Vísir - 05.01.1960, Side 4

4
VÍSIR
Þriðjudagirm 5. janúar 1960
WMSIVL
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,30—18,00.
y Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm linur).
Vísir kostar kr. 25,00 í áskrift á mánuði,
kr. 2,00 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Verkefnið framundan.
er vitanlega sjalfsogð
skylda hvers forsætisráð-
herra, sem kemur fram fyrir
þjóðina, að hann segi henni
sannleikann afdráttarlaust
um hag hennar og þau verk-
efni, sem úrlausnar bíða
hverju sinni. Þegnarnir
' verða að vita, hvernig bú-
skapurinn gengur, hvers
muni verða af þeim krafizt,
; og að hvaða marki beri að
steína.
f ræðunni, sem Ólafur Thors
flutti á gamlárskvöld, skýrði
hann hinni íslenzku þjóð frá
því, hvernig hag hennar er
nú komið og hvað framundan
er í efnahagsmálunum.
Það var ekki fögur mynd,
sem upp var brugðið í ræðu
forsætisráðherra, en það er
vafasamt, að nokkur maður
hafi búizt við, að myndin
gæti í senn verið glæsileg
og sönn. Það voru alvöru-
orð, sem forsætisráðherrann
talaði til þjóðarinnar, og þess
er að vænta, að menn láti
þau ekki eins og vind um
. eyrun þjóta. Ef þjóðin gerir
það, þekkir hún sannarlega
ekki sinn vitjunartíma, og
þarfnast þess þó vissulega.
Eitt af því, sem Ólafur Thors
skýrði mönnum frá, var það,
að við höfum verið óhugnan-
lega duglegir við að eyða er-
lendum gjaldeyri, sem við
höfum aflað. Við höfum ekki
aðeins eytt hverjum eyri,
sem inn hefir komið fyrir af-
urðir okkar, heldur hefir
okkur tekizt að gera enn
betur, því að við höfum eytt
milljarði króna umfram
tekjur á aðeins fimm árum
— tvö hundruð milljónum á
ári hverju. Geri aðrir betur.
Nú er fyrir bragðið svo komið,
að við getum ekki einu sinni
varið öllum þeim gjaldeyri,
sem við öflum á næstunni,
til kaupa á ýmsum nauðsynj-
l um. Við verðum að nota
Það er allt
Kommúnistar keppast nú við að
tilkynna þjóðinni, að allt sé í
bezta lagi hjá henni og horf-
urnar hafi aldrei verið eins
] glæsilegar og nú. Allt tal um,
að hún verði að athuga sinn
!• gang til þess að unnt verði
( að kippa efnahagnum á
? traustari grundvöll sé ekkert
annað en uppspuni og lygar
manna, sem vilji ræna verka-
lýðinn.
Það getur svo sem vel verið, að
, einhverjir menn fáist til að
t trúa því, að alit sé í lagi og
| það hljóti að vera rétt hjá
mundu hverja krónu til þess
að standa straum af vöxtum
og afborgunum þeirra
skulda, sem við höfum verið
að safna síðustu árin vegna
þess, hve mikilvirkir við höf-
um verið í eyðslunni. Það er
víst óhætt að segja, að það
munar um minna af þessu
tagi.
Þetta er aðeins eitt atriði af
þeim mörgu, sem Ólafur
Thors nefndi til að sýna
mönnum fram á, að við erum
síður en svo á réttri leið, að
við verðum að gera upp við
okkur, hvort við eigum að
breyta stefnunni og reyna að
koma lagi á efnahagsmál
okkar, eða halda áfram með
óbreyttum hraða og stefnu,
unz hjólin hætta skyndilega
að snúast, atvinnuvegirnir
stöðvast og allsherjar hrun
dynur yfir.
Ef þjóðin gerir sér grein fyrir
þeirri hættu, sem yfir efna-
hag hennar vofir vegna verð-
bólgunnar, samþykkir hún
það, að tekin sé ný stefna og
tilraun gerð til að koma lagi
og reglu á hlutina. Þá sam-
þykkir hún einnig að taka á
sig nokkrar byrðar í bili, til
þess að komast hjá enn
þyngri áföllum síðar. Þá
kynnir hún sér tillögur
stjórnarinnar, er þar að
kemur og veitir henni stuðn-
ing og brautargengi til að
gera nauðsynlegar ráðstafan-
ir. til að girða fyrir stöðvun
atvinnuveganna og hrun það,
er á eftir mundi fara óum-
Jlýjanlega.
Það ber að þakka forsætisáð-
herranum fyrir hreinskilni
hans. Þess er að vænta, að
almenningur sýni skilning
sinn á því, að engu marki
verður náð fyrirhafnarlaust,
og sízt þegar komið er eins
langt út í ófæruna og við
erum komnir.
í lagi.
kommúnistum, að ekki þurfi
að skerða nokkurs manns
laun. En þeim hinum sömu,
sem eru svo grunnhyggnir
að halda, að kommúnistum
sé fyrirmunað að ljúga, skal
á það bent að rifja upp fyrir
sér fyrsta verk vinstri
stjórnarinnar, sem kommún-
istar studdu af mestu kappi.
