Vísir - 03.06.1960, Blaðsíða 3

Föstudaginn 3. júní 1960
V Í S I R
Charles W. Thayen
Svona fara beir með sína menn.
Fyrrverandi foringi leyniþjónusfu segir frá
mannú5inni í Ráðstjórnarríkjunum.
Einn júnídag árið 1958 satjfyrir landamæraverði greip
Grigori Stepanovich Burlutski hann tækifærið fegins hendi.
ofursti einn í jeppa sínum við
landamæravarðstöð nr. 23, sem
var við suðurhluta landamæra
Ráðstjórnarríkjanna. Klukkan
var 8.40 síðdegis. Hann hafði
ráðgert þetta augnablik í tíu
ár.
Hann hafði ekið út með öku-
manni sínum, Vassili, ók um í
hæðunum og lést vera að leita
að fjallafé með kíki sínum.
Hann sá ekkert lífsmark við
landamærin, hvorugu megin.
Burlutski sagði Vassili að taka
símatæki sitt og fara með það
að símalínunni, sem var dálítið
frá, kalla þar til næstu varð-
stöðvar og segja mönnunum
þar að ofurstinn væri að aðgæta
landið í kring.
Hann hefir sagt
allt af létta.
Vassili mundi vera 10 min-
Útur á leiðinni ti.l símalínunnar.
Það mundi taka hann a. m. k.
5 minútur að fálma við tal-
stöðina og blása inn í hana
áður en hann uppgötvaði, að
miðstykkið hafði verið tekið í
burtu (það var í vasa Burlutsk-
is) og svo mundu líða 10 mín-
útur áður en hann væri kom-
inn til hans aftur. Þá þurfti
hann að ganga 12 mílur aftur
Hann varð lautinant og eftir
að Þýskaland réðist á Rússland
tók hann þátt í hernaði á landa
mærum Rúmeniu. Á árunum
1942 og 1943 var hann með
MVD liði á svæðinu við Norður-
Kákasus og átti að verja bak-
sveitir ráðstjórnarhersins fyrir
þýskum njósnurum og hermdar
verkamönnum.
,Jafnvel í Ráðstjórnarríkj
samkomu á degi Rauða hersins
til að bjóða velkomna hermenn-
ina, sem voru í heimsókn.
Þann dag, 23. febrúar, var
gert um alla framtíð, til fjar- ,úr kindum á götunum og rændu
lægi-a héraða í Ráðstjórnarríkj- öllu verðmætu úr húsunum. Og
unum,“ , brátt yfirgnæfðu drykkjulæti
Dauðaþögn ríkti á torginu og þeirra þögnina. Hávær fylliríis-
majórinn talaði aftur: „Ef menn söngur þerra langt fram á nótt
veita viðnám eða hliðra sér hjá var líkhringing stoltrar þjóðar.
því að hlýða skipunum verður j Aðeins sex mánuðum á und-
litið á það sem uppreist — an þessu hafði Burlutski gengið
herinn mun þá beita vopnum i kommúnistaflokkinn, en hafði
— án frekari viðvörunar. Við- j verið félagi í Komsomol frá því
nám er gangslaust. Öll borgin hann var. 18 ára. „Eg var æstur
veður fagurt, svalt og tært, og er umkringd; stórskotalið og og heilshugar kommúnisti11
snjórinn glitraði á þökunum
og á fj allaengj unum. Klukk-
an 9 voru nærri allir karlmenn
af þjóðflokknum á gangi niður
að torgi bæjarins. Þar stóð á
palli ofursti herliðsins, sem var
í heimsókn ásamt ýmsum að-
vélbyssur miða á alla, sem
torginu standa.“
Þegar hann lauk
nálguðust hermenn eftir veg- Ráðstjórnarríkjunum. Það er
a sagði hann, „en eftir það sem
j eg sá í Novoselskoye fór mig að
máli sínu dreyma um að komast á burt úr
unum að torginu og höfðu til ^ enginn vafi á því að sumir af
taks riffla sína og vélbyssur. , Chechen-Ingushibúum hafa
Eitt augnablik var algert haft samstarf við Þjóðverja. Og
stoðarmönnum sínum og var hljóð og engin hreyfing'. Þá var kannske að sumir af þeim hafi
Khorin major, fyrirliði_ and-! eins og gefið væri merki og hatað Ráðstjórnina og hver get-
njósnara, þeirra á meðal. Einn-1 manngrúinn henti til jarðar ur láð þeim það? En konurnar,
ig voru þar kommúnistar bæj-'fánum sínum, sem lýstu yfir börnin og ungbörnin, hvað
arins, sem voru virðingarmenn. vináttu við Moskvu og mynd- höfðu þau gert svo að þau verð-
Fyrir framan þá gengu í skrúð- unum af Stalin, Voroshilov, skulduðu að vera rekin í útlegð
unum“ sagði hann mér, „skilur göngu fylkinSar af innfæddum og fl. foringjum. En það var í gripavögnum, þar sem kanm
Chechen-Ingushibúum í skraut- hið eina þrjóskumerki, sem
legustu hátiðarklæðum sínum þeir sýndu. Eftir skipun frá
syngjandi og dansandi og léku majórnum lölluðu þeir tvíráðir
glaðir á harmonikur sínar. Við og ólundarlega gegnum meter-
eina hlið torgsins sat Burletski breitt hlið af hermönnum og af-
á hesti sínum og horfði á það, hentu þeim hina skrautlegu tyg-
sem fram fór. ilhnífa sína, sem þeir höfðu
borið til hátíðabrigðis. Þar næst
Meðan á stríðinu stóð.
