Vísir - 17.05.1962, Blaðsíða 4

4
VISIR
Fimmtudagur 17. maí 1962.
Þessi hljómsveit
mikla framtíð
Á tónleikum hjá Sinfóníuhljóm sveit íslands.
Versnandi sambúð
Ummælum De Gaulle Frakk-
landsforseta f gær um nýtízku
franskan atómher er kuldalega
tekið f Washington og segja stjórn
málafréttaritarar, að sambúðin
milli ríkisstjórna Frakklands og
Bandaríkjanna hafi aldrei verið
kuldalegri en nú.
Haft var eftir bandarískum tals-
manni í gær, að Bandaríkjastjórn
ætli ekki að deila kjarnorkuleynd-
armálum sínum með öðrum þjóð-
um, og væri hún staðráðin í að
vinna áfram gegn því að fleiri
þjóðir fengju kjarnorkuvopn en nú
hafa þau. — Athyglisvert er, að
Macmillan sagði f gaer, að hann
teldi þess
ekki þörf, að Bretar gerðu frek
ari tilraunir með kjarnorku-
vopn á eigin spýtur, þar sem
Bandaríkjamenn hefðu veitt
þeim kost á að fylgjast með
öllu sem gerist á tilraunasvæði
þeirra á Kyrrahafi og væru
brezkir kjarnorkuvísindamenn
á Jólaeynni í athugunarskyni.
Macmillan kvað þá afstöðu, sem
hann hefði lýst, eiga við núlíðandi
tíma, og væri það, sem hann hefði
sagt ekki bindandi fyrir framtíð-
ina.
Atómher aðalmark.
De Gaulle vei Lti fréttamönnum
Framh. á 10. síðu.
Fyrsti listræni ieiðbeinandi,
sem fenginn var handa Sinfóníu
hljómsveit Islands nýstofnaðri,
var Norðmaðurinn Olav Kiell-
and, sem var hér með annan
fótinn nokkra vetur og ctjórnaði
hljómsveitinni af mikilum skör-
ungsskap. Nú er hann enn kom-
inn til landsins og stjórnar næst
sfðustu tónleikum hennar á
þessu tónleikaári, norrænum
tónleikum, sem haldnir verða í
samkomuhúsi - Háskólans í
kvöld, á þjóðhátíðardegi Norð-
manna.
Eitt þeirra verka, er flutt
verða á þessum tónleikum, er
einmitt ný sinfónía eftir Olav
Kielland sjálfan. Þá er annað
verk einnig norskt, Bergljót eft
ir Edvard Grieg og sagt fram
með undirleik hljómsveitarinnar
kvæðið Bergljót eftir Björn-
stjerne Björnson í þýðingu Matt
híasar Jochumssonar, og flytur
Guðbjörg Þorbjarnardóttir leik-
kona framsögnina. Hið þriðja
verkið er sænskt, Pastoral svíta
eftir Lars Erik Larsson.
Þegar Olav Kielland er spurð-
ur, hve lengi hann hafi haft
verk þetta í smíðum, anzar
hann.
— Það var um daginn, að ég
hitti vin minn Kjarval málara,
og hann sýndi mér mynd, sem
hann hafði lokið við fyrir
nokkru, og ég spurði hann,
hvort hann hefði verið nema fáa
daga að gera hana, af því að við
vitum, hver hamhleypa hann
getur verið til verka. En ég fékk
það svar, að hann hefði byrjað
á myndinni fyrir svo sem 19 ár-
um, þótt hún yrði fyrst fullgerð
nýlega. Þess vegna blygðast ég
mín ekki fyrir að játa, að byrj-
unin á þessari síðustu sinfóníu
minni varð til fyrir 20 árum.
Ekki hef ég þó verið að vinna
að henni allan tímann. Og satt
að segja er ekki alltaf háifnað
verk þá hafið er. Það liðu mörg
ár áður en ég lagði verulega til
atlögu við verkið. Og þvf var
fyrst lokið á árinu sem leið, var
frumflutt í Bergen í fyrra af
Olav Kielland
sinfóníuhljómsveitinni „Harmon
ien“.
— Hvernig verður verkinu
lýst í fáum orðum?
— Ætli sé nú ekki bezt að
hafa sem fæst orð um sín eigin
verk. En óhætt er þó að segja,
að það er runnið af þjóðlegri
norskri rót, hefir ívaf norskra
þjóðlaga, nánar tiltekið á Þela-
ur mörg ár og kynnti mér eftir
föngum þjóðlögin þar. Þau eru
mörg í skyldleika við íslenzku
þjóðlögin. Það er margt líkt
með skyldum. Einu sinni tíðkað
ist í báðum löndunum sama
hljóðfærið, sem nú er löngu
komið úr notkun, langspil hét
það hér, en langleik heima í
Noregi. En Harðangursfiðlan er
hið gamla þjóðlega norska hljóð
færi, sem enn er í góðu gengi.
— Hvað álítið þér um hljóm-
burðinn f samkomuhúsi Háskól-
ans?
