Vísir - 27.07.1960, Qupperneq 4

1
V 1 S I R
Miðvikudaginn 27. júlí 1969
Brezkir
íízkufrömu&'ir
Jhafa með sér
félagsskap og
gengust þeiv
fyrir sameig-
iníegri sýn-
ingu nýlega á
kápum og
kjólum úr
írskum hör-
efnum, sem
heimsfrægir
eru fyrir gæði
og þykja mjög
hentugir í
sumarkjóla og
annan léttan klæðnað. Kjólarnir eru frá Norman Hartnell, Hardy Amies, Lachasse, Charles
Creed, Mattli, John Cavanagh, Michael og Michael Sherard. Elisabet drottning, drottningar-
móðirin og Margét prinssessa voru viðstaddar sýninguna.
Ændsvar frá Fretjtnóöi
Jóh a n n sstjn i.
Jó-Reyk-Mikinn og fúlan
lagði upp frá 6. síðu þessa á-
gæta blaðs s.l. föstudag, 22.
júlí, með fyrdrsögninni: „Frey-
móður í vígamóð“. Var helzt að
skilja svo, að J-R-M hafi talið
sig í bráðum lífsháska, líkt
Og Mökkurkálfi, er hann sá Þór,
eftir að hafa spurt hið réttmæta
Cg rökstudda bréf mitt til bæj-
arráðs nú fyrir nokkru, — og
því talið sér nauðsyn að þyrla
upp nokkru moldryki sér og
samherjum til hlífðar.
Jó-Reykur þessi hinn Mikli
virðist af svipuðum toga, og
þeir sem lengi hafa þyrlazt upp
af vestrænum kúaslóðum, eða
út úr danssölum þeirrar lág-
kúru og skriðmennsku, er rýr-
ast vei-ðgildi hefur veitt ís-
lenzkri þjóð.
íslenzk dans- og skemmtilög
og textar þeirra eiga því ekki
aldeilis upp á pallborðið hjá
þessum rithöfundi. Nei. bá er
nú einhver munur á blessuðum
erlendu lögunum og textunum,
sem eru svo holl íslenzku æsku-
fólki! Ég spyr ekki að því. Og
það er svo sem ekki danshljóm-
sveitunum okkar að kenna, þó
þær leiki svona mikið af er-
lendum lögum, né söngvurun-
um, að þeir syngja, sumir hverj
ir, svona mikið af útlendum
textum, — ekki alveg, þetta er
svo lystugt! og þetta er ís-
ienzku tónskáldunum að kenna
og lögunum þeirra, þau eru því
líkur samsetningur. Takk fyrir
sanngirnina!
Jó Reyk Mikla finnst goðgá,
þegar þess er krafizt, að einn
einasta dag ársins (17. júní),
sé eingöngu flutt sönglög og
danslög eftir íslendinga sjálfa.
Já, er það ekki meiri and . . .
ósvífnin, — heilan dag af 365
yfir árið? Hann mundi þá senni
lega fá hjartaslae. ef farið væri
fram á, að 17. júní yrði fram-
vegis einnig nokkurs konar
listahátíð, þar sem fram kæm?
sýnishorn af hvers konar líqfa-
starfsemi í landinu ásamt í-
þróttunum og öllu hinu, — ný
áslenzk tónverk væru kvnnt og
Sslenzkir kórar, einsöngvarar
og minni sönghópar sýndu
getu sína í túlkun íslenzkra
tónsmíða, — ný íslenzk dans-
lög yrðu kynnt, — alíslenzk
sýning væri í Þjóðleikhúsinu,
— myndlistarsýning væri opn-
uð ... o. s. frv. — en ekkert er-
lent haft um hönd.
Endileysur þessa J-R-M ná
ná yfir hálfan annan dálk hér
í blaðinu og eru rætnisleg sví-
virðing um það sem vel hefui
verið gert af íslenzkum höf-
undum á þessu sviði, því grein-
arhöfundur gerir lítinn eða eng
an mun á góðu og lélegu
Tæplega getur J-R-M verið
sá endemis JóReykur af fá
fræði um íslenzk danslög, að
hann þekki ekki annað en það
lélegasta, eða það sem einna
oftast hefur heyrzt í útvarp-
inu síðustu mánuðina. Eða er
hann e. t. v. svona fáfróður?
Rétt er það, að ekki eru öll
íslenzk danslög, né textar
þeirra, góð, — því síður jafn-
góð, enda hafa uppeldisáhrif
hinna hrífandi!! erlendu dans-
laga og texta þeirra sagt til sín.
