Vísir - 17.10.1960, Side 11

iC .1
Mánudaginn 17. október 1960
VlSIR
11
Frá Grænlandi
Frh. aí 9. s.
endur fyrir löngu“ — segja
Eskimóar — „að jörðin datt nið-
ur af himnum með fjöllum og
öllu saman.“ Þannig varð jörð-
in til á ákaflega einfaldan og
skikkanlegan máta og án nokk-
urs bægslagangs.
Og þegar jörðin var komin
þangað, sem hún átti að fara og
hefur úr því verið til dagsins í
dag, vaf eftir að skapa fólkið.
Og það varð með þeirn hætti að
lítil börn spruttu — eins og
blóm á akri. En þau voru blind
og gátu litla bgörg veitt sér
nema hvað þau nærðust á jörð-
inni. Þau höfðu heldur ekkert
með sjón að gera því þar ríkti
myrkur.
Svo komu maður og kona til
sögunnar. Það veit enginn
hvernig. En konan fann börnin,
tók þau heim með sér og bjó
þeim föt. Úr þvf tók fólk-
inu að fjölga, en það gat ekki
dáið því í þá daga var dauðinn
ekki til. Það hélt bara áfram
að lifa, varð gamalt og lagðist
í kör.
. Fólkinu leiddist að verða gam
allt og lifa í kör í myrkri. Svo
kom gamalli konu það í hug að
það væri gaman að fá að sjá
dag og mega deyja. í því væri
tilbreyting.
Stúlkan varð að sól —
pilturinn að mána.
Þá skeði það samtíms að
grænlenzkur piltur felldi ástar-
hug til systur sinnar og vildi
fá að ganga í sæng til hennar.
Þá varð stúlkan hrædd og flýði
upp á himininn og varð að sól.
Bróðirinn elti hana og varð
að tungli. Þannig kom sólskin
og tunglskin. En máninn hef-
ur ætíð reynzt kvenfólki hinn
mesti hrekkjalómur og einkum
má það vara sig á honum við
tunglfyllingu.
Svo kom ofsalegt flóð og
meginþorri alls mannkyns
drukknaði. Fólkið sem dó fór til
himins og varð að stjörnum.
Þess vegna fjölgar stjörnunum
á himinhvolfinu í hvert sinn
sem einhver deyr.
Þannig varð sköpun himins
og jarðar í stórum dráttum. Og
í samræmi við þetta varð svo
Kfs- og heimsskoðun Grænlend-
inga. Þeir eru eins og aðrar
frumstæðar þjóðir, og ekki sízt
þær sem búa í einveru og fá-
menni í hrikalegu landslagi
með stórbrotnar náttúruham-
farir, hjátrúar- og hindurvitna-
fullir. Umhverfis Eskimóa eru
herskarar af draugum, vofum
og öndum. Þar eru hvers konar
dularöfl á ferli og andasæring-
ar um hönd hafðar. Lýsingar
þeirra á draugum og dularfull-
um fyrirbærum eru oft magn-
aðar og stórkostlegar í einfald-
leik sínum.
Hræðilegir draugar.
Árni frá Geitastekk komst í
kynni við grænlenzkan draug
og þótti nóg um. Hafði hann
farið við fjórða mann á fugla-
veiðar og ætluðu þeir að afla
matfanga til jólanna. Á meðan
brast á þá svo iðulaus stórhríð
að ekki sá handa skil, og lað
suki ætlaði kafaldið og skaf-|
kríðin að kæfa ,_þá. Þehr voru
viðskila orénir og komst Árni
undir stein þar sem hann leit-
aði skjóls, og hafðist við í heila
nótt. En þar ásóttu hann ríð-
andi draugar, ótútlegir og af-
skræmdir. Voru þeir ýmist höf-
uðlausir eða höfuðin sneru aft-
ur og voru með óhljóðum mikl-
um. Árni skaut hverju skotinu
af öðru á þenna lýð, og var þá
sem hann styggðist andartak,
en sótti jafnharðan að Árna
aftur. Kvaðst Árni hafa orðið
því feginn þegar morgnaði og
hann komst til mannabyggða
að nýju.
í augum Eskimóa er sálin
andi með áþekku útliti og á
lifandi fólki. Eftir dauðann
hverfa góðu eiginleikarnir á
brott með sálinni, en hið illa
verður eftir í likamanum. Dá-
inn mann verður því að um-
gangast með mikilli varúð.
Hver sá sem snertir á líki verð-
ur að loka sig inni í 5 sólar-
hringa á eftir. Þann tima má
hann ekki matselda aiálfur og
ekki hátta á næturnar. Að
þessum tilskilda tíma liðnum
iverður hann að taka sér bað.
I n
Ef út af er brugðið dynur o-
gæfa yfir í einhverri mynd.
í sambandi við útför voru
alls konar hindurvitni og hjá-
trú. Á meðan lík voru dysjuð
varð höfuðið að snúa gegn sól-
arupprás, og það varð að dysja
það með öllum búnaði, því sál-
in gat þurft á sínu að halda. Þá
var það og venja að drepa hund,
einn eða fleiri, þegar einhver
dó. Það var gert til þess að
sálin þyrfti ekki að vera ein á
flakki og að henni leiddist ekki.
En nú skulum við slíta tal-
inu um sköpjun Eskimóa og
trú þeirra og hjátrú. Skipið
okkar er komið langleiðis inn
úr ísjakahafinu í áttina til
Stokkaness. Þar býður okkar
kvöldverður — góður að venju,
en úr því er Grænlandsdvöl
okkar lokið og von bráðar svíf-
um við á vængjum Sólfaxa ofar
fjörðum, fjöllum og jöklum —
á leið heim.
