Vísir - 24.07.1959, Blaðsíða 9

VfSIR
Föstúdaginn 24. júlí 1959
Þegar Andrea Doria sökk —
Framh. af 3. síðu.
nægði ekki lengur þeim kröf-
um sem góður rekstur gerir, og
gleypti olíuna. Samt gott skip
og gangmikið. Síðdegis hvarf
það augsýnum Stockholms við
sjóndeildarhringinn í austri.
Þegar þriðji stýrimaður
Stockholms, Johan Ernst Bogis-
laus Aug. Carstens-Johansen,
26 ára, kom í brúna kl. 8,30
þetta kvöld, var ekkert skip í
augsýn. Carstens, eins og hann
var kallaður, leysti af fyrsta
stýrimann, Lars Eneström; tók
við vaktinni, lét miða stefnuna
við 90 gráður, leit yfir veður-
íréttir, sem spáðu þoku austur
af áðurnefndu vitaskipi, og
gekk úr skugga um að siglinga-
Ijósin hefðu verið kveikt. Hið
síðasta sem Enström sagði við
hann, var að Stockholm hefði
borið með straumi norður á
bóginn, sennilega um hálfa
aðra sjómílu.
Enn engin þoka.
Það var í sjálfu sér ekki
merkilegt, en Carstens ákvað
að rétta stefnuna. Eneström fór
úr brúnni. Carstens gekk nokkr
um sinnum milli brúarvængj-
anna, stýrisklefa og kortaklefa,
leit gaumgæfilega til veðurs, en
sá enga þoku. Hann tók eftir
því að danski hásetinn, Peter
Larsen, sem átti stýrisvakt, var
ekki áreiðanlegur. Hann hafði
meiri áhuga fyrir því að fylgj-
ast með fólkinu á dekkinu en
áttavitanum. Af og til leitaði
skipið nokkrar gráður af kúrs.
Carsteins staðnæmdist nokkr-
um sinnum að baki Larsen og
3eit á áttavitann yfir öxl hans.
Þá fór Larsen að veita stýrinu
meiri athygli.
Kl. 21.00 kom Nordenson
skipherra í brúna. Tuttugu mín-
útum síðar hófst ný stýrisvakt
og útsýnisvákt. Nordenson leit
á kortið og breytti stefnunni úr
90 gráðum í 87 gráður. Kl. 22.00
fór Nordenson úr brúnni. —
Kallið í mig, þegar við sjáum
Nantucket, sagði hann.
Á næstu mínútu fór Carstens
enn á ný yfir reikninga um
stöðu skipsins. Hann notaði
decca-tæki og bergmálsdýptar-
mæli, athugaði sendingar rad-
iovitans á Block Island og dró
línur inn á kortið. Kl. 22.04
.komst hann að raun um að
skipið var eina og hálfa sjómílu
fyrir norðan áætlaða siglinga-
leið.
Nýir reikningar.
Hálftíma síðar gerði hann
enn á ný útreikninga og komst
að raun um að skipið hafði nú
borið 2% mílu af leið. Hann gaf
skipun um að breyta stefnunni
i 89 gráður.
Kl. 22.40 var aftur skipt um
stýrisvakt. Pder Larsen tók aft-
ur við.
Kl. 22.48 athugaði Carstens
radartækið sem var stillt inn á
15 mílna radius. Hann sá lítinn
lýsandi punkt á skífunni. Skip
12 mílur í burtu.
Carstens kveikti ljós í korta-
borðinu í kortaklefanum. Hér
gat hann á sjókorti markað
stefnu hins ókunna skips og
Stockholms með aðstoð radar-
tækisins. Það var þegar Ijóst að
skipin sigldu í áttina hvort til
annárs. Hann gaf útsýnisvakt*
inni skipun um að hafa auga
með ljósum hins ókunna skips,
en sneri sér siðan að kortaborð-
inu aftur. Hann var svo sokk-
inn niður í útreikninga sína að
hann gleymdi að skrifa hjá sér
hvað klukkan var þegar hið ó-
kunna skip var nákvæmlega 6
mílur í burtu. Þá var klukkan
reyndar 23.00 og skipsklukkan
sló 6 sinnum, þrisvar sinnum 2
stutt högg.