Það var að stöðva kaup-
hækkanir og lækka síðan
laun manna með margvís-
legum ráðstöfunum. Það er
því alveg óhætt að efast dá-
lítið um sannleiksást komm-
„Óiög fæðast heima".
Reykjarsvælan er ekki enn horfin
úr híbýlum manna.
Mikill og erfiður var eldhús-
reykurinn fyrr meir á Islandi.
Hann lyfti sér úr opnum hlóð-
unum með frjálsum sveiflum
upp af loganum af taði eða mó.
í kyrrlátu veðri staldraði hann
við góða stund í eldhúsinu og
lét sér ekkert liggja á, fyllti
andrúmsloftið og fór sér að öllu
hægt, myndaði feikna þykkni,
olli hósta öllum sem inni voru.
Og það var enginn hefðarhósti.
Langömmur okkar og ömmur
verða varla sakaðar um hégóm-
leg viðbrögð né kveifarskap, en
þeim súrnaði sjáldur í auga og
þær hlutu að hósta í slíkri
svælu.
Mikil var framförin þegar
lokaðar eldstór, ,,eldavélar“,
komu til sögunnar, og reykur-
inn var knúinn til að hafa sig
burt eftir lokaðri boðleið og
híbýlin losnuðu um aldur og
ævi við þennan leiða og óþrifa-
lega flakkara. Ef ofn eða elda-
vél þeyta einum og einum
blæstri af reyk út úr sér, svona
rétt til að lofa reyknum að
minna á sig, þykir þetta hin
mesta ónáttúra og svæsnir
hrekkir. Gluggar eru strax opn-
aðir til að reka ósómann út. Þar
að auki eru þessi framfaratæki
síns tíma, eldavélin með eldinn
og ofnar með eld og reykrör í
stofum horfin fyrir hentugri
tækjum.
En þá hljótum við spyrja:
Hvernig stendur á þessum
þykku reykskýjum nú á dögum
í íbúðum fólksins, og alveg eins
þeim vönduðustu og bezt búnu?
Svarið er þetta: Karlar og
konur hafa af fúsum og frjáls-
um vilja játast undir ólög ann-
ars reyks, sem vísindin hafa
sannað, að er heilsuspillandi
fyrir langflesta og fjölda marg-
ir reykjendur kvarta líka hástöf
um undan. Þeir segja, að brjóst-
ið verði stirt og latt í hreyfingu,
menn verða andstuttir; að reyk-
urinn gangi í lið með kvefinu
og geri það áleitið og íllvígt
og þaulsætið, kverkarnar þurr-
ar og sárar, hjartað eigi effitt
um starfa (eins hlýtur að vera
þegar andardráttur er grunn-
ur), æðar þrengist og vinni verr
hlutverk sitt, remma sæki í
munninn, melting og matarlyst
missi skerpu. Morgunslenið
bæli manninn nývaknaðan eða
banni honum að vakna nema
til hálfs, svo að hann neyðdst til
að flýja á náðir óvinar síns,
sígarettunnar, til þess að losna
við slenið, sem hún kom til
leiðar!
Með því að í upphafi þessa
greinarkorns var fyrst og
fremst vikið að konum og erf-
iðum eldhúsreyk, skal þetta
sagt að lokum: Formæður okk-
ar urðu að búa við sinnar tíð-
ar reyk eins og hvert annað
óhjákvæmilegt böl, bundið nauð
synjastörfum. Nú er verið að
sækjast eftir þessum fína reyk,
enda þótt lögmál hinna stóru
talna segi nútímakonunni skýrt
og greinilega, að hún og niðjar
hennar verði að taka afleiðing-
um af þessum miklu óhollari
reyk en eldhúsreykurinn úr
hlóðunum var. Svona er nú á-
statt, þó að nýja eldhúsið sé
fágað eins og spegill.
(Helgi Tryggvason í Magna,
blaði Bindindisfélags ísl.
kennara.)
★ í Moskvublöðum hafa verið
birtar fregnir um landbún-
aðarsýninguna í Dehli og
borið mikið lof á bandarísku
deildina — en svo virðist,
sem þess sé vandlega gætt,
að minnast einu orði á kín-
versku deildina.
★ Austur-þýzkir skíðaflokkar
hafa dregið sig út úr fyrir-
hugaðri þátttöku í skíða-
móti í Bayern, af því að
þeim var tilkynnt, að þeim
yrði ekki leyft að koma fram
undir austur-þýýzka fánan-
um nýja.
Yfirlýsing Bonnstjórnar.
Líkur tii að orsök vanhelgunar Gyðinga-
kirknanna sé ab rekja til A.-Þýzkalands
Stjórn Vestur-þýzka sam-
bandslýðveldisins hefur gefið
út yfirlýsingu varðandi van-
helgun Gyðingakirkna og saurg-
un bæði opinberra bygginga og
einkahúsa með táknum og
kennisetningum názista. í
henni segir:
„Sambandslýðveldið og öll
þýzka þjóðin hefur fylgst af
fullum viðbjóði með fréttunum
af vanhelgun Gyðingakirkna og
saurgun opinberra bygginga,
svo og einkahúsa með táknum
og kennisetningum nazista.
