Vísir - 10.06.1961, Qupperneq 7

Laugardaginn 10. JOní 1961
VfSIB
Sannleikurinn um
kaupmáttinn.
ÞjóSviljinn hefur undanfariS birt línurit, sem er
ætlaS aS sanna, aS kaupmætti launa hafi hrakaS stór-
lega síSustu tvö árin og aS samfara stórstígri hækkun
þjóSarframleiSslu frá árinu 1950 hafi kaupmátturinn
hjakkaS í sama farinu. Hvort tveggja er alrangt.
í öðru tilvikinu er beitt vís-
vitandi blekkingu með því
að taka ekki til greina
áhrif hinna stórfelldu breyt-
inga á kerfi skatta og fjöl-
skyldubóta á síðasta ári, en hins
vegar eru notaðar þjóðarfram-
leiðslutölur, sem eru ekki gerð-
ar á grundvelli heimilda, sam-
bærilegra við tekjur launþega
á vinnustund. Er þessi villandi
samanburður settur fram á
hinn gróflegasta hátt, svo að
ekki verður um tilgang birt-
ingarinnar villst.
Vísir hefir nú aflað sér nýj-
ustu og áreiðanlegustu gagna
um samanburð umræddra
stærða. Þjóðarframleiðsluáætl-
anir Framkvæmdabankans hafa
verið rækilega endurskoðaðar
á umliðnum vetri. Hafa þær
verið gerðar með líkum hætti
og skýrslur til alþjóðastofnana
undanfarin ár hafa byggzt á,
en með ítarlegri úrvinnslu og
í fullu samræmi við alþjóðlega
viðurkenndar reglur. Á með-
fylgjandi línuriti er sýndur
samanburður hreinnar fram-
leiðslu og einkaneyzlu á hvern
mann við atvinnutekjur verka-
manna, sjómanna eða iðnaðar-
manna samkvæmt árlegri úr-
taksathugun cg við kaupmátt
vinnustundar samkvæmt al-
mennum Dagsbrúnðrtaxta.
Samanburðurinn er sýndur í
formi vísitalna, byggist á sam-
bærilegu verðlagi og miðast
við 1951 — 100.
★
gamanburðurinn sýnir Ijós-
lega, að raunverulegar at-
vinnutekjur launþega hafa
hækkað talsvert meira fram
til 1959 heldur en hrein fram-
leiðsla á mann, eða um 48%
vsamanborið við 40% fram-
leiðsluaukningu. Þrátt fyrir á-
ætlaða hækkun atvinnutekna á
mann miíli 1956 og 1960 (til
samræniis við kaupmátt Dags-
brúnarkaups), stendur vísitala
þeirra tæplega lægra en ætlast
má á um hreina framleiðslu á
mann á því ári. Tekjuskipting-
in virðist því ekki, eftir fyrir-
liggjandi gögnum, hafa breytzt
launþegum í óhag. Þess má og
geta, að tekjur bænda fylgjast
lokkurn veginn að við at-
innutekjur launþega og ætti
nví sama að gilda um hlut
oænda í þjóðartekjunum.
Visitölur einkaneyzlu á mann
og kaupmáttur hins almenna
Dagbrúnartaxta fylgjast nokk-
urn veginn að og ná 18%
hækkun til ársins 1959. Kaup-
taxti þessi má teljast einkenn-
andi fyrir afkomu launþega í
óbreyttri starfsaðstöðu og með
óbreytta atvinnu. Samfylgni
þessi bendir því til þess, að við
skilyrði ört vaxandi tekna og
góðra skilyrða til íbúðabygg-
inga og sparnaðar, nægi
mönnum aukning neyzlu- til
jafns við kjarabætur í óbreyttri
sarfsaðstöðu, en tekjuaukning
umfram það fari að mestu til
að búa í haginn fyrir framtíð-
tímabili, og í öðru lagi sem
hækkun kauptekna á vinnu-
stund vegna aukinna yfirvinnu-
greiðslna, ákvæðislauna, til-
tölulegrar fjölgunar í hærri
kauptaxtaflokkum o. s. frv.
Lætur að líkum, að um hálft
bilið skýrist af hvoru þessara
atriða. En það er alþjóðleg
reynsla, að tæpast fæst nema
um helmingur kjarabóta á
vinnustund í formi almennrar
taxtahækkunar fyrir óbreytt
störf. Afgangurinn fæst með
því að neyta færis til hækkun-
ar á þeim sviðum, þar sem af-
köstin þola það bezt, eða til
hækkunar, er tengd sé afkasta-
breytingu. Hagsmunum verka-
manna er betur þjónað með
slíkri viðleitni en með því að
nota þá stöðugt sem pólitíska
ísbrjóta.
