Vísir - 13.04.1959, Síða 4

«
VÍSIR
Mánudaginn 13. apríl lÖSS
HOLLUSTA 06 HEILBMGBI
Eru drykkjumenn gáfaðri
og tilfinninganæmari?
Eftirtektarverðar niðurstöður
ráðstefnu um ofdrykkju.
I Kaupmannahöfn var hald-
In ráðstefna, þar sem rætt var
um ofdrykkju.
Mikla athygli vakti fyrirlest-
ur dr. Kaj Alstrups „Áfengi og
hjónabönd“. Dr. Alstrup skýrði
frá því, að drykkjumenn ættu
færri börn en aðrir þjóðfélags-
borgarar. Margir þeirra kvæn-
ast ekki, vegna þess að 'tíðum
eru það konur, sem eiga þátt í
því að þeir gerast ofdrykkju-
menn. En jafnvel þótt þeir
kvænist, eignast þeir sjaldan
mörg börn. Ástæðan er tíðum
sú, að þeir eru óánægðir með
sjálfa sig og segja sem svo, að
ekki skulu þeir verða valdir að
því að það fæðist fleiri þeim
líkir. Drykkjuhneigð er ekki
arfgeng. Drykkjumenn eru gáf-
aðri en allur almenningur,
sagði dr. Alstrup, og þeir eru
tilfinningasamari. Vegna þess
að þeir eru tilfinningasamari
komast þeir oft í kast við þá,
sem þeir umgangast og leita sér
huggunar í áfengisnautninni.
Hinar ráðríku mæður.
Dr. Alstrup ræddi um það.
hvers vegna menn fara að
drekka og sagði, að alveg eins
og áfengisnautn eyðilegði oft
hjónabandið, geta óhamingju-
söm hjónabönd stuðlað að því
að maðurinn eða konan legg-
íst í ofdrykkju. Hann nefndi
manninn, sem átti ráðríka móð-
ur, en kvæntist venjulegri
konu, sem reyndar var það
bezta, sem fyrir hann gat kom-
ið, en hann var orðinn vanur
ráðríkinu og fannst konan sín
ekki vera sér næg stoð og
stytta. Kona, sem hefur verið
undir hælnum hjá móður sinni
getur líka gert hjónabandið að
heitu helvíti. Ofdrykkjan ger-
3r út af við hjónabandið m. a.
vegna þess að konan þorir ekki
að fara með manni sínum í sam
kvæmi eða til foreldra sinna
eða ættingja af ótta við að
hánn verði sér til skammar.
Hún þorir heldur ekki að bjóða
fólki heim til sín af ótta við að
maðurinn drekki frá sér vitið.
Flest taugaveikluð börn koma
frá heimilum ofdrykkjumanna.
Dr. Alstrup ræður ofdrykkju
mönnunum til að viðurkenna
þá staðreynd, að ástæðan fyrir
drykkjuskap þeirra sé oftast
nær af sálrænum orsökum og
hvetur þá til að leita lækninga
og leggja hart að sér til að
í finna lausn á vandanum.
Hvaií er eiginlega lost?
I hvergw er haeátmm mi
pví ióigin?
„Fimmtán manns fórust og
25 meiddust hættulega, tíu
fengu Iost.“ Þessu líkt lesxun
við stundum í blöðunum, þeg-
ar sagt er frá meiriháttar slys-
mn.
En það eru furðu margir,
sem gera sér ekki grein fyrir
því, hvað lost er. Sumir þekkja
það sem betur fer aðeins sem
stutt yfh’lið. Þeir hafa kannske
séð blæða úr sjálfum sér eða
öðrum og falla í yfirlið af
hræðslu eða tilfinningasemi.
Þá nægir að láta þá Iykta af
lyktarsalti.
Aðrir þekkja það sem rot-
högg og jafnvel þá getur sopi
af brennivíni eða viskýi komið
þeim aftur til meðvitundar.
En það er ekki þetta, sem
átt er við, þegar talað er um
að menn hafi fengið alvarlegt
lost, sem læknar verða að fást
við.
Getur orðið varanlegt.
' Hið alvvarlega lost (shock)
getur stafað af miklum blóð-
missi. Þá gagnar hvorki Iyktar-
salt né brennivín. Eins getur
það stafað af miklum bruna-
sárum eða beinbroti eða öðrum
meiriháttar sárum.
Slíkt lost er blákaldur veru-
leiki, sem læknar þekkja af
langri reynslu. Það er alvarlegs
eðlis, af því að það getur haft
langvarandi afleiðingar, orðið
varandi. Þess vegna er það ekki
svo, að maður, sem er undir
læknishendi vegna losts, sé þá
endilega meðvitundarlaus.
Margir halda, að sá sem sær-
ist mikið, þurfi að fá deyfilyf.
