Vísir - 01.11.1960, Qupperneq 6

VISIR
Þriðjudaginn-1. nóvember 1960
H8IK
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
yinlr kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Ritstjórnarskrifstofur eru að Laugavegi 27, en aðrar
skrifstofur að Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofurnar eru opnar frá kl. 8,30—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kostar kr. 30,00 í áskrift á mánuði.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Skagfirzkur bændahöfðingi
Vantní á tandið?
„Enginn skilur til hlítar stefnu l)á, sem stjórnarherr-
í dag, 1. nóv. á Ólafur Sig-
urðsson, óðalsbóndi á Hellu-
landi í Skagafirði 75 ára afmæli.
í suttri blaðagrein er ekki
unnt að reka langan og fjölþætt-
an æviferil Ólafs. Þótt hann hafi
alla ævi sína verið búsettur á
sömu þúfunni að kalla má, er
hann í senn maður víðförull og
hefur komið víða við almenn
mál og margt reynt, svo að frá
slíku verður ekki skýrt í stuttu
máii.
Hann er fæddur að Vatnskoti
í Hegranesi 1. nóvember 1885,
sonur hjónanna Sigurðar Ól-
prófasts
í
anesi. Stóðu að honum
merkir ættstofnar í báðar ætt-
ir, föðurætt hans skagfirzk
ændaætt, og einkum höfðu
í þeirri ætt verið hagir menn
og listfengir, en móðir hans var
. . . . afssonar og Önnu Jónsdóttur
arrnr framfylgja, nema hann gen grem iyrir þvi, að vantru rð sonar
á lsland og Islendinga er mjög sterkt einlcenni á viðhorfum ^ „
1 • « A 1 v 1 , . , v , •, Reykholti siðar 1 Gorðum a
þeiiTa. Með þessum orðum Jieist íorustugrein í aðalmal- Ak;,
gagni íslenzkra kommúnista s.l. sunnudag.
Siðan er haldið áfram á hessa leið: „Við erum
látnir búa við erlenda hersetu á sama tíma og t.d.
aðrar Norðurlandapjoðir haíti neitað ollum shkum
kröfum.“ Þetta er, eins og flest í þessari ritsmíð, út í
; hött. Við erum ekki „látnir búa við erlenda hersetu,“ Tnnn‘r‘kJnnnu" þíngeysku
i heldur er hér ein af varnarstoðvum Atlantshafsbanda- RpVkialínsætt ólafnr <m,nHaði
lassins, sem Island e, aSili ... ng Þar sem viS hiifum
sjálfir engan lier til varnar, er hér varnarlið frá öðru ist þaðan 1906 síðar stundaði
aðildarríki bandalagsins. Hins vegar eru t.d. Ungverjar hann nám j laxaklaki og fiski_
látnir búa við erlenda hersetu, og þar hafa hinir er- rækt __ Hann hóf ungur bú-
lendu hermenn, studdir öflugum yígvélum, gerzt til skap á Hellulandi og hefur bú-
þess að murka lífið úr mörgum heztu sonum Ung- ið þar siðan En þótt búskapur-
verjalands. 1 urinn hafi verið aðalstarf hans,
En frá sjónarmiði kommúnista gilda allt önnur lögm.ál hefur hann haft mörg járn í
um hersetu í Ungverjalandi, þvi að þar eru það Hússar, eldinum samtímis. Ráðunautar
sem hersitja landið. Þess vcgna er til „góð herseta og ríkisstjórnarinnar og síðan Bún
einnig „vond“ herseta. Á sínuin thna komst Þjóðviljinn aðarfélags íslands í veiðimál-
meðal anuars svo að orði, að handarískir hennenn væru Um (laxa- og silungarækt og
rnenn í „morðbúningum“, en hins vegar er Rauði herinn Veiði) var hann um ipargra ára
j,hrjostvörn íriðarins". skeið, en nú síðustu árin er
Kommúnistablaðið amast við því, að Islendingar hann ráðunautur í æðarfugla-
skuli kveðja hingað sérfræðinga til ráðuneytis um rækt, en kunnugri mun hann
.ýmis mál, og fetai þar í spor Framsóknarmanna. þeim málum en nokkur annar
Kommúnistum þykir fráleitt, að íslenzkum stjórnar- íslendingur. Var honum veitt
völdum detti í hug að fá hingað hina færustu menn á Fálkaorðan 17. júní s.l. fyrir
ýmsum sviðum til þe§s að læra af reynslu þeirra. störf að æðarfuglarækt.
í ÖHum viti bcrnum og sanngjörnum mönnum finnst
; hins vegar, að hér sé skynsamlega að farið, og að hér
sé ekki um að ræða minnimáttarkennd eða vantrú á
landið.
