Vísir - 23.06.1962, Blaðsíða 9

Laugardagur 23. júní 1962.
insiR
Það var drukkin
púns og dansaí
§
Gamlir hlutir missa
notagildi sitt, þegar nýir
og hentugri leysa þá af
hólmi, en um leið öðlast
þeir menningarsögulegt
gildi. Árbæjarsafn er
ekki gamalt, en það hef-
ur þegar sannað tilveru-
rétt sinn. Með tilkomu
þess hefur mörgumgöml
um minjum verið fund-
in veglegur og varan-
legur bólstaður og bjarg
að frá að tímans tönn
eyddi þeim.
Elztu heimildir um Árbæ er
að finna í bréfi, sem geymt er
f Fornbréfasafninu. Bréf þetta
er frá 1462 og skrifað af Ólöfu
ríku, sem stödd var þá í Árbæ
og sendi hún konungi gull og
silfur upp í jarðir sem maður
hennar Björn hirðstjóri hafði
keypt og er bréfið vottað af
ábótanum í Viðey.
Árbær hefur alltaf verið í
þjóðbraut og ásamt Kolviðar-
hóli aðal áningarstaður austan
manna, enda er hann fyrst og
fremst þekktur fyrir að hafa
verið gisti og veitingastaður
og í því ljósi ber að skoða hann
nú. í seinni tíð var hann afar ,
vinsæll meðal Reykvíkinga og
þangað voru farnar margar
skemmtiferðirnar, drukkið kaffi
og þáður annar beini.
Bæjarhúsin sem standa nú
eru byggð af hjónunum Mar-
gréti og Eyjólfi Jónssyni, en
hann andaðist á sínum fyrstu
búskaparárum, en Margrét bjó
þar í fimmtíu ár.
Það var svo árið 1942, sem
Reykvíkingafélagið fékk bæinn
í sína vörzlu, en gat ekki hald-
ið honum og árið 1957 tók bær-
inn hann í sína umsjá og á-
kveðið var að reisa þar minja-
safn. Hugmyndina átti þáver-
andi borgarstjóri Gunnar Thor-
oddsen. Síðan safnið var opnað
eru því liðin tæp fimm ár og
hefur safnið vaxið ört með
hverju árinu.
STÓRAR GJAFIR.
Safninu hafa borizt ótal
gjafir stórar og smáar frá
fjölda einstaklinga. Tvær
fyrstu stórgjafimar voru þegar
Silfrastaðakirkja og Smiðshús
voru og gefin safninu. Hafizt
var handa um að endurbyggja
Silfrastaðakirkju 1958, en
Smiðshús var flutt upp eftir
haustið 1959.
Silfrastaðakirkja hefur notið
mikilla vinsælda, enda ein af
þeim fimm torfkirkjum sem til
eru á landinu, sama er að segja
um Smiðshús, það prýðir nú
fjöldinn allur af fallegum og
skemmtilegum munum. I ágúst-
mánuði í fyrra var opnað nýtt
hús að Árbæ, Dillonshús.
Nýlega skrapp fréttamaður
blaðsins upp að Árbæ og fékk
Lárus Sigurbjörnsson til að
ganga með sér um Dillonshús
og Smiðshús, Árbæ þarf ekki
Lárus Sigurbjömsson fyrir framan Árbæ.
að kynna fyrir lesendum það
hefur verið svo oft gert áður.
DILLONSHÚS.
Fyrst lögðum við leið okkar í
Dillonshús, það var byggt 1836
og á sér merkilega sögu. Lengi
rak Síri Ottessen þar veitingar
og gistihús, þar sátu menn að
spilum og drukku „púns“ og
þar voru haldin hin svokölluðu
píuböll.
Húsið var flutt upp að Árbæ
19-ufí}3hi5bÍ¥rr^or °S °Pnað
18^ágúst,,un?!.sumarið. Húsinu
hefur verið breytt þannig að
það er eins og það var, þegar
rekin var þar veitingasala og
nú er selt þar kaffi og aðrar
góðgerðir.
keypti á uppboði og sagt er, að
kvæði. Þar er rúm, sem Grímur
angur, sem kom hingað 1936.
Merkilegasta hlutinn í húsinu
má hiklaust teija eldstóna. Hún
var falin í húsinu, undir þili,
og kom í ijós þegar húsið var
flutt, í henni voru einnig nokk-
ur eldunaráhöld. Slík eldstó
sem þessi eru mjög sjaldgæf á
Norðurlöndum, en eitthvað
þekkt í Englandi.
Fyrir ofan hana er gömul
kaffikanna, brennivínsmál,
Siffar-flöskur frá Thomsen-
Magasin, og gamlar sótavatns-
flöskur, líkastar handsprengju í
laginu. Og einu má ekki
gleyma, segir Lárus, það er
sótinu frá 1836, sem hann er
svo oft búinn að fá í hattinn
sinn.
SMIÐSHÚS.
Smiðshús var byggt 1820 af
Simon Hansen og þar hafa ýms-
ir frægir menn búið, t. d. Teit-
ur Finnbogason, járnsmiður og
sundmaður mikill, Jón Ámason
bjó þar 1836,. einnig Sigurður
Guðmundsson málari og heldur
Lárus að hugmyndin um Þjóð-
minjasafnið hafi fæðst þar. 1
svefnherberginu er svokölluð
Kómeta eða lokrekkja, sem
Framh. á 4. síðu.
Áður fyrr var þar spilað og drukkinn puns.