Vísir - 02.01.1962, Blaðsíða 5

Vísir - 02.01.1962, Blaðsíða 5
Þriðjudagui* 2. janúar 1962 V í S I R Ræða forsætisráðherra Frh. af 7. s. helda er eS ki fyrst og fremst sök Alþingíis, heldur hinu að kenna, að menn hafa með samtakamí etti stéttanna ætl- að að ná nieira en með hon- um verður jneð nokkru móti aflað. Því \rerður með engu móti jafnað, sem ekki hefur verið safnciið, né stækkar kakan við að vera skorin sundur, hvetrnig sem að er farið. Um st ærð bitanna má reyndar deila. En hér á landi er orðinn mcúri jöfnuður en annarsstaðar þekkist, enda uppi harðar kröfur um auk- inn launamiíímun og hafa þær m.a.s. f<vngið stuðning sumra þeirra, sem telja sig sérstaka málsvara láglauna- manna. Kjarabaráttan Við þekkjum oll sögu hinn ar svokölluðu kjarabaráttu hin síðari ár. Á sama stend- ur hverjir hafa verið í ríkis- stjórn og í meirji hluta á Al- þingi, viðbrögðhi hafa ætíð verið hin ' sömn, ekki af mannvonsku hcldur illri nauðsyn. Vafaláust hafa margir trúað því, að hinar háu kauphækkanir, sem fengust með veikföllunum miklu 1955, muindu færa launþegum verule,gar kjara- bætur. Raunin ví.rð sú, að samstjórn SjálfstæSismanna og Framsóknarmai:ina varð eftir áramótin 1955—1956 að hækka almenna skiitta til að vega nokkuð upp á móti kauphækkunum. Þetta hrökk þó ekki til og þess vegna neyddist vinsi'.ri stjórn in til þess að láta þ;ið verða eitt af sínum fyrstu verkum að setja í ágúst 195i6 bráða- birgðalög um festirigu kaup gjalds og verðlags. Og enn varð sama ríkisstjórn að gera margháttaðar ráðstaf- anir um álögur á almenning með lögum um útflutnings- sjóð o. fl. í desember 1956. Nær IV2 ári síðar, eða í maí 1958 neyddist vinstri í.tjórn- in enn til að stórauka álög- urnar með nýjum lögum um útflutningssjóð o. fl. Örsök og afleiðing. f kjölfar þeirrar löggj/afar sigldu hækkanir á kaupd og verðlagi, sem leiddu til af- sagnar vinstri stjórnarinnar 4. des. 1958. Algerum vand- ræðum var síðan afstýrt rneð lögum um niðurfærslu verð- lags og launa o. fl. í lok jjin- úar 1959, er ríkisstjórn Al- þýðuflokksins fékk sett mieð atbeina Sjálfstæðisflokksiris. Snemrna árs 1960 fékk síðijm ríkisstjórn beggja þessar a flokka setta v.ðreisnar-löjj- gjöfina og eftir hinar a.l- mennu kauphækkanir í sum ar, sem voru ámóta miklatr og 1955, ný lög um gengis- skráningu. Við getum að sinni sleppt hugleiðingum um, hvað sé hér orsök og hvað afleiðing og ’hyerjum sé um að kenna hverja einstaka ráðstöfun. Bollaleggingar um það dylja einungis hitt. sem mestu máli skiptir, að hér er kom- ið í algeran vítahring og sjálfheldu, sem brjótast verð ur úr. Ef nú verður enn efnt til almennra kauphækkana, umfram það, sem þegar er samið um að verða skuli síð- ar á árinu, þ.e. 4% og þær hækkanir á kvennakaupi, sem lögboðnar eru nú um áramótin og slíkar almennar umframhækkanir verða ekki hindraðar, má enginn láta sér til hugar koma að afleið- ingarnar verði ekki svipaðar og við höfum nú um skeið nógsamlega reynt. Um það skiptir engu máli, hverjir með völdin fara, viðbrögðin hljóta að verða hin sömu á meðan efnahagsgetan leyfir ekki annað. En er þá hægt að rjúfa vítahringinn og taka upp árangursríkari starfshætti? Nýjar leiðir. Já, vissulega, ef við lát- um ekki návígi og einskis verðan krit blinda okkur sýn. Við verðum fordóma- laust að leita nýrra leiða og megum sízt af öllu setja fyr- ir okkur, þó að andstæðingur eigi tillöguna að því, sem til bóta horfir. í fyrra fluttu þeir Lúðvík Jósefsson og Karl Guðjóns- son á Alþingi frumvarp til um verðflokkun á nýjum fiski, þar sem lögbjóða skyldi, að sérstök nefnd með sáttasemjara ríkisins að oddamanni