Eysteinn Jónsson sagði í þingræðu á dögunum, fullur
vandlætingar, aö hingað væri fenginn „hláókunnugur mað- ... ,
ur fra Noregi tii þcss að gera tillogur um strandsiglmgar _ .. .,. .
j um. Mun óhætt að fullyrða,
, að fá séu þau framfara- og
menningarmál héraðsiins, sem
Ólafur hefur ekki lagt liðsinni.
En þótt hann hafi þannig feng-
izt við hin fjölþættustu störf,
hefur hann ætíð búið hinu
mesta myndarbúi. Jörð sína
hefur hann hýst prýðilega og
gert stórfelldar jarðabætur og
meðal annars ræktað þar fagr-
an skógarreit. Hefur hann í bú-
^skapnum notið öruggs stuðnings
lkonu sinnar, Ragnheiðar Kon-
'ráðsdóttur, sem er í senn hin
mesta búkona og ágætasta hús-
móðir. Hefir oft fallið í hennar
hlut að annast búreksturinn, er
Ólafur hefur þurft að dveljast
langdvölum að heiman við
ráðunautsstörf, og önnur fé-
lagsmálefni. Samhent. eru þau
hjón í gestrisni, svo að lands-
kunnugt er. En hálfsögð væri
sagan af Ólafi þrátt fyrir þetta
ef þess væri að engu getið hví-
líkur fróðleikssjór hann er á
þjjóðlegan fróðleik/ Mest -kveð-
úr.þó að kunnáttu hans í skáld-
sk^p, bæði stórskáldanna, en
einkum þó er kemur til íáusa-
vísna og alþýðukveðskapar.Mun
vandfundinn jafnoki Ólafs á
því sviði, og ekki mun mörg-
um sú list betur lagin að fara
með vel gerðar stökur, svo að
þær njóti sín sem bezt, en Ólafi.
Er hann og sjálfur ágætlega
hagmæltur. Einnig er hann
prýðilega ritfær óg hafa birzt
eftir hann margar greinar og
ritgerðir í blöðum um margvís-
Jeg framfaramál. Hvar sem Ól-
afur k.emur, er hann hrókur alls
fagnaðar, ræðinn, fróður og
fyndinn, en bezt nýtur hann sín
þó heima á sínú ágæta heim-
ili, hjá góðum gestum, og mun
flestum, sem þangað koma,
lengi verða minnisstæðar við-
tökur þeirra hjóna.
Á þessum tímamótum vil ég
þakka Ólafi á Hellulandi ald-
arfjórðungs kynni og vináttu
um leið og ég óska honum og
heimili hans allrar blessunaf
á ókomnum árum.
A.
Dr. Þorkell Jóhannesson,
háskéfarektor, lézt í gær.
Þá hefur hann tekið þátt í
flestum félagsmálum sveitar
sinnar og héraðs, um langan
aldur. — Hann hefur verið einn
öflugastiNstuðningsmaður sam-
.Islendinga. Hvers vegna er það svo fráleitt, að hingað koini
norskur maðnr i þessu skyni? Norðnienn hafa mjög mikla
reynslu í liessiun málmn, og strandsiglingar þeirra eru mikið
atriði i samgöngumálum þeirra. Hvers vegna ekki að læra
af reynslu þeirra?
Þjóðviljinn tekur vitanlega undir þetta nudd Ey-
steins <>g bætir því við, að nú komi hingað enn einn
firði og ritstjóri Glóðafeykis,
blaðs skagfirzku kaupfélaganna,
formaður búnaðarfélagsins í
sveit sinni, mikill athafnamað-
jur í Sögufélagi Skagfirðinga,
I staðið í fremstu röð héraðsbúa i
skógræktarmálum, og fjöl-
mörgum öðrum menningar- og
Norðmaður t.l að endurskipuleggja fiskve.ðar lands- hugsjónamálum. Átti hann
manna. Gerhardsen professor, sem gera mun t.lIogur|a hugmyndina að hóraðskvik-
um þessi mal, er hinn færasti maður, sem nytur m.kils mynd gkagafjarðar, og fjár-
áhts, ekki aðeins í heimalandi sínu, he'.dur víða um öflunarleið fyrir minnisvarða
lond. Er bað vantru á landið, að nota sér þekldngu Jóns þiskups Arasonar á Hól-
slíks manns, el' verða mætti til að góðs fyrir þenna
aðalatvinnuveg þjóðai'innar?
í gær lézt dr. Þorkell Jó-
hannesson háskólarektor á
sjúkrahúsi hér í bænum. Veikt-
ist hann snögglega í fyrrakvöld
og var fluttur í sjúkrahús í
gærmorgun, en þar elnaði hon-
um sóttin og skömmu síðar lézt
hann.