Það getur verið mjög misráðin
lækningaaðferð, því að maður,
sem er í losti, er þegar mjög
deyfður.
Maður með lost, finnur ekki
til sársauka. Tilfinningarnareru
mjög deyfðar. Menn, sem fá
lost af brunasárum eða öðrum
meiðslum, eiga erfitt um and-
ardrátt, svitna og fylgjast lítið
með því, sem er að gerast.
Hvað á að gera?
Lost er mismunandi, og þarf
að gera sér nákvæma grein fyr-
ir því. Læknirinn verður að
skera úr um það, hvort sjúk-
lingurinn þarfnast hreinnar
blóðgj af ar, blóðplasmagj af ar
eða annarar meðferðar. Þetta
gerist stundum á leiðinni til
sjúkrahússins — í sjúkrabílum.
Fyrsta boðorðið er því að koma
sjúklingnum sem fyrst undir
læknishendi og í sjúkrahús. Á
meðan beðið er eftir lækni eða
sjúkrabíl, sk'al gæta þess að
halda vel hita á sjúklingnum:
Látið hann liggja út af.
Látið teppi undir hann og
breiðið annað yfir hann, en að-
Hvers skal meta mögu-
leikann til að geta barn?
Nýiega var tim það spuri fyrir
brezkum réffi.
Fyrir dómstóli einum í Bret-
landi er það mál nú til úr-
skurðar, hve hátt skuli meta
skaða manns nokkurs, er slas-
aðist svo í námuvinnu, að haim
getur ekki getið barn sökiun
meiðslanna.
Einn dómarinn taldi að 3000
sterlingspund væri ofmetið.
Maðurinn hafði verið heitbund
inn stúlku nokkurri, sem sneri
við honum bakinu, þegar hún
komst að því, að svona var kom
ið fyrir honum. Samt sem áður
gátu dómarnir ekki orðið sam-
mála um skaðabæturnar, sem
farið var fram á, en það voru
8500 pund.
Vinnuveitendiirnir eða full-
trúar þeirra töldu skaðabæt-
urnar vegna meiðsla mannsins
vera fullmetnar á 4000 pund og
vildu meina, að of mikið væri
lagt upp úr því að maðurinn
gæti ekki orðið faðir. Einn
dómarinn taldi að maðurinn
væri verr settur en maður, sem
misst hefði annan fótinn.Enþar
sem maðm'inn varð fyrir fleiri
eins svo, að hann haldi á sér
hita. Það getur verið hættulegt
að nota hitaflöskur eða á annan
hátt að hita hinum sjúka eða
slasaða of mikið, jafnvel þótt
kalt sé í veðri. Aðalatriðið er að
koma í veg fyrir að líkamshit-
inn lækki um of, en ekki
að hækka liann.
Sé von á lækni eða sjúkrabíl
innan 30 mínútna, er ekki þörf
á öðrum eða meiri viðbúnaði.
Verði lengri bið má gefa sjúk-
lingnum óáfengan drykk að
drekka, en þó því aðeins að
hann sé með meðvitund — alls
ekki ef hann er meðvitundar-
laus eða er særður innvortis.
Bezt er að gefa aðeins vatn,
hvorki of heit né of kalt.
meiðslum en þeim, sem áður
getur, töldu sumir dómaranna,,
að 8500 pund væri hæfilegar
skaðabætur. Enn einn vildi
leggja það að jöfnu að missa
getuna til að geta barn og aS
missa bragðskynið eða heyrn-
ina. Vitundin um, að hann væri
ekki lengur óskaddaður karl-
maður, hefði ekki möguleika
til að kvænast og eignast hehn-
ili og afkomendur, væru sann-
arlega alvarlegt mál, sagði ann
ar. — Hvað segið þér?
Þar er bðé&ið
ekki rautt.
Það er ekki sama, hvers konct r
blóð deyjandi manni er gef-
ið til að bjarga lífi hans.
Þess vegna hefur Orville Fau-
bus, fylkisstjóri í Arkansas, gef-
ið út tilskipun um, að framvegis
skuli merkja blóð svertingja.
mjög vandlega, þegar þeir gefa.
í blóðbanka. Á ílátum með slíku,
blóði skal standa orðið „svart“,
en „hvítt“ á blóði úr hvítum
mönnum. /
Gestakoma á Trtstan
de Cunha.
Mikill hátíðadagur er í vændf
um á hinni fögru ey Tristan de
Cunha. Þrjú hundruð íbúar*
þessar einmanalegu eyjar í At-
lantshafinu eiga von á heini-
sókn af yfirvaldi sínu, land*
stjóranum á St. Helena, sem er,
1500 mílur í burtu.