Sumir þeirra, er fást við út-
gáfu íslenzkra skemmtilaga á
plötum hér heima nú upp á
síðkastið gefa í vaxandi mæli
út hálfgert textabull og sprell,
eða ruddalegt hnóð og þvaður,
jafnvel klám, en sniðganga það,
sem gott er, til þess, sennilega,
að geta gert ráð fyrir kaupend-
um meðal hinna amerísk-skóla-
gengnu ungmenna í þessum
málum. Dæmi: Æskuástir. Oft
er fjör í Eyjum, Marina, Einsi
kaldi úr eyjunum. Eitt af lög-
um þessum er víst íslenzkt, —
og allir textarnir.
Svo sannarlega mæli ég ekki
með neinu slíku, og ekkert af
þessu hefur komið fram í dags-
l.iósið fvrir mína tilst.illi, eða
samþykki. En fáfræðin. eða ill-
girnin, er mikil h’á Jó-Reyk-
Mikla. ef hann heldur því fram.
að ekkert annað. né betra, sé
til.
Síðastliðin 10 ár hafa komið
fram á vegum S.K.T. fjöldi
yóð’-q Iriya. er sum hver hafa
orðið landsfleyg og náð met-
vinsældum hjá fólkinu í land-
inu. Mörg þeirra eru hins veg-
ar lítt eða ekkert kunn vegna
sinnuleysis og þess, að þau hafa
ekkd komið út á plötum. Reynt
hefur verið að vaka yfir því,
að lögum þessum fylgdi aldrei
texti, sem eftir ástæðum gæti
með sanngirni talizt lélegur.
Mörgum þessara laga hafa hins
vegar fylgt ágætir textar eftir
ýmis íslenzk skáld. Gæti ég að
sjálfsögðu talið upp fjölda þess-
ara laga, ef rúm væri fyrir slíkt
hér. Frá síðustu keppni gæti
ég þó nefnt I landhelginni, I
Egilsstaðaskógi og Við fljúgum,
sem öll hafa komið út á plötum
og eru fólki vel kunnug og allt
eru góð lög með allgóðum text-
um. Hin lögin úr þessari keppni
eru þó fleiri, sem fólk kann-
ast lítið við, en eru engu síðr.i,
og frá fyrri keppnum gæti ég
nefnt Æskuminningu, Hvert
sem ég fer (eða Vals moder-
ato), Sjómannavalsinn, Eyjan
hvíta, Bláu augun, Heillandi
vor, Hvíta svani, Ástavísu
hestamannsins, Selju litlu, Nótt
í Atlavík, Vorkvöld, Lítið blóm,
Bergmál, Ég veit að þú kemur,
Mikið var gaman að því og ým-
is fleiri, sem öll hafa komið út
á plötum og eru mönnum kunn
sem góð lög með góðum text-
um. — Ennfremur t. d. Capri
Katarina og Nú liggur vel á
mér, að ógleymdum lögum
Bjarna Böðvarssonar, Reynis
Geirs, Olivers Guðmundssonar,
Sigfúsar Halldórssonar og Jóns
Múla Árnasonar o. f 1., sem ekki
hafa komið fram á vegum
S.K.T., en eru ágæt lög með
góðum textum og öllum vöxn-
um landslýð vel kunn. Er þó,
eins og áður segir, fjöldi góðra
laga ótalinn, sem aðeins sára-
fáir hafa heyrt og enn færri
kunna, vegna skorts á mögu-
leikum til að kynna þau eins
og þyrfti.
Ég tek það fram, að ekkert
af framangreindum lögum eru
eftir mig, en gjarnan mundi
ég leggja Heimþrá, bæði lag og
texta, undir hvaða óvilhallar
dóm sem væri, og má það lag
og sá texti vel vera vitnisburð-
ur um rninn smekk og mínr
misbyrmingu á íslenzku máli.
Ée mótmæli bví algerlega, að
með mínum vilia og samþykki
hafi nokkurn tima komið fram
texti með nokkru lagi, sem hafi
misboð’ð ís’énzkum braeregl
um, eða alþvðWu íslenzkr
máli, eins og J-R-M vill halda
fram. Skora ég á .TóRevk að
nefna dæmi máli sínu til sönn-
unar. Mér hefur fundizt ég
fremur hafa fengið orð fyrir
að vera of strangur hvað þetta
snertir. Greinarhöfundur ætti
því að beina skítkasti sínu í
aðrar áttir, ef hann vill reyna
að hitta í mark. Eg get ekki
borið ábyrgð á því, þó aðrir,
sem mér eru óviðkomandi. geri
lélega á þessu sviði. Ég er hins
vegar jafn fús og aðrir til að
hafna því, sem lélegt er og ó-
boðlegt á þessu sviði eftir landa
mína, en'da tel ég ekki nauðsyn
fyrir einn cða ne.inn að hlaða
undir slíkt.
Ég hef hins vegar mælt með
og krafizt réttar fyrir hin góðu
íslenzku danslög og góðu ís-
lenzku texta, sem gefa ekkert
eftir venjulegum góðum ís-
lenzkum sönglögum-og textum
þeirra, því hið íslenzka á að
sitja í fyrirrúmi. Ég veit vel.
hvað ég er að segja, því ég
þekki þetta, efast jafnvel um,
að aðrir séu þessu kunnugri.
