Tölvumál - 01.01.1978, Qupperneq 8

8
TÖLVUMÁL
Elías Davíösson, kerfisfræöingur:
NOKKUR HUGTÖK ER VARÐA SAMNINGAMÁL TÖLVUNOTENDA
1. SAMNINGSAÐILAR
Hér á eftir veröur miöað viö þaö, aö aöilar að sölu- og þjón-
ustusamningum séu tveir: Seljandi og kaupandi. Sala inni-
felur hér bæði beina sölu og leigufyrirkomulag, hún á bæöi
viö viðskipti á vélbúnaði svo og á hugbúnaði og þjónustu.
2. SAMNINGSAÐSTAÐA
Samningsaöstaöa aöila getur verið misjöfn. Samningsaöstaöa
annars aðilans fer m.a. eftir því, hve mikið hann veit um
langtíma markmiö hins aðilans, hvé mikla innsýn hann hefur
í sölu- eða/og samningstækni mótaöilans, hversu kunnugur hann
er málinu sem samið er um, hvort hann hafi aöra raunhæfa
kosti en aö samþykkja tillögur mótaöilans, hve mikils stuð-
nings hann getur vænst í samningum sínum af hagsmunabræðrum
ofl. Öll þessi atriði og fleiri til, ráða samningsaðstöðu aðila.
3. SKILGREININGARVALD
Sá aðili, sem leggur fram umræðugrundvöll að samningum, t.d.
sinn eigin samningsgrundvöll, hefur í sínum höndum skilgrein-
ingarvaldið. Samningsaðstaða þess aðila er talsvert sterkari
en aðstaða hins, sem aðeins getur gert athugasemdir við þegar
þaulhugsað samningsuppkast. 1 öllum samningum hefur frum-
kvöðullinn að samningsgrundvelli skapað sér betri aðstöðu með
því einu að orða grundvöllinn, velja uppsetningu þess, úti-
loka atriði sem myndu henta illa fyrir hann o.s.frv.
4. HAGSMUNIR
í samskiptum seljanda og kaupanda er ætíð mikilvægt, að hags-
munir beggja aðila séu réttilega skilgreindir og að hvor aðilinn
skynji rétt hagsmuni sína og mótaðilans. Almennt séð, þegar
rætt er um kaup og sölu, eru hagsmunir seljanda að selja sem
mest magn og fyrir hæsta verð, þannig að hagnaður sé sem mestur.
Eðli málsins samkvæmt, reynir seljandi að festa sem fæstar
tryggingar í samningum, en kýs fremur að veita óformleg loforð.
Kaupandi hins vegar myndi helst kjósa að greiða sem minnst
fyrir vöruna og fá sem víðtækastar tryggingar í samningum fyrir
vörugæðum, afgreiðslutíma, verði og þjónustu.
5. KOSTIR
Sá aðili hefur sterka samningsaðstöðu, sem getur hafnað tillögum
mótaðilans, sér að skaðlausu. Kaupandi, sem getur valið milli
nokkurra jafnhagstæðra kosta án þess aö þurfa aö bera umtals-
veröan skaÖa þótt ákveönum kosti sé hafnaö, hefur með því móti
tryggt sér bætta samningsaðstöðu.
6. SAMSTAÐA
Seljandi sem hefur yfirsýn yfir stöðu, markmið og fjárhagsmál
kaupenda sinna, hefur talsvert sterkari samningsaðstöðu en