Það fór fram hjá Carstens að
þokan var nú byrjuð að skella
á. En brátt gaf hann skipun um
að breyta stefnunni í 90 gráður.
Hann áleit að það myndi duga
til að sigla vel fram, hjá hinu
ókunna skipi.
Brátt var hinn lýsandi punkt-
ur aðeins fjórar mílur burtu.
Carstens breyti stillingu tækis-
ins svo að það sýndi nú svæðið
innan fimm mílna skýrar en
áður. Punkturinn varð stærri.
Hann nálgaðist. Útreikningar
Carstens sýndu þó, að skipið
myndi fara í góðri fjarlægð á
bakborða.
Skipið nálgast.
Kl. 23.06 var hinn lýsandi
puntur í 1.8 eða 1.9 mílna fjar-
lægð. Hann nálgaðist með mikl-
um hraða. Á þessu augnabliki
kallaði útsýnisvaktin. — Ljós
á bakborða. Carstens tók sjón-
aukann sem notaður var í
myrkri og gætti að ljósunum.
Dauf rauð birta niður við sjó-
inn og hátt uppi tvö hvít ljós.
Ljósaútbúnaður gufuskips.
Fremra mastursljósið var Iítið
eitt til vinstri við hið aftara.
Carstens vissi hvað það þýddi.
Hið ókunna skip hafði tekið
stefnuna fram hjá Stockholm á
bakborða. Þau mundu ekki rek
ast á. En hann vissi einnig að
Nordenson skipherra vildi ekki
að neitt skip kæmi nær en eina
sjómílu. Þess vegna skipaði
hann stýrisvaktinni að leggja á
á stjórnborða. Stockholm
breytti um stefnu um 20°.
Hið ókunna skip beygír.
Carstens gekk út á brúar-
vænginn og beindi sjónaukan-
um að ljósunum. Og nú hafði
aðstaðan breytzt. Hið ókunna
skip var að beygja í áttina til
Stockholms. Skyndilega sá hinn
skelkaði stýrimaður langa skips
hlið með hundruðum ljósa. Og
nú sá hann hið græna bakborðs-
ljós. Carstens hljóp til vélarsím
ans og bað um fullt aftur á,
skipaði að lagt skyldi hart á
stjórnborða. Stockholm beygði
hægt og hægt. Skrúfurnar börð-
ust í sjónum.
Niðri í káettu sinni tók Nord-
enson skipherra strax eftir því
að eitthvað óvenjulegt var á
seyði. Hann greip einkennis-
húfu sína og hljóp upp I brú.
— Það hlýtur skyndilega að
hafa skollið á svartaþoka, hugs-
aði hann.
Hræðslan var við að ná 5rfír-
höndinni hjá danska hásetan-
um Peder Larsen. Þetta var
hans fyrsta ferð með Stock-
holm. Fyrir augunum hafði
hann stóran, svartan skips-'
skrokk. — Eg er búinn að vera.
hugsaði hann. Þetta eru enda-
lokin.
f nokkrar sekúndur stóð Car-
stens eins og lamaður. Svo sló
I
á augnabliki niður í höfði hans
hugm>rndinni um vatnsþéttu
dyrnar. Hann stökk að fjarstýri
borðinu og þrýsti hnappana.
Dvrnar tóku að lokast.
Um borð í Andrea Doria.
í brú Andrea Doria voru
þetta kvöld staddir þrír yfir-
menn. Calamai skipherra, ann-
ar stýrimaður Franchini og
þriðji stýrimaður Giannini. Kl.