Embættismenn
voru þeir settir á Studebaker-
staðarins flutningavagnana og ekið til
fólk ekki greinarmuninn á
,starfsliði‘ MVD og MVD liði
eða her. Starfslið er spæjarar
og gagnspæjarar, manndráp-
arar og flugumenn, sem
starfa bæði heima og erlendis.
Og það eru þeir sem koma o-
orði á okkur alla. En MVD her-
liðið er eins og allt annað lið
í Ráðstjórnarhernum, nema,
sagði hann í afsökunarrómi héldu ræður, buðu Rauða her- ^ járnbrautarstöðvarinnar við
„samkvæmt tilskipun frá stjórn. inn velkominn og töluðu um |Grozny, þar sem þeim var um-
i inni eru aðalóvinir okkar ekki i bræðralag allra þjóða Ráð- skipað i gripavagna.
framandi her, heldur okkar eig- stjórnarríkjanna. Ofursti her-1
i in landsmenn. Tökum til dæm-j deildarinnar flutti ávarp og hét Það sama gerðist alls staðar.
is framkvæmdina gegn Che- að herinn myndi ávallt j í millitíð fóru NKVD (síðar
chen Ingush ....“ þjóna áhugamálum Ráðstjórn- kallaðir NVD) úr einu húsi í
arríkjanna, og sérstaklega á- annað. Konum, gömlum mönn-
hugamálum hinna hollu og um, börnum og ungbörnum var
göfugu Chechen-Ingushi-manna. |hlaðið á flutningavagna og ekið
En þegar hátíðaskapið var að að skiptistöð við járnbrautina.
nálgast hátindinn kom fram Þar löbbuðu þau í snjónum
um, var byggT árkynflokkum annar.maður nálgaðist pall- með böggla sína á öxlinni inn i
Opin og lófatakið hljóðn- gripavagnana sem voru alls-
Buðu keisaranum byrginn.
Hið óháða Chechen-Ingush
ráðstjórnar- og sósialista lýð-
veldi, hátt uppi í Kákasusfjöll
mn.
að herfylkisstjórinn væri horf-
inn. Ofurstinn steig á ræsinn
og renndi jeppanum yfir ræmu
af plægðu landi og hvarf.
í júní í litlu vestur-þýsku
þorpi gerði Burlutski ofursti
vart við sig. Og mánuðum sam-
an hefur hann verið að segja
leyniþjónustumönnum Banda-
manna það sem hann veit — og
það er töluvert.
Það sem hann er foringi og
,il höfuðstöðvanna og tiikynu, *>■" »•««*. «"«>* ••
aldir, án þess að hún gæti kæft ystumaður andnjósnara benti stralausir.
þá undir sig. Þeir voru ósigrað- m°nnum að þegja.
,Og nákvæmlega á
„Það hefir verið sannað,“ hóf tima,“ sagði Burlutski,
sama
„voru
ir þangað til íyrir 90 árum.
Þegar byltingin varð lýstu hann máls og talaði snöggum sömu atburðir að gei'ast í hverju
fjallabúar aftur yfir sjálfstæði þurrum rómi, ,,að meðan á her- þorpi og hverju samfélagi í lýð-
sinu. Og það var ekki fyrr en námi Þjóðverja stóð hafi þjóðir veldinu."
þeir höfðu neytt bolsévika til Chechen Ingushi hjálpað fjand- j Eftir að fólkið var farið lagð-
að tryggja sér töluvert sjálf- mönunum, þeir mynduðu bófa- ist óhugnanleg þögn yfir bæinn.
stæði, að hægt var að lokka þá fjokka og héldu uppi fjandskap Ekkert heyrðist nema fótatak
inn í ríkja-samsteypuna. Igegn ráðstjórnarhernum .... hermannanna er þeir gengu
Þegar stríðið við Þýzkaland þejr gerðu ráðstjórninni skaða hörkulega gegnum draugalegan
kom tók þá þegar að dreyma 1— aðstoðuðu óvini kommún- bæinn og að stöðvum sínum i
útskrifaður úr skóla fyrir æðri um sjálfstæði. Þegar þýzki her- jsmans,‘'
landamæraverði MVD (leyni- jnn nálgaðist tóku Chechen |
lögregla)
starfsemi
ske ekki helmingur af þeim
lifði af ferðina?"
Heiðraðir fyrir dugnað.
