Vísir - 18.04.1962, Page 8

3
VÍSIR
Miðvikudagurinn 18. apríl 1962.
Otgefandi: Blaðaútgatan VtSIR
Ritstjóran Hersteinn Pálsson. Gunnai G Schram.
Aðstoðarritstjóri: A>:e) Thorsteinsson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Ritstjórnarskrifstofur: Laugavegi 178
Augiýsinga: og afgreiðsla: higólfsstræti 3
Áskriftargjald er 45 krónur mánuði
f lausasöiu 3 kr. aint Simi 11660 (5 Hnur).
Prentsmiðja /isis — Edda h.f
------------------------------------------------------/
Daufar undirtektir
Forsprakkar kommúnista eru nú að athuga mögu-
leikana á að efna til verkfalla með vorinu eða um það
bil, sem síldarvertíð á Norður- og Austurlandi geng-
ur í garð. Fara þeir nú milli verkalýðsfélaga og bera
saman bækur sínar um það, hvort unnl muni að ota
verkamönnum út í verkfallsbaráttu einu sinni enn —
annað árið í röð.
Ekki er þessum spellvirkjum gegn hagsmunum
þjóðarinnar þó hvarvetna vel tekið, og mátti meðal
annars heyra það á fundinum í Dagsbrún, sem hald-
inn var á sunnudaginn, að sumir foringjar kommún-
ista eru hræddir við þetta gamla vopn sitt, verkfalls-
vopnið. Á fundinum gerðust nefnilega þau tíðindi, að
formaður Dagsbrúnar, sem jaffmframt er einn af þing-
mönnum kommúnista vildi alls ekld taka undir hót-
anir flokksbræðra sinna, sem fram voru settar við
umræðurnar um „eldhús5ð“ á Alþingi í vikunni sem
leið. Hann tók einmitt fram, að ekki væri ætlunin —
þrátt fyrir stóru orðin — að effna til verkfalla.
í þessu sambandi verða menn þó að haffa í huga,
að fforustumenn félaga almennra verkamamna eru í
allt annari aðstöðu en forimgjar Ihiinma faglærðu verka-
manna. Ríkisstjórnin hefir nefmilega tillcynnt Alþýðu-
sambandinu, að hún sé fús til að beita sér fyrir því
við samtök atvinmurekemda, að hinir Iægst launuðu
fái nokkra kauphækkun, en vill hims vegar sporna
gegn því, að um almemna kauphækkun verði að ræða,
þar sem henni fylgir að sjálfsögðu verðbólguhætta.
Lægst Iaunuðu Dagsbrúnarmenn geta með því móti
gert sér vonir um kjarabætur án verkfalls. Þess vegna
eiga kommúnistar erfitt með að réttlæta tillitslausa
verkfallsbaráttu, sem gæfi aðeins „hagnað“, er yrði
samstundis upp etinn með hækkuðu verðlagi nauð-
synja.
Skammarleg yfirlýsing
Verkamenn sem aðrir munu hafa undrazt þá
óskammfeilnu yfirlýsingu, sem borizt hefir frá stjóm
Alþýðusambandsins um það, að ekki sé í verkahring
þess að sjá um bætt kjör hinna lægst launuðu.
Um hvern eða hverja ætti stjórn ASf að hugsa frekar
en einmitt~þá, sem verst standa að vígi? Þeir menn,
sem gefa út aðra eins yfirlýsingu og þá, sem stjóm
ASÍ hefir látið frá sér fara, geta ekki héðan í frá tal-
izt ábyrgir verkalýðsforingjar.
Og það er rétt að verkamenn minnist þess í sömu
andránni, að þegar ríkisstjómin gekk frá viðreisnar-
tillögum sínum fyrir rúmum tveim árum, taldi hún
það einmitt helzta hlutverk sitt að gæta þess sérstak-
lega, að ráðstafanimar kæmu léttast niður á þeim,
sem erfiðasta eiga lífsbaráttuna. Það er fróðlegt að
bera það saman við hina skammarlegu yfirlýsingu
Hannibals Valdimarssonar og félaga hans.