ákvæði fiskverð á árinu 1961, ef ekki tækist að ná samkomulagi um það, Vegna þess að samningar tókust á árinu 1961 þótti frumvarp þetta óþarft þá, en nú hefur Alþingi samkvæmt tillögu ríkisstjórnarinnar lög fest fyrirkomulag, sem hvíl- ir á sömu meginhugsun. Að sjálfsögðu lét ríkisstjórnin það ekki á sig fá, þótt hug- myndin væri komin frá hörð um andstæðingum hennar og því verður ekki að ó- reyndu trúað, að þeir snúist til langframa á móti sinni eigin hugmynd, þótt ríkis- stjórnin tæki hana upp í nokkuð breyttri mynd. 8 stunda vinnudagur. Nú fyrir skemmstu tók ríkisstjórnin fegins hendi og beitti sér fyrir samþykkt á tillögu til þingsályktunar um ráðstafanir til að koma á 8 stunda vinnudegi verka- fólks, sem flutt var af Birni Jónssyni, Eðvarð Sigurðs- syni, Hannibal Valdimars- syni og Gunnari Jóhanns- syni. Ýmsir aðrir höfðu áður bent á, að vænlegasta ráðið til raunverulegra kjarabóta fyrir almenning væri betri vinnutilhögun og þar með stytting þess vinnutíma, sem þarf til að vinna fyrir þeim tekjum, er allur þorri verka- fólks aflar sér nú. Skatt- skýrslur og önnur gögn sanna að á árinu 1960 höfðu tímakaupsmenn yfirleitt miklu meiri launatekjur en svaraði til lágmarks-taxt- anna, sem í gildi voru. Tal um neyð vegna örðugleika við að komast af á þeim tekjum einum, var þess vegna ærið villandi. Hitt er annað mál, að menn þurftu að vinna langan tíma, leng- ur en yfirleitt tíðkast í ná- grannalöndum okkar, til að ná þeim tekjum, er þeir raunverulega höfðu. Sæmi- leg afkoma manna nú, sem m.a. lýsir sér í óvenju mik- illi verzlun nú um jólin, bendir til þess, sem önnur rök styðja einnig, að vinnu- tími í ár hafi sízt verið skemmri. — Viðfangsefnið hlýtur d'S vera að stytta þennan tíma án þess að launþegar eða vinnuveitend- ur missi nokkurs í. Ef marka má reynslu- annarra hlýtur að vera unnt að ná þessu marki í mörgum atvinnu- greinum. En það krefst góð- vildar og einbeitts vilja allra aðila til að ná árangri. Hönd til samstarfs. Tillöguflutning Björns Jónssonar og félaga hans varð að skoða sem útrétta hönd til samstarfs um að brjótast úr sjálfheldunni og taka upp árangursvænlegri vinnubrögð en nú um langt skeið hafa verið tíðkuð. Með þeim skilningi var tillaga þeirra að meginefni sam- þykkt einum rómi á Alþingi. Nú er eftir að sjá, hvort hug- ur fylgir máli — hjá öllum aðilum. Fyrirfram vil ég ekki efa að svo sé, svo mikið sem er í húfi, ekki einungis fyrir afkomu og lífskjör ein- staklinga og þjóðarheildar, heldur og um, að þjóðin standi sem styrkust að vígi, þegar að því kemur að á- kveða, hvort og ef á reynir með hverjum hætti eigi að taka þátt í því nána efna- hagssamstarfi, sem nú er verið að efna til meðal þeirra þjóða, sem við höfum nánust samskipti við. Þá ríður á, að ekki þurfi vegna sjálfskapaðra erfiðleika að ganga að neinum nauðungar- skilyrðum. Hættum þrátefli. Því miður hefur það oftar en einu sinni hent í stjórn- málabaráttu okkar á þessari ■j Á laugar- Ólafsson yfirumsjón með spé- iagskvöld var inu, sem samið var af ýmsum flutt prýði- góðum mönnum. Margir þátt- legt leikrit, anna voru sprenghlægilegir, og „Þjóðníðing- |fannst mér þar beztur lestur ur“ eftir Hen- Karls Guðmundssonar á áfram- rik Ibsen í út- j haldssögu útvarpsins „Konan gáfu, sem Art-! er hugsi“. Lengi má deila um hur Miller það, hve fallegt það er að vera hefur gert. Þetta leikrit er með að herma eftir mönnum í út- þeim allra beztu, sem útvarpið varp og draga dár að þeim, en jhefur flutt í vetur, og hefur \ ég held, að íslendingar séu allt það eflaust orðið mörgum of viðkvæmir í þeim efnum og | manninum ærið umhugsunar- kunna