22.20 fór hið stóra skip fram
hjá vitaskipinu Nantucket í
urn það bil mílu fjarlægð. Þoka
var á og ekki sá milli skipanna.
Stefnan var miðuð við 268°,
nærri því í vestur. Beint á
móti stefnu Stockholms, sem
enginn vissi að var þarna úti á
hafinu.
Skyggni varð verra og verra.
Stýrimaður tók sér stöðu við
ratsjána. Hann notaði þá að-
ferð, sem víða er höfð við, þ. e.
að nota ratsjána án þess að bera
hana saman við sjókort. Kl.
22.45 kom hann auga á lýsandi
blett yzt á ratsjárskífunni, um
það bil 17 mílur í burtu. Hann
fylgdist með því hvernig hinn
lýsandi punktur flutti sig nær
miðju skífunnar, en í miðju
hennar er það skip sem rat-
sjána hefur.
Þessi aðferð, að nota ratsjána
á þess að gera útreikninga á sjó-
kort er sambærileg við að deila
tölum í huganum. Svarið verð-
ur ekki nákvæmt. Venjulega
nægir þetta til sjós. En ratsjár-
sérfræðingum er vel kunn sú
hætta sem af slíku stendur og
þeim óar við henni.
Farið að reglum.
Franchini kallaði til Calamai
skipherra. Giannini leit einnig
á ratsjárskífuna. Calamai skip-
herra áleit að með þeirri ferð er
Andrea Doria hélt og þeirri
stefnu sem siglt var eftir, myndi
hún sigla fram hjá hinu ókunna
skipi á stjórnborða, þrátt fyrir
það að siglingareglur mæla svo
fyrir að skip sem mætast á haf-
inu hafi hvort annað á bak-
borða. Calamai virtist álíta að
hér væri um togara að ræða.
Engum í brúnni datt í hug að
hér kynni að vera um að ræða
stórt skip á mikilli ferð.
Þegar bletturinn lýsandi var
aðeins nokkrar mílur í burtu
breytti Franchini mynd skíf-
unnar þannig að hún sýndi nú
aðeins næsta umhverfi. Nú sást
skipið greinilega. Samt hélt
Franchini að skipið mjrndi fara
fram hjá á stjórnborða.
Það er einkennandi fyrir
þann aga er ríkti um borð í
Andrea Doria, að á þessu augna
bliki, þegar ókunnugt skip var
aðeins fáeinar sjómílur undan,
bað sá er stóð stýrisvakt um
að fá að ganga frá um stundar-
sakir til að reykja sígarettu.
Calamai skipherra gaf sér tíma
til að veita lej'fið...
Hægri — vinstri?
Franchini tilkynnti að hið ó-
kunna skip væri 15 gráður á
stjórnborða. Calamai fyrirskip-
aði hæga stefnubreytingu fjór-
ar gráður til vinstri. (Á ítalska
flotanum er hægri og vinstri i
stað stjórnborða og' bakborða).
Þar sem skipið var enn tvær
mílur undan, skv. skoðun Fran-
chini, var það ekki sýnilegt.
Þokan var enn allþétt. Giannini
sagði: — Hvers vegna notar
hann ekki þokulúður? Á sama
augnabliki kom hann auga á
tvö veik ljós úti í myrkrinu.
Mastursljósin á Stockholm. í
eitt augnablik virtist ítölunum
að skipið ætlaði að sigla vinstra
megin við Andrea Doria. En á
næsta augnabliki hrópaði Ginn-
ini skyndilega skelkaður: —
Hún beygir .að okkur. Masturs-
ljósin höfðu nú breytt afstöðu
sinni.
Calamai hikaði nú augnablik.
Hið ókunna skip hlaut að vera
í minna en mílu fjarlægð. Svo
hrópaði hann: — Stýrið fullt
til vinstri. 'Franchini hrópaði:
— Skipstjóri. — Já, svaraði
Calamai. Gefið merki um
vinstri beygju.
Franchini stökk að vélarsím*
anum. — Skipstjóri, hrópaði
hann. Vélarnar?
