Vísir - 17.03.1962, Page 4

v;z;r
Laugardagurinn 17. marz 1962.
Hef ekki séð íslenzkan
vetur undanfarin 32 á
„Já, það er dásamlegt að
koma heim núna, Vala hefur
gert lukku, veðrið og landið
eins fallegt og það getur verið
um vetur — eða ég held ég
muni það rétt. Satt að segja
hef ég ekki komið heim að
vetrarlagi síðan ég fór fyrst út
fyrir 32 árum. Svona er mað-
ur öúinn að vera lengi útlagi
frá fsfenzka vetrinum,“ sagði
Einar Krfstjánsson óperusöngv-
ari, þegai fréttamaður Vísis
hitti hann aá máli í gær.
Einar og MSrta kona hans
komu fljúgandi frá Höfn s.l.
laugardag til að sjá og heyra
eldri dótturina, Völu, debútera
á leiksviði hér, í söngleiknum
My Fair Lady, og frumsýningin
fór fram þá um kvöldið, sem
frægt er orðið. Þetta er skyndi-
heimsókn, þau hjónin fljúga út
í fyrramálið, því að Einar á að
syngja í óperu eftir Puccini á
„Konunglega" í Kaupinhafn
eftir nokkrar vikur.
— Hvenær komuð þér sein-
ast heim?
— Ég hef alltaf komið að
vor- eða sumarlagi, seinast fyr-
ir tæpum tveim árum til að
halda upp á 30 ára stúdents-
afmælið með bekkjarbræðrun-
um í Menntaskólanum.
— Fóruð þér út í söngnám
að loknu stúdentsprófi?
' — Nei. Ég fór um haustið
til Vínar og innritaðist í við-
skiptafræði. En það var eigin-
lega tómt „blöff“. Ég ætlaði að
verða söngvari. Enda stóð ég
ekki nema þenna eina vetur við
í viðskiptafræðinni. Fór næsta
haust til Dresden á óperuskól-
ann þar, lauk námi á tveim ár-
Rætt v/ð Einar Kristjáns-
son, óperusöngvara, um
filfinningar og hreinan tón
W...1 .. .
Vala og frú Martha Kristjánsson
um og var þá fastráðinn við
óperuna, 22 ára gamall, og var
mér sagt, að óperan hefði aldr-
ei ráðið svo ungan söngvara.
Og fyrsta hlutverk fékk ég í
óperu eftir Richard Strauss,
meira að segja seinna á árinu
undir stjórn hans sjálfs. Hvern-
ig mér líkaði við hann? Þótt
ótrúlegt sé, eins og músik hans
gat verið dirrandi, þá var hann
heldur þurr á manninn, en af-
burða stjórnandi.
— Hve lengi sunguð þér í
Þýzkalandi?
— Eitt ár fram yfir stríð. Var
þrjú ár í Dresden, þá við óper-
urnar í Stuttgart, Duisburg og
seinast f Hamborg. Lifði að sjá
óperuna þar í rústum og íbúð-
ina rhína að nokkru leyti.
— Hvar voru beztir áheyr-
endur?
— Ef maður syngur vel, eru
áheyrendur alls staðar góðir.
Það er vitaskuld misjafnt, hvað
þeir láta það í Ijós, vissulega
eru fagnaðarlæti meiri erlendis,
en ég held, þegar öllu er á
botninn hvolft, að hvergi sé
betra að syngja en hér. Það er
ekki óstjórnlega klappað —
nema þá það sé að byrja nú,
ef dæma má af viðtökunum
sem My Fair Lady fékk á laug-
ardagskvöldið — en það sem ég
hef fundið hér sjálfur hjá á-
heyrendum og er öllu klappi
betra, er að maður kemst hér
í nána snertingu við áheyrend-
ur, það liggur í loftinu — ef
maður syngur vel. Söngáheyr-
endur hér Iasta ég síðast alls,
ef ég get ekki sjálfur hitt á end-
ursköpunaraugnablik, eins og
söngvarar verða að gera, þá er
heldur ekki von á góðu. Máske
getur þetta verið eins tæpt og
brugðið til beggja vona með á-
heyrendur sjálfa. Aldrei verð-
ur tónlistar notið sem á staðn-
um, augliti til auglitis, ef svo
má segja, — jafnvel þótt allir
hafi lokuð augun. Það finnum
við t. d. ef við berum saman
að hlusta á músík í sal og ber-
um saman við að hlusta á
músík af plötum.