• •
Oskubuska
óattiatiburíur )>jóÖarframlciÖslu og kaupgjaids.
150
14o
130
120
110
100
90
60'
■ •
y ••< -- a .* /
2 X. \ 1
i 'f .
y ~ ; -í T—
'x' N Jn y/. r
f/
=====
■••»••••••••••••% tf l B
1951 '52 '55 34 '55 '56 '57 '56 '59 '60
-Atvimiutekjur ámatiw.
Hrein íramíeiSsla d mann.
Einkaneyzla d mann
Kaupmdftur aimenns
'tiagsbrúnartaxtcL,
(
Línuritið sýnir hve fjarri
sanni skrif Þjóðviljans um
minnkaðan kaupmátt tíma-
kaupsins eru.
Öskubuska og prinsinn.
Tjarnarbíó segir í auglýs-
ingu um mynd þessa: „Ógleym
anleg mynd öllum þeim, sem
unna ballet“. Þarna er seinustu
fjórum orðunum ofaukið, því
þessi mynd hlýtur að vera
hverjum þeim til ánægju, sem
nokkurn smekk hefur fyi’ir
fegurð; Myndin er leikin af -
dönsurum Bolshoi leikhússins,
og dansa þeir eftir tónlist Pro-
kofievs, sem er afburða
skemmtileg. Þráður myndar-
innar er gamla sagan um
Öskubusku, og svo skýrt er
efnið túlkað, að enginn tekur
eftir því að hvergi er sagt orð.
Öll er myndin mjög skrautleg
og íburðarmikil og myndataka
góð. En það sem gefur mynd-
inni gildi sitt eru dansararnir.
Að betri frammistaða en þeirra
sé möguleg, er vafamál. Hvergi
Framh. á 11. síðu.
ina. Talar það sínu máli um
þýðingu þess að spilla ekki
skilyrðunum til sparnaðar og
framleiðsluvaxtar.
phyglisvert er, að kaup-
máttur Ejagsbrúnarkaups
staðnar með árinu 1955, en þá
var knúin fram allsherjar kaup-
hækkun sem ofætlun var að
standa undir Olll sú hækkun
því ringulreið og vandræðum,
sem hafa staðið vexti fram-
leiðsiunnar og kjörum launþega
alvarlega fyrir þrifum. Er sú
framvinda alvarleg viðvörun
um að knýja ekki fram hækk-
anir, sem aðeins geta þjónað
pólitískum tilgangi, en ekki
kj arabótatilgangi.
Mismunurinn milli kaup-
taxta og atvinnutekna laun-
þega er eðilegur og skýranleg-
ur, í fyrsta lagi sem aukning
atvinnu, er var talsverð á þessu
Vegir og ve
Eg dvaldi í Kaupmannahöfn
nokkra daga, nú nýverið, og
eins og ætíð var þar gott að
vera. Borgin við Eyrarsund
skartaði sínu fegursta vor-
skrúði. Ilmur sírenubloma
fyllti loftið og borgarbúar voru
brosmildir og ljúfir í viðmóti
sem fyrr. Um helgina, sem eg
var þar, tæmdist borgin, allir
héldu til „Skov og strand“. Á
Sundinu sveimuðu seglbátarsvo
hundruðum skiptir og þar var
stanzlaus straumur skipa af
öllum stærðum og gerðum,
enda er þetta einhver fjölfarn-
asta sjóleið veraldar.
Ferðamannastraumurinn var
að komast i algleyming og öll-
um ber saman um að tiann
yrði meiri í sumar en nokkru
sinni fyrr. Þsssa daga var þar
margt stórmenni samankomið
því Alheims verzluiiarráðið
þingaði þar mcð 2500 fulltrúa
mætta, sagt var að flestir
þeirra myndu margfaldir mil1-
jónerar á dollaravísu. Það
rigndi á garðveizlu konungs. Á
Börsen var mikili dansleikur
sem stóð fram undir morgun,
þar munu menn einungis hafa
blotnað inn\ortis. Fáar þjóðir
munu standa jafnfætir Dönum
í því að gera gestum til hæfis,
enda leggja þeir sig mjög fram
á því að laða þá að sér. í búð-
argluggum bar mikið á útlend-
um málum og verðmiðar voru
þar í dollurum, pundum og
mörkum. Mikið g'ætum við fs-
V-ndingar lært af þeim í ferða-
’álum.
7?» Kóngsins Nýja Torg
r'ramh. á 11. síbu.