Veröíag hefztu nauðsynja.
Til þess að almenningur eigi auðveldara með að fylgjasf
með vöruverði," birtir skrifstofan eftirfarandi skrá yfir útsölu-
verð nokkurra vörutegunda í Reykjavík, eins og það var Himt
1. þ. m.
Verðmunurinn, sem fram kemur á nokkrum tegundaxma,
stafar af mismunandi tegundum og /eða mismunandi inn-
kaupsverði. (
Nánari upplýsingar um vöruverð eru gefnar á skrifstofunni!
eftir því sem tök eru á, og er fólk hvatt til þess að spyrjart
fyrir, ef því þykir ástæða til.
Upplýsingasími skrifstofunnar er 18336.
Matvörur og nýlenduvörur.
Rúgmjöl pr. kg. .............
Hveiti pr. kg................
Haframjöl pr. kg.............
Hrísgrjón pr. kg.............'.
Sagógrjón pr. kg.
Kartöflumjöl pr. kg..........
Te 100 gr. pk................
Kakaó........................
Suðusúkkulaði (Síríus) pr. kg.
Molasykur pr. kg.............
Strásykur pr. kg. ...........
Púðursykur pr. kg............
Rúsínur (steinlausar pr. kg.)
Sveskjur 50/60 pr. kg........
Kaffi, br. og malað pr. kg. ....
Kaffibætir pr. kg............
Smjörlíki, niðurgr...........
— óniðurgr..........
Fiskbollur 1/1 ds............
Kjötfars pr. kg..............
Þvottaefni (Rinso) 350 gr. ..
Þvottaefni (Sparr) 250 gr. ..
Þvottaefni (Perla) 250 gr....
Þvottaefni (Geysir) 250 gr. ..
Landbúnaðarvörur o. fl.
Súpukjöt 1. fl. pr. kg.......
Saltkjöt 1. fl. pr. kg.......
Léttsaltað kjöt .............
Samlagssmjör ngr.............
— ongr..........
Gæðasmjör I. fl. ngr.........
— ongr..........
— II. fl. ngr............
— II. fl. ongr...........
Heimasmj., niðurgr. pr. kg. ..
Heimasmj., óniðurgr. pr. kg. ..
Egg, stimpluð pr. kg.........
Fiskur.
Þorskur, nyr nausaður pr. kg.
Ýsa, ný, hausuð pr. kg.......
Smálúða pr. kg...............
Stórlúða pr. kg..............
Saltfiskur pr. kg. ..........
Fiskfars pr. kg..............
Nýir ávextir.
Bananar 1. fl................
Epli, Delicious .............
Tómatar, I. fl...............
Ýmsar vörur.
Olía til húsakyndingar, Itr. ..
Kol, pr. tonn ...............
Kol, ef selt er minna en 250 kg.
pr. 100 kg...................
Lægst. Hæst.
Kr. Kr.
2.85 3.05
3.25 3.75
3.80 '
6.55 6.90
5.25 5.60
5.80 6.05 |
9.75 10.55 ;
12.20 12.85
96.30 98.60 ;
6.60 7.00 |
4.35 4.65 ;
5.45 5.95 ]
32.00 38.35 /'
48.70 50.25
34.60 j
20.80
8.30
15.00
14.65 14.65
1 21.00
9.40 10.00
4.30
4.30
4.05 !
lí* ’
- 21.00 \
r 21.85 1
iá 23.45 j
' , ' 38.65
i ' ‘ 69.00
42.80
73.20
36.00
66.25
‘ •' 30.95 '
61.30 ]
1 1 42.00 ",
1 * . f 2.60
, > ■ 3.50
9.00
i | 14.00
7.35 1
. 8.50 j
29.00
j 30.80
32.00 !
f 1.08
710.00
72.00
Reykjavík 3. júlí 1959.
Verðlagsstjórinn. j
-------------- ■