Rokk-kóngur Danmerkur
heimsækir Island.
FORD - '47.
Til sölu Ford ‘47 vörubifreið með tvískiptu drifi;! —
Einnig koma til greina skipti á góðum 5—6 manna fólks-
bíl. Ekki eldri en ‘54 módel koma til greina.
Uppl. í síma 17526.
„PAL"-kerti í „Skoda"bifrei5ir
Einnig: framluktir, speglar og hringir, hraðamælar, hita- og
benzínmælar, kveikjulásar, Ijósaskiptar, hraðamælisbarkar,
inni og útispeglar, flautur, dýnamóar, perur allar gerðir,
rafgeymar.
SMVRILL
Húsi Sameinaða. — Sími 1-22-60.
Aðstodarstúlka
með góða kunnáttu í tungumálum, vélritun og spjald-
skrárvinnu getur fengið fasta vinnu á lyfjadeilcl
Landspítalans frá 1. nóv. n.k. að telja.
Laun samkvæmt launalögum. Umsóknir með upplýs-
ingum um aldur, menntun, fyrri störf og meðmæluni
ef til eru sendist til skrifstofu ríkisspítalanna fyrir 21.
nóv. n.k.
Skrifstofa ríkisspítalanna.
Yfirhjúkrunarkona
óskast að vistheimilinu að Arnarhölt, Kjalarnesi.
Upplýsingar um starf og launakjör gefur borgarlæknir.
Sjúkrahúsnefnd Reykjavikur.
Byggingafélag verkamanna í Reykjavík
Til sölu
3ja herbergja íbúð í 8. fl. Þeir félagsmenn er vilja nota rétt
sinn sendi tilboð sín fyrir 22. þ.m. á skrifstofy félagsins í
Stórholti 16.
Stjórnin.
Danski dægurlagasöngvar-
inn Otto Brandenburg er vænt
anlegur til íslands eftir þrjá
daga. Mun hann koma fram á
hljómleikum í Austurbæjarbíói
næstkomandi fimmtudag og
föstudag. Hljómleikar hans hér
verða ekki fleiri, því næstu
fimm kvöld mun hann síðan
skemmta í veit.irlgahúsinu Lídó.
Otto Brandenburg er ' eftir-
sóttasti skemmtikraftur Dana
um þessar mundir. Hvar sem
hann kemur fram á skemmtun-
um þar í landi og reyndar ann-
arsstaðar á Norðurlöndum er
fullt hús. Hann syrigur fyrst og
fremst rokk-lög en þó einnig
þekkt da'gurlög, enda sækir
fólk á öllum aldri skemriítáriír
haris. - ni'.
Brándenburg söngáður mpð
kvartettinum Four JaclíK, sem
á sínum tíma’ heimsótti ísland';
og eru hljömleikar þeirra hér
mörgum minnisstæðir
Á þessum tvennum hljóm-
leikum í Austurbæjarbíói
munu þar að auki slcemmta
hljómsveit Karls Lilliendahl,
sem aðstoðar söngvarann, en
þetta er annars hljómsveit Li-
dó, þá mun söngvari hljóm-
sveitarinnar svngja á hljóm-
leikunum, hinn þekkti Óðinn
Valdifnarsspn, Kýnnir verður
Svavar Gests. Síðan mun enska
söngkonan Joanné Scoon, sem
undanfa:jð héfur komið fram í
Tjarnarcafé við rniklar vinsæld
ir syhgja á væntanlégum hljóm
leikum.
Roótei verksmiðjúrnár
P? íbreaku senda innan sKamms
. ■«. markaðihn nýja gérð af
-Háisniin-hílum -til að keppá
v>5 |ȇ, sem bezt seljast.
Hítaveítan —
Framh. af 12. síðu.
brottfei’ðar. Þá birtist forstjóri
byggingafélagsins Brúar h.f.
með tilboð sitt. Hann hafði
haldið að tilboð ættu að opnast
kl. 11, „eins og venjulega“,
sagði hann. Nújæja. Það þýddi
eki um það að fást, þótt verkið
væri upp á fjórar milljónir, og
hagnaður fyrirtækisins, sem
tekur það að sér, vafalaust
hundx’uð þúsunda.
Tilboð fyrirtækisins var samt
lesið upp „til fróðleiks* ‘, en
gi’einilega tekið fram að það
kæmi ekki til greina á sömu
försendum og hin. Þegar til
kom hljóðaði tilboðið upp á kr.
4.121.850, svo að það hefði lík-
jlega aldrei komið til greina
hvoi’t sem v,ar... „Jæja, þao ér þá
eiigiriri' skáði skeðúr,“ sagði
foi‘stjórínrii : •: • ■'
j Að 'þessum tilböðum fengn-
um friun bæjarráð taka ákvörð-
jun pm það, hverjum verður.
falin framkvæmd verksins, eft-*
ir tillögum Innkaupastofnun-
arinnar.
— Þetta eru nokkuð dýrar
framkvæmdir, miðað við það
hve mörg hús njóta góðs af
þeim, sagði einhver.
— Já, sagði verkfræðingur-
Hitaveitunnar, Sveinn Torfi
Sveinson. Það er orð að sönnu,
— og svo höfðum við ekkert
upp úr þvi, af því að þarna eru
allir með tvöfalda glugga, ogi
nota svo sáralítið af vatni ...
— Andskotans vandræði. Það
ætti að banna þessa tvöföldu
glugga ...
— Svona geta menn gert að
gamni sínu á laugardögum.
G. K.
Menningarsjóður —
Framh. a! 4. síðu.
ög Andvara að venjif, ennfrem-
'ur barnabækur og e.‘ t. v. eitt-
hvað fleira, sem enii ér ékki'
fullráðið um.