Nær vær-i "fyrir J-R-M að
ganga í lið með mér, til þess
að reyna að koma því fram,
sem gott er á þessu sviði í stað
hins lélega, heldur en að ve.it-
ast með fáfræði og rætni að
þessum íslenzka gróðri, — þora
ekki einu sinni að láta nafns
síns getið, frekar en þeír aðrir,
sem af svipuðum hvötum hafa
s.l. 10 ár reynt að níða niður
alla íslenzka viðleitni á þessu
sviði og svívirt mig persónu-
lega eins og þeir hafa haft inn-
ræti til.
Ég hef e.inungis viljað stuðla
að því, að íslenzk skemmtitón-
list gæti hafizt úr þeim undir-
lægjuhætti, sem hún hefur ver-
ið í og komið í stað þess sem
lélegt er og óholt og algerlega
óviðurkvæmilegt af erlendu
■ sem innlemdu rusli á þessu
syiði. Þ?ð er ekki þjóðinni til
heiðurs, hvernig að þessum mál
um er búið hér og hefur verið
alllengi. Ættá varla að þurfa að
deila um jafn sjálfsagðan hlut.
j Það er engin von á neinni
framför, ef reynt er að kæfa í
i fæðingunni allar heiðarlegar
tilraunir, og það sem vel er
gert er rægt og svívirt af lítil-
mennum og erlent-hugsandi
aftaníossum.
Urn hljómsveitir og söngvara
má vel segja það, að tiltölulega
lítill vandi sé að taka upp úr
útvarpi lög, sem erlendis kunn-
áttumenn eru búnir að radd-
setja og túlka inn á plötur, —
og bera þau svo þar á eftir
fram hér á útþynntan hátt. —
Það er ekki heldur vandi að
segja það gott, sem aðrir eru
( búnir að segja gott, né dæma
I það, sem enginn eða fáir hafa
heyrt. Hitt reynir meira á kapp
[ ana að koma vel á framfæri í
söng og tónum lögum, sem eng-
inn hefur reynt við áður. Ó-
neitanlega virðist hinn síðari
hátturinn ekki vera sterka hlið-
in á íslenzkum danshljómsveit-
um og söngvurum og eiga þó
ekki allir óskilið mál þar. Það
er hins vegar eng.in nauðsyn að
reyna að klína þeirri vanhæfni
á sjálf lögin og höfunda þeirra,
eða textana við þau.
Með þökk fyrir birtinguna.
Freymóður Jóhannsson.
Dóu úr kufda og næringarskorti, —
en áttu húskofa, 1200 stpd. eg nógan mat.
Ekki er það ótítt, þegar betl-
arar deyja, að í Ijós kemur, að
þeir eiga talsvert í handrað-
anum, og eins, að fólk, sem
gengur í tötrum og virðist vart
eiga mólungi matar, lumi á
talsverðu fé. Þetta kom til
dæmis í ljós, er tvær systur
létust á Englandi fyrir skömmu.
Þær áttu heima í smáþorpi
í Cornwall, önnur 95 ára, hin
86. Þær dóu úr kulda og nær-
ingarskorti, en samt fundust
1200 pund í íbúð þeirra, er þær
voru látnar.
Látin var í ljós undrun yfir,
að slíkt gæti gerst í „velferðar
ríki“, en það kom í Ijós, að
þær höfðu fengið samtals
5 sterl.pd. á viku í ellistyrk,
og fóru eftirlitsmenn til þeirra’
við og við, en styrkþegar eru
heimsóttir á 2—3 mánaða
fresti, og oftar, ef ástæða þykir
til, en þær voru sérvitrar
mjög, og vildu aldrei hleypa
neinum inn. í íbúðinni voru að-
eins heimatilbúin húsgögn,
ábreiðuræflar og madressur, en
mikið af gömlum fatnaði og
drasli. Aður höfðu tveir bræð-
ui þeirra, báðir látnir, búið
þarna líka. Peningarnir fund-
ust faldir hingað og þangað um
íbúðina. — íbúðina keyptu
systkinin fjögur í lok fyrri
heimsstyrjaldar. Eftir að eldri
systirinn lagðist rúmföst hélt
hin yngri áfram að sækja síð-
degismessu, þar til hún gafst
upp á því, þar eð gangan þang-
að, tæpan kíiómetra, var henni
of erfið.
Þær urðu að kalla samferða
„yfir landamærin“. — • Nógar
matvælabirgðir voru í húsinu,
j en á báðum sá vegna næringar-
skorts.
Þessi glæsilega fylking er úr franskri riddaras\-eit frá Afriku.
Kallar 'þeir Spaliiar og eru lierskáir mjög.