðum þar og
hér. Samkvæmt lögum frá 13.
febr. 1953, greiðir „Statens Fiske
redskapsimport11 niður veiðar-
færi og efni í þau í Noregi. Rík-
ið hefur innflutningseinkasölu á
þessum vörum. Einkasalan selur
umræddar vörur til norskra veið-
arfæraverksmiðja, einkasalan
fær niðurgreiðslur sínar beint úr
ríkissjóði og selur vörurnar með
þeim mun lægra verði til verk-
smiðjanna, sem niðurgreiðslun-
um úemur. Á árinu 1964 nema
niðej’greiðslur þessar í allt 27-28
I70rskr*j krnna. Í162—
168 ijnilli. ísl. kr.). Það samsvar-
ar ííheild um 50% af innkaups-
verði að meðaltali. Niðurgreiðsl-
urnar eru hærri á hrávörum en
á hálfunnum vörum. 1 einstaka
tilvikum fá verksmiðjurnar nið-
urgreiðslu beint til viðbótar
þeim, sem „Statens Fiskered-
skapsimport“ úthlutar.
Samkvæmt reikningum „Sta-
tens Fiskeredskapsimport" fyrir
árið 1963, var vörusala stofnun-
arinnar, sem hér segir:
Sala að frádregnum
niðurgr. Nkr. 23.716.701,53
Niðurgreiðslur
frá ríkinu — 23.460.751,00
Samt. Nkr. 47.177.452.63
Áreiðanlegar heimildir eru til
fyrir því, að norsku verksmiðj-
urnar fá sumar tegundir af gerfi-
efnum og gerfiefnaþráðum svo
til ókeypis til framleiðslu á veið-
arfærum. „Statens Fiskeredskaps
import" úthlutar réttindum til
að kaupa frá stofnuninni og hafa
nú um 50 aðilar í Noregi slíkan
rétt til að kaupa niðurgreidd
hráefni og hálfunnin veiðarfæri.
Um erlenda samkeppni við
norskan veiðarfæraiðnað . á
norska markaðinum er að sjálf-
sögðu ekki að ræða og er fróð-
legt að ; bera slík starfsskilyrði
saman við samkeppnisaðstöðuna
hér. Hingað liggur stöðugur
straumur sölumanna, jafnvel frá
fjarlægum þjóðum, sem náð hafa
hér hefðbundnum fríverzlunar-
kjörum.
Fulltrúi stórfyrirtækis í Japan
er var hér á ferð sl. sumar, en
fyrirtækið selur hingað mikið af
veiðarfærum, sagði að gefnu til
efni í sambandi við veiðarfæra
iðnað, að þeirra skoðun væri sú,
að íslenzk stjórnarvöld vildu
ekki hafa veiðarfæraiðnað fyrir
fiskveiðar á íslandi. Sagði hann
fyrirtæki sitt mjög ánægt með
það fyrirkomulag, er nú ríkti í
tolla og viðskiptamálum á þessu
sviði.
Deildarstjóri brezkrar gerfi-
efnaverksmiðju er framleiðir
m. a. veiðarfæri sagði: „Við höf-
um engan útflutning til megin-
landsins. þau lönd hafa öll eigin
verksmiðjur, sem stjórnarvöld
viðkomandi1 landa verja bæði
með innflutningstollum og á ann-
an hátt“. Það er aðeins eitt land
í Evrópu að hans áliti, sem auka
má útflutning til. Það er ísland,
með stóran markað, en enga
tollvernd.
Hér var nýlega á ferð sölu-
stjóri frá einni stærstu gerfiefna-
verksmiðju Kanada. Aðspurður
sagði hann: „Við höfum engan
útflutning til Evrópu, en fengum
upplýsingar um, hvað hömlulítið
væri að komast inn á stóran

markað hér, og var söluferðin til
að kanna réttmæti þeirra upp-
lýsinga”.
Portúgalar, sem hafa ódýrara
hráefni en aðrir vegna nýlendna
sinna í Afríku og vegna ódýrs
vinnuafls, hafa sótt mjög á mark
aði annarra Evrópulanda á verði,
sem talið er undirboðsverð mið-
að við framleiðslukostnað iðn-
þróuðu landanna. Á einhvern
hátt verjast jafnvel EFTA löndin
þeirri samkeppni félaga síns, en
undanfarna mánuði hafa Portú-
galar náð verulegum árangri í
veiðarfærasölu hingað, sem vald-
ið hefur stórfelldum samdrætti
í innlendum veiðarfæraiðnaði.
Erlendir framleiðendur, sem
leita að viðskiptanýlendum, þar
sem fyrirstaða er lítil, hafa
reynslu fyrir því, að það er ódýrt
að kæfa hverja tilraun til fram-
fara í íslenzkum veiðarfæraiðn-
aði.
Árið 1960 tóku Danir og Norð-
menn höndum saman um undir-
boð til íslands á vörum, sem svo
til eingöngu höfðu verið keyptar
frá Danmörku, en innlend verk-
smiðja var að kaupa vélar og
hefja framleiðslu á. Ekki var á
þeim tíma gildandi lagaheimild
til að verja íslenzkan atvinnu-
rekstur fyrir slíkum árásum, en
meinlausar hliðarráðstafanir ár-