Það benda til þess líkur að
þetta ódæði, sem framið hefur
verið svo að segja samtímis í
ýmsum landshlutum Sambands-
lýðveldisins sé þáttur í fyrir-
fram ákveðnu samsæri sem sé
únistar o gláta áróður þeirra
lönd og leið.
miðað við það að setja smánar-
blett á Sambandslýðveldið í
augum alheims.
Þýzka lögreglan vinnur á-
kveðið að því að fylgja þeim
sporum sem þegar hafa fundizt
og að handsama þá seku.
Stjórn sambandslýðveldisins
fullvissar allar þjóðir um að
hvergi í veröldinni er andúðin
gegn þessu ódæði jafn rík og
almenn sem einmitt innan
sambandslýðveldisins.
Lögreglan mun gera allt sem
í hennar valdi stendur til að
sækja hina seku til ábyrgðar
og koma í veg" fyrir frekari
brot af þessu tagi.
Sporin hafa þegar verið svo
langt rakin að ákveðinn grunur
leikur á, að upphafsorsaka að
hinum frömdu spellvirkjum sé
að leita innan landamæra
Austur-Þýzkalands.
„Borgari skrifar:
„Einn er sú
reikningur —“
„Mér hefur orðið það umnugs-
unarefni nú um áramótin, þegar
reynt er að vekja okkur öll til
umhugsunar um það hversu al-
varlega horfi um efnahag þjóð-
arinnar, ef ekki verði snúið á
aðrar brautir, að sennilega hef-
ur þjóðinni aldrei liðið eins vel
og nú, hún hefur a. m. k. aldrei
verið betur klædd og fædd, og
húsakostur hennar aldrei betri,
og fleira mætti telja, að því
slepptu, hve mikið er unnið og
framkvæmt í landinu. Já, svona
er þetta, þegar allt riðar á gjald-
þrots barmi. Mönnum er sagt, að
hverfa verði á aðrar brautir,
menn verði að hætta að eyða
meiru en aflað er o. s. frv. Merg-
urinn málsins virðist því vera,
að það hafi verið eitthvað bogið
við fjái-málastjómina á undan-
gengnum tíma, og að við öll, sem
alltaf erum að kvarta um kaup
og kjör, höfum haft talsvert
meira en þarf til að komast af,
því að við höfum keypt alls kon-
ar óþarfa og glys fyrir tugi millj.
og ýmsir enda borist mikið á,
skemmt sér vel, dansinn hefur
dunað 'og einn er sá reikningur,
sem menn alltaf gi-eiða möglun-
arlaust. Og á honum er engin:
smáræðis summa.
„Landið græðir mest
á niér —“
Sv'o kvað Páll Ólafsson á síð-
astliðinni öld, er brennivínstoll-
urinn kom til sögunnar: -
Landið græðir mest á mér, —
mest drekk ég á nótt og degi.
En það var víst Jónas frá
Hrafnagili, sem benti á þann
sannleika í einni af sögum sin-
um, að yfir brennivinstollinum
kvörtuðu menn ekki, þótt sýknt
og heilagt væri kvartað yfir öll-
um álögum. Nú, útsv'örin eru há'
og tekjuskatturinn, og menn
finna til þess um hver mánaða-
mót, hvað mikið fer í þessar hít-
ir sem menn svo kalla, og maður
skyldi næstum ætla, að allir
væru svo staurblankir allan árs-
ings hring, að enginn gæti feng-
ið sér neðan í því, keypt sér,
vindling eða i nefið eða upp í sig,
en það er nú öðru nær, að svo
sé, og það eru engar smáúpp-
hæðir, þegar búið er að leggja
saman það sem í þetta fer, nei,
milljónatugur á milljónatug of-
an, fyrir áfengi 150 milljónir
1958 og enn meira s.l. ár.
Við ættiun ekki
kvarta —
Það mætti nefna margt fleira,
sem sýnir hvað við getum veitt
okkur þrátt fyrir allt, en hér
skal staðar numið. En komast
menn ekki óhjákvæmilega að
þeirri niðurstöðu, er þeir hug-
leiða þessi mál dálitið, að menn ,
gætu yfirleitt lifað sparlegar og -
lifað góðu lífi þrátt fyrir það, og
jafnvei lagt fyrir. Og þess vegna
segi ég; og áreiðanlega margir
fleiri: Við ættum ekki að kvarta
— og taka þvi vel, er reynt verð-
ur að breyta stefnunni í rétta
átt með skynsamlegum og rétt-
látum ráðstöfunum, sem þó
vissulega geta ekki miðast við
það eitt, að einstaiklingarnir
spari, því að hagsýni og sparn-
aður í öllum opinberum rekstri
er líka mikil nauðsyn, en ofar
öUu er aukinn framleiðsla og út-
flutningur. — BorgerL“