Frá höfuðkirkju kristninnar, Péturskirkjunni í Róm, mun páskaboðskapurinn hljóma nú sem
endranær. \
Elzta hátíð kristninnar
í vitund flestra íslendinga og
mildu fleiri kristinna nianna eru
jólin mcsta og dýrlegasta há-
tið ársins. Frá öndverðu
hafa þó páskarnir verið höfuð-
hátíð kristninnar, og er svo enn
í fjölmörgum löndum. Páskarn-
ir eru líka elzta kristna hátið-
in, og teknir í arf frá Gyð-
ingum, svo aldur þeirra og upp-
runi er í óvissu. Hinn raunveru-
legi uppruni páskahátíðarinnar
er eldri en sögulegar heimiidir
ná.
í elztu ritum Gamlatestament
isins er hátíð þessi kölluð „há-
tið hinna ósýrðu brauða“. Um
það hátiðahald segir svo í II.
Móseb.23:15: „Þú skalt halda há
tíð hinna ósýrðu brauða, sjö
daga skalt þú eta ósýrt brauð,
eins og ég hefi boðið þér, á
ákveðnum tíma i abíb-mánuði“.
Heitið páskar virðist aftur á
móti vera tengt þeim sið að
slátra lambl til fórnar fyrstu
nótt hátíðarinnar. Margt bendir
því til, að hér hafi upprunalega
verið um tvær hátíðir aö ræða,
sem síðar hafi sameinazt i eina.
Hafi önnur hátíðin verið upp-
skeruhátíð til að fagna hinum
nýja jarðargróða, en hin hirð-
ingjahátíð til tryggingar frjó-
semi fénaðarins. Síðar verður há
tíðin tengd minningunni um
hina undursamlegu frelsun Gyð
ingaþjóðarinnar undan ánauð-
arokinu í Egyptalandi.
hans tengja páskahaldið fljót-
lega minningunni um upprisu
hans og sigur yfir synd og
dauða.
Um miðja 1. öld eftir Krist
má finna vott um kristið páska-
hald hjá hinum fyrstu söfnuð-
um. Á undan sjálfu páskahald-
inu fór fasta, undirbúningstími,
sem náði hámarki sínu nóttina
eftir séra Kristján
Róbertsson
Eins og sjá má af tilvitnun-
inni hér að ofan, mun hátíðin
hafa verið haldin í hinum kan-
verska vormánuði Abib, en sam-
kvæmt babylónsku tímatali ber
það upp á 14. Nisan, eða fyrstu
tunglfyllingu eftir vorjafndæg-
ur.
Samkvæmt frásögn guðspjall-
anna fylgdi Jesús hinum fomu
gyðinglegu hátíðasiðum varð-
andi páskahaldið, en lærisveinar
fyrir páskadag. Þá var hin svo-
kallaða páska-vaka (vigilia). Var
það helgihald fólgið í bæna-
haldi, söngvum, Iestri heilagra
ritninga og endaði með heilagri
kvöldmáltið undir morgun á
páskadegi. Þannig urðu páskam
ir í kristinni trúarvitund Sollem
nitas sollemnitatum, hátíð há-
tíðanna, enda vom þeir oft
nefndir aðeins HÁTÍÐIN. Um
árið 100 eftir Krist er páslca-
hald orðið almennt og útbreytt
meðal kristinna safnaða, eins og
sjá má af hinni merkilegu kirkju
sögu Eusebiusar.
En áður en langt um leið
hófst innan kirkjunnar hörð
deila um það, hvenær halda
skyldi páska í kristnum dómi.
Austurkirkjan héit fast við 14.
Nisan, án tillits til vikudaga, en
Vesturkirkjan hélt fast við
sunnudaginn eftir 14. Nisan, og
rökstuddi það með þvf, að þar
sem Kristur hefði risið upp á
sunnudegi, væri ekki hægt að
minnast upprisu hans annan
vikudag. Á kirkjuþinginu f Ni-
keu 325 var Ioks ákveðið að
halda páska fyrsta sunnudag
eftir fyrstu tunglfyllingu eftir
vorjafndægur. Samkvæmt þessu
geta páskamir verið fyrst 22.
marz, en sfðast 25. april, og
hefir sú skipan haldizt.
Þegar komin var föst skipun
á páskahaldið, efldist hátíðin
mjög. Var þá meiri áherzla lögð
Á liðnum öldum hefir páskaboðskapurinn hljómað í hinum á föstuna, undirbúningstímann,
lágreistu musterum íslands. Hér er mynd af einu þessara sem þá um Ieið varð að minn-
mustera — Hofskirkju í Öræfum. Framh. á 9. síðu.
I ! I I | i | | í I’ i II .1 v •' I ■ I