Þetta er í fyrsta skipti sem'
eyjaskeggjar fá heimsókn a£
yfirvaldi sínum, svo langt sem
annálar þessa fámenna en ham-
ingjusama hóps greina.
Hrakningasaga NOVU á Kyrrahafi:
120 DAGA Á REKI.
Eftir JAIUES CUSH, þann eina, sem af komst.
Framh.
Fyrsta dauðsfallið.
Um kvöldið 6. ágúst vorum
við svo heppnir, að flugfiskur
féll á þilfarið. Þetta var ekki
stór biti, en þó svolítil tilbreyt-
ing frá hrúðurkarlasúpunni.
Að kvöldi þess 9. veiddi ég
íyrsta íiskinn í marga daga —
íjögra punda fisk. Daginn eftir
veiddi ég aðra tvo. Andersson,
sem var dálítið betri, eldaði fisk-
inn. Þrátt fyrir veikindi sín,
reyndi hann alltaf að hjáipa til.
Þ. 12. ágúst hvessti á norð-
•Bn; stóð það I þrjá sólarhringa.
' f
Fram að þessu hafði Pulling
haldið dagbók skipsins með að-
stoð minni, en frá 13. ágúst var
hann of veikur til að reyna þetta
á sig. Anderson og ég 'vorum
nú þeir einu um borð, sem gát-
um annazt nauðsynleg verk á
skipinu. Það var ómögulegt að
halda nákvæma dagbók, svo að
ég skrifaði aðeins hjá mér aðal-
atriðin í sjávarfalla-töfluna, við
hv’ern dag.
Vesalings Grant West var nú
orðinn ógurlega máttfarinn;
Anderson og ég urðum að lyfta
honum út úr og upp I rúmið, i
hvert sinn sem hann þurfti að I
fara fram úr. Smám saman leið
hann inn i miskunnarsamt með-
vitunarleysi og um sólarupp-
komu gaf hann upp öndina, —
fyrsta dauðsfallið. Við sökktum
honum í hafið um sólarlagið. Þó
að Pulling væri of máttfarinn til
að fara úr rúminu, vildi hann
vera við athöfnina, svo að ég las
útfararbænina inni í káetunni
úr kaþólsku bænabókinni. —
Anderson og ég saumuðum utan
um líkið úr seglastriga og skrif-
uðum dánarvottorð, sem við
undirrituðum báðir.
Annar maðurinn deyr.
Veður voru nú stillt og hélzt
svo til 27. ágúst, er nýtt tungl
kviknaði. Á meðan góðviðra-
kaflinn stóð, veiddum við íisk
nokkurn veginn reglulega og
tókst að safna dálitlum birgðum,
er við ýmist söltuðum eða reykt-
um.
Aðfaranótt 21. elnaði PulUng
sóttin og fékk hann brátt óráð;
morguninn eftir um sólarupprás
andaðist hann. Við Anderson
hjálpuðumst að, að sauma utan
um hann, eins og West félaga
okkar skömmu áður og greftruð-
um hann að sjómannasið við sól-
arlag sama dags.
Um nokkurn tíma eftir hið
sorglega fráfall félaga okkar
vorum við ákaflega niðurdregn-
ir og fundum enn meira en áður
til hins vonleysislega ástands.
En nú vorum við farnir að fá
næringu reglulega og höfðum
nóg vatn, svo að eftir nokkra
daga fórum við aftur að hress-
ast.
„Nóva‘“ rak ennþá mikið, en í
stað þess að þreyta okkur við
dælurnar, ákváðum við nú, að
reyna að þétta skipið. Við byrj-
uðum neðan frá botnplönkunum
og notuðum menju og stoppið úr
Iegubekknum i káetunni, því við
máttum ekki nota hinar tak-
mörkuðu birgöir af köðlum tii að
I
búa til hamp. Ofan á þetta negld-
um við menjubornar segldúks-
ræmur. Með þessu móti tókst
okkur smám saman að stöðva
lekann.
Anderson fer sömu leið.
30. ágúst gerði úfinn sjó og
Anderson varð mjög sjóveikur,
eins og honum hætti til þegar
ylgja var. Þetta dró úr mótstöðu-
afli hans, og morguninn eftir
kvartaði hann um að malarían
væri aftur að ná tökum á sér.
Hann virtist mjög máttfarinn.
Seinna um daginn bað hann mig
að snúa sér í rúminu, svo að
hann gæti horft til dyra út úr
káetunni. Eftir að ég hafði búið
um hann eins vel og ég gat og
sett kodda undir bakið á honum,
fór ég út til að reyna að veiða
fisk. Þegar ég kom aftur niður
til hans, um sexleytið, fann ég
hann dauðan í rúminu, eins og
ég hafði gengið frá honum. Eg,
Frii. á 9. 8. ,3 .obd