margir þeirra lítt að .efni. Flutningurinn var í alla taka gamni. Hljómsveit Svav- staði góður, og sérstaka athygli ars Gests lék vinsæl lög í milli, j vakti leikur Þorsteins Ö. og og fannst mér dagskráin í heild Brynjólfs Jóhannessonar. með sæmilegasta móti. Eftir hádegi á gamlársdag | Á nýársdag var útvarpað var svo flutt annað leikrit, tveimur messum. í þeirri fyrri „Penelope“, eftir Somerset predikaði biskup íslands, herra Maugham og var þetta endur- Sigurbjörn Einarsson. í ágætri tekið efni. Hér var um að ræða ræðu talaði hann vítt og breitt bráðskemmtilegan leik, og geta um kristindóminn og hina leiklistarunnendur meðal hlust- háskalegu þróun heimsmála enda verið ánægðir með sinn síðustu áratugina. Deildi hann skammt yfir nýjárhelgina. iá einræðisöfl og persónudýrk- Merkilegasti liðurinn í dag- un og var djarfmæltur. Séra skránni á gamlárskvöld held ég Garðar Svavarsson predikaði í hafi verið ræða forsætisráð- seinni messunni og hneig mál herra, Bjarna Benediktssonar. hans mjög í sömu átt og hjá Útvarpsstjóra, Vilhjálmi Þ. biskupinum. Hjá báðum gætti Gíslasyni tókst einnig óvenju biturleika yfir því, hve þjóðir vel upp með annálinn, sem heimsins daufheyrðust við löngu ér orðinn ómissandi þátt- kalli kirkjunnar og kristninn- ur í útvarpinu. Eins og vera bar sat léttmetið annars í há- sæti þetta kvöld og hafði Flosi öld, að menn hafa haldið á- fram að deila eftir að deilu- efnið sjálft var úr sögunni. Þær aðfarir hafa ætíð orðið þjóðinni til tjóns og eru eftir á taldar til ávirðingar þeim, sem hlut áttu að máli. Lát- um þau víti verða okkur til varnaðar. Hættum þrátefli ar. Kvöldútvarpið hófst með klukknahringingu, líkt og í fyrra, og var varpað út hljóm- um ýmissa merkiskirkna á- samt vel völdu tali og kvæða- lestri. Þar næst hófst samfelld dagskrá úr fréttum og frétta- aukum gamla ársins. Sá Högni Torfason, fréttamaður um þáttinn, sem stóð hátt á aðra klukkustund. Þessi liður var fróðlegur og ágætlega unninn, en mér finnst nýársdagskvöld og þeirri gagnslausu kjara- mei’kilegt kvöld til að eyða baráttu, sem allir flokkar hafa þegar þeir báru ábyrgð á stjórn landsins, neyðzt til að gera ráðstafanir gegn. Tökum í þess stað upp heils- hugar baráttu fyrir kjara- bótum, sem eins og nú til háttar einar megna að verða að gagni og allir hafa lýst sig samþykka. Engin hætta er á, að ekki verði samt nóg um að deila. En deilum ekki einungis til að deila heldur þar sem raunverulegur mál- efna-ágreiningur er fyrir hendi. Látum ekki persónulegar væringar eða flokkastreitu ráða gerðum okkar. Sýnum í verki, að þrátt fyrir smæð þjóðarinnar kunnum við að hugsa stórt. Að svo mæltu óska ég Öll- um íslendingum árs og frið- ar og vona, að þjóðar okkar bíði gæf’a og gengi nítján hundruð sextíu og tvö. því í slíkan allsherjar frétta- auka. Þetta efni hefði átt að nota í eitthvert hversdágskvöld nú í vikunni, en reyna að finna eitthvað hátíðlegra á sjálft fyrsta kvöld ársins. Ekki má gleyma þvi, að út- varpað var ræðu forseta ís- lands frá Bessastöðum, og er þetta í 10. sinnið, að hann tal- ar til þjóðarinnar á þessum degi. Barnatíminn var ágætur að vanda í höndum Helgu og Iluldu Valtýsdætra, og fannst mér sérlega gaman að leikrit- inu „Kálfur og Krummi“. Mikið af tónlist fengum við, og bar þar hæst 9. sinfóníu Beethovens, en um kvöldið heyrðum við í Sinfóníuhljóm- sveitinni og var efnisvalið ó- vanalega létt. Ég get ekki stillt mig um að minnast á snilling- inn Leonard Pennario, sem mikillar hylli virðist farinn að njóta hjá útvarpinu, því hann Frh. á 3. síðu.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.