Eftir Chechen-Ingush fram-
kvæmdina fengu margir, sem
tekið höfðu þátt í henni, háar
orður. Sumir fengu persónu-
lega þakkarbréf frá Beria.
Aðrir fengu peninga. Burlutski
var gefið svissneskt úr, sem
hann notaði enn, þegar eg tal-
aði við hann. Á bak þess var
grafið: „Fyrir vel afrekað trún-
aðarstarf. NKVD. U.S.S.R. 1944.
,,Eg held eg þurfi ekki á þess-
um ólukku hlut að halda leng-
ur. Herra — takið þér við
þessu,“ sagði hann og rétti mér
það. Eg gaf honum í staðinn úr-
ið, sem eg gekk með. '
Um þetta sama leyti var
Burlutski látinn taka þátt í öðr-
um fjöldaflutningum útlaga, til
dæmis gegn Karachaevtsi, Kal-
múkum og Törturum frá Krím.
En næsta verk hans opnaði
augu hans betur. 1944 var hann
sendur til að berjast við „bófa“
í Lithaugalandi — það voru
flokkar af vopnuðum skæru-
liðum, sem oft námu á burtu
kcmmúnista og tóku þá af lífi
vegna samstarfs við rússneska
óvininn. Þá vcru líkin flutt til
bæjarins og höfð til sýnis á
torginu.
skólahúsi bæjarins. Þar sátu
þeir þungbúnir og þegjandaleg- Miskunnarlaus harka.
þekkir hann innri Ingush þegar að hvessa binjals Ajjir reknjr j útlegð. ir og hugsuðu um það, sem gerst
öryggiskerfis Ráð-j (tygilhnífa) sína, leituðu uppi ( ^0^ major nam staðar. hafði.
stjórnarríkjanna. Hann var 0g fáguðu forna riffla sína og Mannfjöldinn hreyfði sig eins 1
starfandi bardagamaður í bar- ^ bjuggust til að hrinda af sér Qg 0rólegur og beið. Khorin Honum var nóg boðið.
áttu stjórnarinnar gegn skæru- oki rússneskra vfirráða. En a
flokkum innan Ráðstjórnar
máli
, - major hélt áfram
rásum Þjóðverja var hiundið, _Af þessum ástæðum
sínu: En starfslið NKVD, njósnar-
hefir arnir og slefberarnr létu sér
Kreml sendi nefnd sem átti
að hreinsa til. Þar var fremst-
ur í flokki hershöfðingi að nafni
Sergei N. Kruglov, ásamt
ofursta hershöfðingja Ivan
Serov, sem fyrir skömmu tók
ríkjanna, og hann veit því vel þeir reknir aftur á bak; Chechen kommúnistaflokkurinn og Ráð- þetta ekki fyrir brjósti brenna. i við forystu leynilögreglunnar
um þann óróa, sem hann heldur Ingush-menn sneru
fram að hrjái iiinn stórkostlega bændabýla sinna.
her leynilögreglunnar. Hann
var þátttakandi í sumum af
hinum hneykslanlegustu þjóðar
morðum sem nokkurn tíma hafá
verið framin og getur staðfest Studebaker
glæpi, sem Ráðstjórnin hefur Liðið hafði
lengi verið grunuð um.
aftur til
í janúar 1944 tók mikið lið
af ráðstjórnarhermönnum að
koma í dali þeirra. Þeir komu
í stórum, spánýjum, amerískum
flutningavögnum
komið, að því er
það sagði, til að hvíla sig og æfa
sig í fjallahernaði.
stjórnin ákveðið að allt fólk Þeir leituðu að vodka og vini í
Chechen Ingush skuli útlægt bænum, slátruðu og tóku innan-
eftir Beria. Kruglov kallaði
Framh. á 9. síðu.
1
Jafngamall byltingunni.
Burlutski fæddist sama ár, Hátíð samkvæmt skipun.
. sem rússneska byltingin varð, I Á meðal herliðsins var Bur-
i fátæklegum öræfabæ bakjlutski með sitt landamæralið.
við Úralfjöllin. Hann var.Hann og lið hans átti að vera
greindur og gekk vel i skóla.lí Novoselskoye, sem var lítil
og eftir að hann lauk fyrstu j borg með hér um bil 3000 íbúa,
bekkjum varð hann eftirlits- ! var borgin eins og falin í mjó-
maður á samyrkjubúi, þar sem um dal hátt uppi í fjöllum. Sex
hanvi lærði bókhald. Kaupið (vikum eftir að liðið kom þarna,
var lélegt og bústaðurinn and- jfékk kommúnistaráðið i borg-
styggilegur, og þegar honum ' inni skipun frá aðalstöðvunum j Hér er verið að reisa í Danmörku hæli fyrir sjúklinga, sem liafa verið lamaðir frá fæðingú,
var boðið pláss á nýliðaskóla j um að halda mikla og vandaða f Er það reist í Hobro, og á að geta tekið 32 sjúklinga til að byrja með. — ,