— Hvemig er þá að syngja
inn á plötur?
— Það horfir auðvitað öðru
vísi við. Þá er ekkert „beint
samband" og maður syngur
„fyrir sjálfan sig“ eftir beztu
getu, verður að skapa alla
stemningu sjálfur.
— Svo við snúum okkur aft-
ur að Þýzkalandi, þar sem þér
spruttuð upp sem óperusöngv-
ari, hvar var bezt að syngja?
— Yfirleitt líkaði mér bezt
við Hamborg sem dvalarstað,
vænst þykir mér um Dresden,
þar kynntist ég konunni minni
og þar var Vala skírð, en
hvergi var óperustarfið ánægju-
legra en í Duisburg. Hún var
eins og heilt músíkríki. Fjöldi
smábæja, sem óx saman við
hana, var þó hver sérborg hver
út af fyrir mig. Það er ótrúlegt
en satt, að maður getur stigið
upp I strætisvagn, farið með
honum 100 kflómetra í sam-
felldri byggð og heilsað upp á
22 óperuhús í leiðinni! Þjóð-
verjar leggja mikið á sig til að
gefa fólkinu músík. Það er
svo sjálfsagður hlutur, tónlist-
arhús er í þeirra augum há-
skólar fólksins, og til þeirra má
ekkert spara.
— Teljið þér óperuna leifar
af horfnum tíma, sem eigi ekki
langa framtíð, eins og sumir
vilja halda?
— Það er af og frá, að óper-
an sé að geispa golunni, þó að
ég segi sjálfur frá. Ég kannast
við þá spurningu, hvort hægt
sé að bera á borð fyrir nútíma-
fólk annan eins barnaskap
eins og það sem við erum að
syngja í mörgum hinum fræg-
ustu óperum, það sem áheyr-
endur skilja af textunum, og nú
er það orðið svo, að óperur eru
yfirleitt sungnar í Norður-
Evrópu á máli hvers lands.
Satt að segja er textinn fram
úr máta barnalegur og endur-
tekningakenndur í mörgum
þeim, sem samt hljóta að lifa
lengst. Tökum t. d. óperur
Mozarts. Satt að segja viður-
kenni ég, að textinn er tíðum
fram úr máta barnalegur. Það
kemur fyrir, að við hefjum
upp raust og syngjum: „Við
komum inn, ha, ha, við komum
inn, við komum inn“ og það
talsvert áður en við komum
inn. Þetta segi ég ekki til að
lasta Mozart. Ég tek hann fram
yfir alla aðra. Hvað sem óperu-
textum þeim líður, sem hann
varð að gera sig ánægðan með,
er óperumúsík hans eitt af því,
sem lengst Íifir í allrl tónlist.
Einar Knstjðnsson
Það eru engin ný sannindi, en
það er heldur ekkert sérstakt
smekksatriði, en við getum
slegið því föstu, að Mozart er
sennilega mesta séní, sem lifað
hefir £ músík — og Bach — og
eigum við ekki að telja Schu-
bert með. Aldrei skyldi það
henda mig að gleyma honum.
Ég er illa svikinn, ef honum
þætti sem ég hefði vanrækt
hann. Það man ég upp á hár,
að ég hef sungið öll lögin I
fyrsta sönglagaheftinu hans,
alls yfir 230, nema 5 eða 6, sem
eru ekki nema fyrir kvenradd-
ir. Fyrir utan lögin úr öllum
hinum bindunum fimm. En —
svo við snúum okkur aftur að
óperuskáldskapnum. Textinn I
gömlu óperunum er sem sagt
æðimisjafn.
— En hvað þá um samtíma-
óperuskáldin?
— Yfirleitt er miklu meira
vandað til textans I þeim. 1
Þýzkalandi eru tíðum fluttar ó-
perur eftir samtíðarskáld, svo
sem Hindemith, Hentze, Liber-
mann og að ógleymdum Carl
Orff. Það er ánægjulegt, að hér
var flutt verk eftir hann fyrir
skemmstu. En Þýzkalandi er
ekki allt að þakka á þessu sviði
I seinni tið. Englendingar hafa
Framh. á 7. síðu.
SI-SLETT POPLIN
(N0-IR0N)
MXNERVAc/fe**^
STRAUNING
ÓÞÖRF
>