Dr. Þorkell varð tæpra 65
ára. Hann fæddist að Syðra-
Fjalli í Aðaldal 6. desember
1895 og vantaði því ekki nema
rúmlega mánuð til að ná hálf-
um sjöunda tugnum. Hann var
i röð mikilvirkustu og vand-
virkustu fræðimanna íslenzku
þjóðarinnar og í fullu starfs-
fjöri þegar lát hans bar að.
Doktorsritgerð sína varði dr.
Þorkell um frjálst verkafólk á
íslandi við Hafnarháskóla 1933
og er hún samin á þýzku. Síðan
hef.ur hvert ritið komið út af
öðru og má þar nefna Örnefni
í Vestmannaeyjum, Aldar-
minning Búnaðarfélags íslandS.
Sögu íslendinga (b. e. timabilið
1750—1830 í hinni miklu ís-
landssögu Menningarsjóðs, sérn
enn er að koma út) Ævisaga
Tryggva Gunnarssonar, (en af
henni er aðeins eitt bindi af
þremur komið út). En auk
hans eigin frumrita sá hann
um utgáfur ýmissa stórrita svo
sem „Merkir íslendingar I,—
IV., „Bréf og ritgerðir St'. G!
Stephanssonar* I.—IV. o. fl.
Ótaldar eru hér fjölmargar
stuttar og langar ritsmíða,'
hans í tímaritum og víðar. —
Hann var af hálíu íslendinga i
útgáfustjórn Nordisk Kultur-
leksikon, og lagt sjálfur mik-
inn skerf til þess mikla rit-
safns.
Þorkell varð stúdent 1922,
lauk meistaraprófi í íslenzkum
fræðum fimm árum síðar,
skólastjóri Samvinnuskólans
1927—31, bókavörður við
Landsbókasafnið 1931 og lands-
bókavörður 1943. Ári seinna
varð hann prófessor við Há-
skóla Islands og gegndi því
starfi til dauðadags. Haustið
1954 var hann kjörinn háskóla-
rektor og var síðan tvívegis
endurkjörinn, hið síðara skipt-
ið nú í haust.
Dr. Þorkell >nr kvæntur
Hrefnu Beigsdóttur.
Var þaB vaamatakennd?
Eyrir nokkru var hingóð kvaddur frá Noregi sérJ'ræð'-
jitigur um skipulagningu alþýðusarntakanna í Noregi. Hing-
að lcom hann lil að gera tillögur um endurskipulagningu
Alþýðusambands Islands, og inunu tillögur lians liala þótt
, Iiinar athyglisverðustu. Ekki er annað vitað en að kommún-
.istar hafi töglin og hagldirnar í Alþýðusambandinu, og
, þetta sinn töldu þeir rétt að fá hingað erlendan mann,
meira að segja frá Noregi. Var þarna um að ræða van-
metakennd, vantrú á íslendinga?
Annars er það í hæsta máta ósvífið og fáranlegt,
þegar fjarstýrður flokkur, sem aldrei hefur stefnu í
einu eða neinu nema í samræmi við erlent vald, skuli
1 t'jasa um skort á íslenzkum hugsunarhætti hjá öðrumJ
l Þetta eru menn, sem meta atburði líðandi stundar,
hvort heldur er um heimsmálin eða okkar eigin lands-
mál að ræða, eftir því, sem yfirboðanir þeirra erlendis
: ' segjja til um.
BERGMAt
„G.“ skrifar Bergmáli:
Húsanúmer.
„Vill ekki Bergmál stuðla að
því, að settar verði regJur um
ákveðna stærð númera á hús-
um, og þar með að slík ein-
kenni verði gerð auðkennilegri,
til þæginda fyrir þá; sem eiga
erindi að reka, þar sem þeir eru
lítt eða ekki kunnugir. Spjöld
þau, sem nú eru í notkun eru
allt of lítil, og ekki nema sjón-
skarpir menn geta les-ið ú þau
úr bifreið úti á götunni. Auk
þess sem plöturnar eru of smá-
ar eru þær einnig ógreinilegar,
vegna þess, að þeim er ekki
haldið við, og stundum detta
plötur af húsum, án þess úr
sé bætt.
Nú skal ég játa, að ég er ekki
svo kunnugur, að ég viti hvort
nokkur reglugerð er til um
þetta, en það sem sér skiptir.
máli er, að hús í bænum sé.u
hvarvetna greinilega merkt.
Hygg ég, að í merkingu húsa og
gatna hér sé í rauninni um
litla framför að ræða J:rá upp-
hafý nema þegar liúseigendur
hafa númer húss síns á ljósa-
skermi yfir útidyrum. Slík
merking á húsum er vitanlega
ákjósanlegust, en hvað sem
því líður er aðkallandi nauðsyn
að fá húsin merkt skýrara en
nú er. — G.“
Gerviefnin.
„Móðir“ skrifar:
„Nú fer að kólna í veðri. Þá
Framh. á 7. síðu.