- Þetta er sjálfsagt byggt
eftir forskrift færustu sérfræð-
inga, en sannleikurinn er sá, að
slíkt er ekki einhlítt til að
tryggja óaðfinnanlegan hljóm-
burð. Enn er hægt að finna að
hljómburðinum í Háskólabíóinu,
sem vafalaust lagast að mun,
þegar búið er að byggja plast-
himininn yfir sviðið. En mér
kemur í hug frægur tónieika-
salur í París, Salle Pleyelle, sem
ég þekki gerla. Hann var byggð
ur tvívegis og arkitektar brutu
mikið heilann um að tryggja
sem beztan hljómburð, en það
kom fyrir ekki, Það gegnir má-
ske líku máli og með að smíða
strengjahljóðfæri. Smíði hinna
gömlu ítölsku fiðla 'er leyndar-
mörk. Þjóðlögum kynnist mað-
ur aldrei til hlítar af bókum, það
er ekki nóg að lesa þau af nót-
um, maður verður að komast í
snertingu við þann jarðveg, sem
þau eru sprottin úr, lifa á meðal
fólksins um langa hríð og heyra
lögin af vörum þess, þar sem
Iögin eiga heima, því að hvergi
lifa þau sínu eiginlega lífi nema
þar. Fyrir mörgum árum settist
ég að á Þelmörk, var þar búsett-
dómur, sem reynt hefir verið að
stæla, en ekki tekizt, öðrum að
smíða slíka gripi. Það er svo
margt, sem kemur til greina í
þessu sambandi, ekki aðeins
efniviðurinn, heldur og ekki síð
ur snilldin, sem fáum er gefin.
Útreiknaðar reglur geta verið
góðar, en geta ekki tryggt óað-
finnanlega útkomu, það sem á
vantar, verður að koma innan
frá.
Sinfóníuhljómsveitin í Bergen, „Harmonien“, er ein hin elzta
í heimi, nærri 200 ára, var stofnuð 1765.
— Það er orðið nokkuð langt
síðan þér voruð hér síðast á
ferð. Er mikið umbreytt í hljóm
sveitinni síðan?
— Mér þykir ákaflega vænt
um aC fá að vinna með þessari
hljómsveit. Ég hef mikla trú á
framtíð hennar og gieður mig ó-
segjanlega, að áhugi almennings
fyrir starfi hennar fer sfvax-
andi. Það er ekki mikið um-
breytt Hinir íslenzku hljóðfæra
leikarar eru gamalkunn andlit,
vinir mínir og samherjar flestir
síðan ég kom hingað fyrst fyr-
ir rúmum tíu árum. Ég vona, að
þetta verði góðir tónleikar hjá
okkur.
Arabar í vin
áttuheimsókn
Sendinefndin frá Arabiska Sam
bandslýðveldinu^ sem hingað er
komin i kurteisisheimsókn, eins og
frá var sagt í Vísi í fyrradag,
ræddi við fréttamenn á Hótel Borg
síðdegis í fyrradag, og hafði far-
arstjórinn, Hussein Zulficar Sabry
aðstoðarutanríkisráðherra, orð fyr
ir nefndarmönnum, sem eru tíu,
þeirra á meðal ambassador þeirra
x Svíþjóð, aðstoðar efnahagsmála-
ráðherra, deildarstjórar ýmissa
ráðuneyta og fréttaritari frá Litlu-
Asíu-fréttastofunni í Kairo.
Herra Sabry kvað ferð þessa
farna fyrst til að styrkja böndin
milli Arabalýðveldisins og þeirra
ríkja, er það þegar hefir skipti
við, og stofna til nýrra tengsla
við önnur lönd, þeirra á meðal
væri skemmst að minnast á land-
helgisráðstefnurnar í Genf, þar sem
með íslandi hefðu staðið Egypta-
land og Mexico í kröfunni um 12
mílna landhelgi. Taldi ráðherrann
og horfur á, að takast mættu verzl
unarviðskipti milli landanna á
jafnskiptagrundvelli. — Egyptar
flyttu inn talsvert af matvælum,
t.d. nautakjöti, en líklega yrði horf
ið að því að hvetja fólk þar syðra
til meiri fiskneyzlu, og opnaðist
þá möguleikar um fisksölu frá
Islandi, en í staðinn gæti þeim
orðið hagkvæmt að kaupa þar vefn
aðarvörur og skófatnað.
Aðspurður sagði ráðherrann, að
vei gengi bygging Ashwan-stíflunn
ar og yrði virkjunin fuligerð eftir
5 ár. Einnig hefði gengið vel með
rekstur Súez-skurðarins, síðan Eg-
yptar tóku hann í sínar hendur,
væri 85% hafnsögumanna arabisk-
ir, Hins vegar væri þegar þörf á
að stækka skurðinn vegna stærstu
skipa, sem um hann fara. Nýlega
hefði t.d. 108 þús. 1. skip komizt
tómt austur, en þegar það var búið
að fylla sig, komst það ekki til
baka og varð að fara suður fyrir
Afríku.
Sendinefndin kom hingað frá
Kaupmannahöfn, heldur héðan á
laugardag til Ósló, Helsinki og
Stokkhólms. I fyrrakvöld var henni
boðið í Þjóðleikhúsið að sjá My
Fair Lady, í gær fór hún í boði
utanríkisráðuneytisins til Þingvalla
og skoðar Sogsvirkjunina I boði
borgarstjórnar Reykjavíkur og
snæðir þar hádegisverð. Nefndin
gekk á fund forseta í fyrrdag og
einnig til utanríkis- og atvinnu-
málaráðherra.